Phong cách báo chí độc đáo của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Văn phong báo chí đặc sắc

Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, làm báo chí cách mạng không chỉ tuân thủ nghiêm ngặt tôn chỉ, mục tiêu, nhiệm vụ tờ báo đã xác định mà còn phải thể hiện cho được tính đảng, tính chính trị tư tưởng, tính chiến đấu và tính quần chúng Nhân dân trong các bài báo. Hồ Chí Minh quan tâm đặc biệt đến tư cách người làm báo. Người coi nhà báo là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa và coi bài báo là “tờ hịch” của cách mạng. Nhiệm vụ của tờ báo là tuyên truyền, cổ động, huấn luyện, giáo dục và tổ chức dân chúng, để đưa dân chúng đến mục đích chung. Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ Nhân dân, phục vụ cách mạng, để thực hiện nhiệm vụ trọng đại ấy, nhà báo phải có đủ phẩm chất của người cán bộ cách mạng, tức là người đi tuyên truyền, giáo dục, giác ngộ người khác và trước hết phải làm gương cho người khác.

Người từng nói “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn hàng trăm bài diễn văn tuyên truyền”(1), nên cũng đòi hỏi người làm báo khi nói đến “cần, kiệm, liêm, chính”, trước hết mình phải “cần, kiệm, liêm, chính”.

Bác Hồ không chỉ là vị lãnh tụ được yêu mến mà còn là một nhà báo vĩ đại, người sáng lập nền báo chí cách mạng Việt Nam.

Theo Bác, nhà báo khi tác nghiệp, dưới bất cứ hình thức và thể loại nào đều phải chú ý tới đối tượng cần giáo dục, tuyên truyền; phải hiểu rõ sở thích, nhu cầu, trình độ, vốn sống, phong tục tập quán của từng loại đối tượng ấy để viết bài, nói chuyện, truyền đạt cho được ý định, mục tiêu, yêu cầu, nội dung quan điểm, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; giúp người dân hiểu biết tình hình, rõ nhiệm vụ, thực hiện đúng quy định pháp luật.

Bác căn dặn: Nhà báo cũng từ Nhân dân mà ra, là con em của Nhân dân, được ăn học chu đáo; đi nhiều, biết nhiều nhưng không vì thế mà nói, viết những điều “cao siêu, to tát” làm cho người dân không hiểu hoặc hiểu sai. Đối với người dân lao động, chân lí luôn luôn là cụ thể, họ chỉ làm được những việc mà họ có hiểu biết và có thể làm được. Do vậy, cách tiếp cận, viết bài, đưa hình, truyền ảnh không đúng, không trúng, không phù hợp, không hấp dẫn đối tượng cần tác động, tuyên truyền thì chẳng những lao động của nhà báo uổng công, vô ích, tốn giấy mực, lãng phí tiền của, thời gian, công sức mà ngược lại còn bị người dân phản ứng, gây tác động tiêu cực trong xã hội.

Với mỗi đối tượng cụ thể, Người đều tìm ra những cách nói, cách viết phù hợp nhất. Người đã nêu lên những câu hỏi có ý nghĩa phương pháp luận, liên quan chặt chẽ với nhau, cho mỗi người làm báo: Nói, viết cái gì? Nói, viết cho ai? Nói, viết để làm gì? Nói, viết như thế nào? Ðây là những câu hỏi cần được đặt ra và trả lời trước khi viết. Trong cách nói, cách viết, Bác Hồ luôn chú ý tránh những thông tin thừa, những gì mọi người đã biết rồi Bác không viết nữa. Trong nhiều cuộc nói chuyện, Người thường nói: “Điều đó, chắc các cô, các chú đã hiểu, Bác không nói nhiều”.

Không ngừng học tập noi gương tác phong làm báo

Ðọc lại những bài nói, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người ta dễ nhận ra sự trong sáng về văn phong, sự giản dị trong cách trình bày và dễ hiểu với người nghe, người đọc. Nhiều quan điểm, nhiệm vụ cách mạng đã được Người truyền tải đến với mọi người qua những bài báo bằng những ngôn từ quen thuộc - dù đó là những vấn đề của cuộc sống chiến đấu, lao động hằng ngày hoặc những vấn đề lớn của đất nước, của thời đại - không tỏ ra cao siêu, khó hiểu mà gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo.