Lên nắm quyền sau khi người tiền nhiệm Boris Johnson phải từ chức do những rạn nứt trong nội bộ đảng cầm quyền, tân Thủ tướng Truss sẽ phải đối mặt với hàng loạt "bài toán khó", trong đó nổi bật là cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt với hóa đơn năng lượng tăng cao, dự kiến sẽ tăng 80% vào tháng 10, và lạm phát tăng 2 con số - là mức cao kỉ lục trong vòng 40 năm, cùng với nguy cơ về nền tài chính công không bền vững.
Làn sóng đình công trên diện rộng ở cả khu vực công và tư nhân nhằm phản đối chính sách tăng lương dưới mức lạm phát và tình trạng quá tải trầm trọng của Hệ thống dịch vụ y tế quốc gia (NHS) với khoảng 6,7 triệu người đang chờ được điều trị tại các bệnh viện, mức cao nhất trong lịch sử 74 năm của NHS, là những thách thức phải giải quyết sớm.
Trên mặt trận đối ngoại, cuộc khủng hoảng Ukraine và mối quan hệ với Liên minh châu Âu (EU) sau những căng thẳng về thực thi các thỏa thuận thương mại hậu Brexit liên quan tới Bắc Ireland là 2 vấn đề nóng đối với thủ tướng mới.
 |
| Bà Liz Truss phát biểu tại London, Anh ngày 5/9/2022 |
Đảm nhận vị trí lèo lái đất nước trong giai đoạn đầy biến động hiện nay, tân Thủ tướng Truss cho biết, sẽ thực hiện kế hoạch cắt giảm thuế và tăng trưởng kinh tế, giải quyết vấn đề hóa đơn năng lượng của người dân và các vấn đề dài hạn về nguồn cung năng lượng. Ngày 8/9, tân thủ tướng dự kiến công bố gói hỗ trợ hóa đơn năng lượng cho các hộ gia đình, và sau đó vài tuần công bố kế hoạch giảm thuế chính thức và kế hoạch giải quyết các tồn đọng trong khám chữa bệnh tại NHS.
Với những tuyên bố này, dường như Thủ tướng Truss đã xác định được 3 lĩnh vực chính sách sẽ ưu tiên, đồng thời cho thấy quyết tâm hành động ngay lập tức của chính phủ và mong muốn đưa ra những thay đổi mang tính cấu trúc.
Giải pháp khắc phục các vấn đề kinh tế của Anh mà tân thủ tướng đưa ra là sự kết hợp giữa cắt giảm thuế do thâm hụt tài chính và cải cách quy định. Bà đề xuất các khu vực thuế thấp với luật quy hoạch nới lỏng, giữ thuế doanh nghiệp ở mức 19% để thu hút đầu tư nước ngoài. Bà cũng dự định đảo ngược việc tăng thuế thu nhập, được ông Sunak đưa ra vào tháng 4, cân nhắc việc giảm thuế cho những người chăm sóc và nâng chi tiêu quốc phòng lên 3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2030…
Về chính sách y tế, chăm sóc xã hội, bà Truss cam kết tiếp tục các kế hoạch hiện tại để hỗ trợ NHS, đảo ngược việc tăng phí bảo hiểm quốc gia nhằm cung cấp kinh phí, trước hết để giải quyết các trường hợp khám chữa bệnh còn tồn đọng do dịch Covid-19 và về lâu dài để chi trả cho các hoạt động chăm sóc xã hội tốt hơn.
Về vấn đề nhập cư và an ninh, bà Truss cam kết thúc đẩy chính sách gửi người tị nạn và người nhập cư đến Rwanda và tìm kiếm những quốc gia khác tiếp nhận họ. Có khả năng bà sẽ thúc đẩy dự luật về quyền của Vương quốc Anh, theo đó những người xin tị nạn và những người di cư khác sẽ ít được bảo vệ hơn.
Về chính sách đối ngoại, nhiều khả năng Anh tiếp tục ủng hộ Ukraine. Quan hệ với EU có thể vẫn đóng băng khi bà Truss thể hiện lập trường cứng rắn đối với việc thực hiện Nghị định thư Bắc Ireland và có thể kích hoạt điều 16 cho phép hủy bỏ các phần của thỏa thuận hậu Brexit giữa Anh và EU. Tuy nhiên, với hàng loạt vấn đề khủng hoảng trong nước và cuộc đua giành quyền lãnh đạo đảng đã kết thúc, một cuộc chiến thương mại tiềm tàng với EU không phải là điều bà Truss muốn.
Với chương trình dày đặc và không dễ dàng, chắc chắn nhà lãnh đạo mới của nước Anh sẽ đối mặt với không ít sóng gió khi trở thành chủ nhân của Nhà số 10 phố Downing.
