Người lặng thầm vẽ mặt nạ thời gian

Từng một thời truân chuyên, lão níu đời mình và đã nghiệm ra nhiều điều khi thả hồn vào những mảng màu son mực và những đôi mắt hút hồn người của mặt nạ thời gian. Có lẽ, với lão đó là những khoảnh khắc tuyệt vời nhất...

Níu tâm hồn cùng mặt nạ thời gian

Tôi gọi nghệ nhân Bùi Quý Phong, 66 tuổi, bằng “lão” bởi lẽ trong giới vẽ mặt nạ ở phố cổ Hội An (Quảng Nam), ông được xếp vào hàng lão làng. Căn nhà cổ với mái hiên đầy rêu phong ướt đẫm nước mưa lấm tấm những giọt nước càng làm không gian trưng bày những chiếc mặt nạ thời gian thêm liêu trai. Góc phố nhỏ ấy trên đường Bạch Đằng gần như là một không gian riêng khác, không nơi nào có ở phố cổ này.

Người lặng thầm vẽ mặt nạ thời gian
Mặt nạ được làm từ giấy bồi, dán chồng nhiều lớp giấy lên nhau để có độ cứng và bề mặt phù hợp, đánh dầu bóng, để khô rồi mới vẽ và tô màu.

Vốn tính lãng tử thích phiêu du, nhưng từ cái đêm vợ sinh con đầu lòng, khi đó lão 22 tuổi. Từ bệnh viện, lão nhận ra từ đây mình có cả một gia đình để lo. Thế rồi, như một định mệnh trong đêm đầu tiên được làm cha ấy, lão thấy bên đường một chiếc mặt nạ đồ chơi lăn lóc cùng đám lá vàng dưới chân. Lão nhặt chiếc mặt nạ đồ chơi bằng nhựa ấy lên, rồi một ý tưởng lóe lên trong đầu. Những chiếc mặt nạ đồ chơi này bán rất rẻ, và người ta chơi xong sẽ chẳng còn nhớ, chẳng có tác dụng gì thêm ngoài việc dùng một vài lần. Nếu có những chiếc mặt nạ khiến người ta phải nâng niu, phải gìn giữ, phải trân trọng, gìn giữ thì tốt biết bao (!).

Người lặng thầm vẽ mặt nạ thời gian
Nghệ nhân Bùi Quý Phong với mặt nạ thời gian.

Nhưng, lão đã có lúc tạm gác lại ý tưởng đó để làm những công việc khác, như làm đèn, làm đầu lân.... Để rồi, đến khi trở thành một đạo diễn tuồng, những chiếc mặt nạ vẽ trên khuôn mặt của diễn viên tuồng đã đánh thức ý niệm thời gian thuở trước của lão về chiếc mặt nạ chẳng bao giờ vứt đi. Là một đạo diễn tuồng, lão am hiểu về những khuôn mặt biểu hiện tính cách, thái độ của nhân vật, từ những nhân vật phản diện tới những nhân vật chính diện, từ kiểu mặt nạ nạn nhân tới kiểu mặt nạ của nhà quyền quý trên sân khấu. Không chỉ thế, lão còn nằm lòng cách vẽ, cách tạo hình của mặt nạ nhân vật khi biểu diễn. Nhưng, tiếc một điều rằng, nghệ thuật tuồng, những vở tuồng ngày càng ít người xem.

Cống hiến nhiều cho nghệ thuật tuồng ở địa phương, nhưng thời cuộc đáp trả lại lão là sự xót xa. Rồi ý niệm về mặt nạ thời gian thức tỉnh lão. Lão sẽ vẽ những mặt nạ tuồng trên những chất liệu dân gian, tạo ra sản phẩm làm cho người yêu thích, và cũng là một cách để giữ lại văn hóa tuồng cho đời sau. Lão nghĩ tới điều đó, và bắt tay vào làm một cách say mê. Nhiều lần thất bại, nhưng rồi lão đã thành công, những chiếc mặt nạ được người dân cũng như du khách trong và ngoài nước thích thú, trở thành những sản phẩm bán được.

Người lặng thầm vẽ mặt nạ thời gian

Và có một điều đặc biệt, lão không bao giờ vẽ quy chuẩn của khuôn mặt “ác” trong tuồng như môi thâm, da sạm, mắt trợn… tất cả được lược bỏ hết vì người xem có cảm giác “ma quỷ”, khó tiếp nhận. Lão chỉ dùng những cách vẽ thể hiện khuôn mặt hạnh phúc, vui tươi, để người ta dễ dàng đón nhận hơn. Theo lão diễn giải, khi tình yêu thương đủ đầy và khi con người chứa năng lượng tích cực thì không cần ai tôn vinh, những đường nét, huyệt đạo trên khuôn mặt cũng tự hiện ra. Mặt nạ được tối giản từ mặt nạ tuồng. Khi đã tối giản quy chuẩn, thì những chiếc mặt nạ này không còn gọi là mặt nạ tuồng đúng nghĩa, nhưng với các nguyên tắc như không dùng màu pha, đuôi mắt hình mỏ chim, kết hợp màu âm - dương… thì mặt nạ này đã “nói được một nửa mặt nạ tuồng”.

Và một điều đặc biệt, những chiếc mặt nạ của lão đều không đục rỗng phần mắt như nhiều loại mặt nạ khác. Thay vào đó, lão vẽ mắt bởi đôi mắt chính là cửa sổ tâm hồn. Khi nhìn vào đôi mắt ấy, người xem sẽ hiểu điều mà mặt nạ đó muốn thể hiện.

Người lặng thầm vẽ mặt nạ thời gian

Mặt nạ của tiền nhân

Trong tiệm cà phê nhỏ nằm giữa lòng phố cổ (số 76 Lê Lợi, TP Hội An) là không gian thứ hai nơi lão trưng bày mặt nạ thời gian. Du khách khi tới đây vừa có thể nhâm nhi tách cà phê, vừa có thể thưởng thức các tác phẩm nghệ thuật. Cả không gian treo nhiều mặt nạ thời gian, thể hiện như một bức tranh, có thể dùng để trang trí cho không gian sống, song trên nhất là tôn vinh văn hoá tuồng Việt Nam như cách lão hằng ấp ủ. “Tôi muốn du khách phải tuân thủ quy ước khi vẽ mặt nạ dân gian - một phần của mặt nạ tuồng, để họ hiểu thêm về tuồng. Và hơn thế nữa, khi mặt nạ theo chân họ đi khắp nơi, nghĩa là đã góp phần quảng bá tuồng, quảng bá văn hóa Việt Nam với thế giới!”, lão nghệ nhân nói.

Lão từng được mời tham dự triển lãm ở Hàn Quốc, giờ lão nhận được nhiều đơn hàng từ Pháp, Ý, Mỹ,... Lão tự hào vì đã góp phần nhỏ vào đời sống tinh thần Hội An và muốn loại mặt nạ mĩ thuật thuần Việt, thân thiện với môi trường được quan tâm phát triển và vươn xa.

Hiện lão có mấy học trò theo nghề, lão vẫn tâm niệm về một ý thức, lòng tự tôn dân tộc, ấp ủ là truyền dạy cho học trò và làm sao nghề vẽ mặt nạ giúp nghệ nhân sống được, để những chiếc mặt nạ có thể tiếp tục “kể” câu chuyện văn hóa của dân tộc đến bạn bè quốc tế.

Lãnh đạo Trung tâm Văn hóa - Thông tin TP Hội An chia sẻ, những chiếc mặt nạ của nghệ nhân Bùi Quý Phong là một cách hay để giữ gìn truyền thống văn hóa dân gian, đồng thời tạo thêm “đặc sản” văn hóa cho Hội An. Đó là giá trị riêng, là không gian tạo tác của người làm “mặt nạ thời gian” - một không gian mà ông đã dành trọn tâm huyết và trao gửi nó đến cộng đồng.

Sự đam mê cộng với tài hoa trên từng chiếc mặt nạ của lão đang góp phần tạo nên màu sắc khác cho văn hóa Hội An.

Tiêu Dao

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Đề thi, đáp án môn Tiếng Anh vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023

Đề thi, đáp án môn Tiếng Anh vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023

Đáp án môn Tiếng Anh vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023, đề thi vào lớp 10 môn Tiếng Anh tỉnh Phú Thọ năm 2023 được Ngày mới Online cập nhật phục vụ các phụ huynh và thí sinh.
Quy định về xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển vào các trường Công an và Quân đội năm 2023

Quy định về xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển vào các trường Công an và Quân đội năm 2023

Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng, Ban Tuyển sinh quân sự Bộ Quốc phòng vừa ban hành hướng dẫn việc tổ chức xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển và xét tuyển học sinh giỏi (HSG) bậc THPT vào đào tạo đại học, cao đẳng quân sự tại các học viện, trường trong Quân đội năm 2023.
Trao 20.000 lá cờ Tổ quốc và 100 triệu hỗ trợ học tập cho tỉnh Thanh Hoá

Trao 20.000 lá cờ Tổ quốc và 100 triệu hỗ trợ học tập cho tỉnh Thanh Hoá

Sáng 5/6, tại TP Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa, Báo Người Lao động tổ chức Chương trình “Tự hào cờ Tổ quốc” trao tặng cán bộ, chiến sĩ và đồng bào tỉnh Thanh Hóa 20.000 lá cờ Tổ quốc và trao tặng 100 suất kinh phí hỗ trợ học tập (trị giá 1 triệu đồng/suất) cho các em học sinh nghèo hiếu học, có hoàn cảnh khó khăn của tỉnh Thanh Hóa.
Lập hội đồng kỷ luật để xem xét, xử lý phó trưởng ban ở Thừa Thiên-Huế nghi say xỉn, hành động phản cảm

Lập hội đồng kỷ luật để xem xét, xử lý phó trưởng ban ở Thừa Thiên-Huế nghi say xỉn, hành động phản cảm

Trao đổi với báo chí, lãnh đạo Ủy ban MTTQ tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, đơn vị đã nắm được thông tin vụ việc ông T.B.T., Phó trưởng Ban Phong trào có hành vi phản cảm trên phố.
Danh tính 2 người dân tử vong trong vụ cháy rừng ở Quảng Ninh

Danh tính 2 người dân tử vong trong vụ cháy rừng ở Quảng Ninh

Thông tin từ UBND TP Hạ Long và TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh, ngày 4/6, tại hai địa phương này đã xảy ra cháy rừng khiến 2 người dân tử vong.

Tin khác

Đề thi, đáp án môn Toán vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023

Đề thi, đáp án môn Toán vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023
Đáp án môn Toán vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023, đề thi vào lớp 10 môn Toán tỉnh Phú Thọ năm 2023 được Ngày mới Online cập nhật phục vụ các phụ huynh và thí sinh.

Bài 1: Tự hào đứng trong hàng ngũ của Đảng

Bài 1: Tự hào đứng trong hàng ngũ của Đảng
Thời gian qua, xác định công tác phát triển Đảng viên, tổ chức Đảng trong các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, là một nội dung hết sức quan trọng, trong công tác xây dựng tổ chức Đảng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.

Hải Phòng: Nữ sinh trong vụ ngạt khí ô tô không được xét đặc cách vào lớp 10

Hải Phòng: Nữ sinh trong vụ ngạt khí ô tô không được xét đặc cách vào lớp 10
Nữ sinh P.N.K., học sinh lớp 9D, Trường THCS Trường Sơn, huyện An Lão không may gặp tai nạn ngạt khí. Em không thể tham gia kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2023-2024.

Tác giả cuốn sách "Kẻ thù vô hình Covid-19": Dự đoán chính xác thời điểm suy yếu

Tác giả cuốn sách "Kẻ thù vô hình Covid-19": Dự đoán chính xác thời điểm suy yếu
Chiều 3/6, tại phiên họp thứ 20 Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19, Bộ Y tế báo cáo về công tác phòng, chống dịch Covid-19. Theo đó, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 thống nhất chuyển bệnh Covid-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang bệnh truyền nhiễm nhóm B, đồng thời, ban hành hướng dẫn việc áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 phù hợp với dịch bệnh nhóm B và khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới để xây dựng Kế hoạch kiểm soát, quản lý bền vững đối với dịch Covid-19 giai đoạn 2023 - 2025 phù hợp với tình hình mới.

Tưng bừng kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Đảng bộ xã

Tưng bừng kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Đảng bộ xã
Về thăm xã Trung Giáp vào những ngày đầu tháng 6, từ trung tâm xã tới các thôn hai bên đường rực rỡ cờ hoa chào mừng kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Đảng bộ xã Trung Giáp (10/6/1948 – 10/6/2023).

Đội CSGT Bình Triệu hỗ trợ người dân tìm lại xe máy bị mất trộm

Đội CSGT Bình Triệu hỗ trợ người dân tìm lại xe máy bị  mất trộm
Bằng các biện pháp nghiệp vụ, Tổ công tác Đội Cảnh sát giao thông (CSGT) Bình Triệu, Phòng CSGT Đường bộ, đường sắt, Công an TP Hồ Chí Minh đang làm nhiệm vụ tuần tra kiểm soát tuyến Quốc lộ 1 đã truy bắt, khống chế được đối tượng trộm xe máy của người dân.

Nhiều phương án bảo đảm cung ứng điện trong mùa nắng nóng

Nhiều phương án bảo đảm cung ứng điện trong mùa nắng nóng
Do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, tình trạng nắng nóng, hạn hán, thiếu nước đã làm cho các hồ thủy điện ảnh hưởng nghiêm trọng. Đến giữa tháng 5/2023 đã có 17/47 hồ thủy điện lớn đã về mực nước chết hoặc gần mực nước chết và 16 hồ có mực nước thấp hơn mực nước tối thiểu của quy trình vận hành liên hồ chứa. Đặc biệt, ở khu vực miền Bắc tất cả 12/12 hồ thủy điện lớn có lưu lượng, tần suất nước thấp nhất trong 100 năm qua. Trước nguy cơ thiếu hụt nguồn nước không những làm giảm khả năng sản xuất điện, tình hình thời tiết khô hạn và nắng nóng còn làm tăng nhu cầu sử dụng điện… đã đặt ngành điện nói chung và Công ty Điện lực Nam Định nói riêng trước nhiều khó khăn, thách thức…

Bài 3: Vĩnh Phúc hưởng trái ngọt sau 12 năm xây dựng nông thôn mới

Bài 3: Vĩnh Phúc hưởng trái ngọt sau 12 năm xây dựng nông thôn mới
Những năm qua, Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc đã luôn nêu cao ý chí quyết tâm, đồng lòng, sáng tạo, vượt qua nhiều thử thách, khó khăn, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần xứng tích cực trong Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM).

Nestlé thúc đẩy nền nông nghiệp phát thải thấp qua mô hình nông nghiệp tái sinh

Nestlé thúc đẩy nền nông nghiệp phát thải thấp qua mô hình nông nghiệp tái sinh
Trước những thách thức từ biến đổi khí hậu, cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư đang hướng đến các giải pháp phát triển bền vững và có trách nhiệm hơn. Tại Việt Nam, Nestlé tích cực góp phần thúc đẩy hoạt động chuyển đổi, áp dụng mô hình nông nghiệp tái sinh như một giải pháp giúp người nông dân thích ứng với biến đổi khí hậu, đảm bảo thu nhập, hướng đến ngành nông nghiệp bền vững, phát thải thấp.

Nâng cao chất lượng hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống ma tuý và tội phạm

Nâng cao chất lượng hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống ma tuý và tội phạm
Trong 6 tháng đầu năm 2023, Lực lượng Phòng chống ma tuý và tội phạm, Bộ đội Biên phòng tỉnh Khánh Hoà đấu tranh thành công nhiều vụ tàng trữ, mua bán trái phép chất ma tuý tại khu vực biên giới biển tỉnh Khánh Hoà, thu giữ nhiều tang vật liên quan.

Đoàn công tác tỉnh Bình Định đến chào xã giao Phó Thống đốc Phủ Osaka, Nhật Bản

Đoàn công tác tỉnh Bình Định đến chào xã giao Phó Thống đốc Phủ Osaka, Nhật Bản
Chiều 2/6, đoàn công tác của tỉnh Bình Định, do ông Phạm Anh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh làm trưởng đoàn đã đến chào xã giao ngài Yamaguchi Nobuhiko, Phó Thống đốc Phủ Osaka, Nhật Bản.

Đáp án môn Toán vào lớp 10 THPT năm 2023 của các địa phương trên cả nước

Đáp án môn Toán vào lớp 10 THPT năm 2023 của các địa phương trên cả nước
Ngày mới Online cập nhật đề thi, đáp án môn Toán vào lớp 10 THPT của các tỉnh, thành phố trên cả nước để học sinh và phụ huynh tham khảo.

Mang hoa anh đào Nhật Bản về tỉnh Bình Định

Mang hoa anh đào Nhật Bản về tỉnh Bình Định
Trong khuôn khổ các hoạt động xúc tiến đầu tư, thắt chặt mối quan hệ hợp tác với Nhật Bản, chiều 01/6, Đoàn công tác tỉnh Bình Định đến thị trấn Yoshino, tỉnh Nara. Đây là địa phương đã kí kết thỏa thuận thiết lập quan hệ hữu nghị hợp tác với huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định.

Đoàn công tác tỉnh Bình Định thăm và làm việc tại TP Izumisano, Nhật Bản

Đoàn công tác tỉnh Bình Định thăm và làm việc tại TP Izumisano, Nhật Bản
Sáng 2/6, đoàn công tác tỉnh Bình Định do ông Phạm Anh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh dẫn đầu đến thăm và làm việc với TP Izumisano, phủ Osaka, Nhật Bản.

Việt Nam có 9 đại học góp mặt trong bảng xếp hạng THE Impact Rankings 2023

Việt Nam có 9 đại học góp mặt trong bảng xếp hạng THE Impact Rankings 2023
Mới đây Tạp chí Times Higher Education (THE) đã công bố kết quả bảng xếp hạng THE Impact Rankings 2023.
Xem thêm
Trao 20.000 lá cờ Tổ quốc và 100 triệu hỗ trợ học tập cho tỉnh Thanh Hoá

Trao 20.000 lá cờ Tổ quốc và 100 triệu hỗ trợ học tập cho tỉnh Thanh Hoá

Sáng 5-6, tại TP Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa, Báo Người Lao động tổ chức Chương trình “Tự hào cờ Tổ quốc” trao tặng cán bộ, chiến sĩ và đồng bào tỉnh Thanh Hóa 20.000 lá cờ Tổ quốc và trao tặng 100 suất kinh phí hỗ trợ học tập (trị giá 1 triệu đồng/suất) cho
Lập hội đồng kỷ luật để xem xét, xử lý phó trưởng ban ở Thừa Thiên-Huế nghi say xỉn, hành động phản cảm

Lập hội đồng kỷ luật để xem xét, xử lý phó trưởng ban ở Thừa Thiên-Huế nghi say xỉn, hành động phản cảm

Trao đổi với báo chí, lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, đơn vị đã nắm được thông tin vụ việc ông T.B.T. - Phó trưởng Ban Phong trào có hành vi phản cảm trên phố.
Danh tính 2 người dân tử vong trong vụ cháy rừng ở Quảng Ninh

Danh tính 2 người dân tử vong trong vụ cháy rừng ở Quảng Ninh

Thông tin từ UBND TP. Hạ Long và TP. Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh, ngày 4/6, tại hai địa phương này đã xảy ra cháy rừng khiến 2 người dân tử vong.
Đề thi, đáp án môn Tiếng Anh vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023

Đề thi, đáp án môn Tiếng Anh vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023

Đáp án môn Tiếng Anh vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023, đề thi vào lớp 10 môn Tiếng Anh tỉnh Phú Thọ năm 2023 được Ngày mới Online cập nhật phục vụ các phụ huynh và thí sinh.
Quy định về xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển vào các trường Công an và Quân đội năm 2023

Quy định về xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển vào các trường Công an và Quân đội năm 2023

Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng, Ban Tuyển sinh quân sự Bộ Quốc phòng vừa ban hành hướng dẫn việc tổ chức xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển và xét tuyển HSG bậc THPT vào đào tạo đại học, cao đẳng quân sự tại các học viện, trường trong Quân đội năm 2023.
Đề thi, đáp án môn Toán vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023

Đề thi, đáp án môn Toán vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023

Đáp án môn Toán vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023, đề thi môn Toán vào lớp 10 tỉnh Phú Thọ năm 2023 được Ngày mới Online cập nhật phục vụ các phụ huynh và thí sinh.
Niềm vui nhân ba…

Niềm vui nhân ba…

CLB Tango Người cao tuổi Times City lên thăm và giao lưu văn nghệ tại Trung tâm Chăm sóc Người cao tuổi Bách niên Thiên đức
Như ngàn hoa ban giữa núi rừng Tây Bắc

Như ngàn hoa ban giữa núi rừng Tây Bắc

Ở xã vùng sâu vùng xa Mường Toong của huyện Mường Nhé xa xôi có ông Khoàng Văn Cớm, dân tộc Thái, cán bộ hưu trí, hội viên Hội NCT
Những điều tâm huyết của Bí thư cao tuổi Đặng Văn The

Những điều tâm huyết của Bí thư cao tuổi Đặng Văn The

ông Đặng Văn The, hội viên NCT thôn Tân Lập, xã Thổ Bình, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang
Phiên bản di động