Người “giữ lửa” nghề chạm bạc Đồng Xâm

Làng Đồng Xâm, xã Hồng Thái, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình, quê hương gắn với những Di tích Lịch sử - Văn hoá được lưu danh sử sách, có nhiều sản vật đặc trưng, trong đó phải kể đến các sản phẩm chạm trổ bạc rất độc đáo, tinh xảo từ đôi bàn tay khéo léo của nghệ nhân, tạo ra những kiệt tác có giá trị cao, phục vụ du khách trong và ngoài nước.

Chuyện kể rằng, dưới thời nhà Trần, có một người đàn ông từ vùng đất Cao Bằng theo thuyền nan xuôi dòng đến bến bờ sông Trà Lý rồi dừng chân, truyền nghề chạm kim khí cho người dân nơi đây. Từ đó đến nay, nghề này trở thành nghề truyền thống phục vụ cuộc sống mưu sinh của những người con trên mảnh đất Đồng Xâm. Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, nghề bị mai một đi rất nhiều, ngày nay chỉ còn số ít người theo nghề, trong đó có nghệ nhân tài hoa Đinh Quang Thắng, một cựu chiến binh giàu tâm đức, được mệnh danh là người có “bàn tay vàng”, góp phần gìn giữ tinh hoa truyền thống, phát triển nghề chạm bạc lên một tầm cao mới.

Nghệ nhân Đinh Quang Thắng sinh năm 1958 tại làng Đồng Xâm. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ trong quân ngũ trở về quê hương, với một tình yêu cháy bỏng, ông quyết theo nghề chạm bạc gia truyền mà tổ tiên để lại. Thời điểm đó rất khó khăn, nhưng gian nan không làm ông chùn bước. Từ một người thợ, ông dày công nghiên cứu, học hỏi các thế hệ đi trước để khéo léo chạm trổ ra những sản phẩm tinh xảo nhất. Nhờ kiên trì, bám đuổi nghề cùng với đôi bàn tay tài hoa, trí thông minh, sáng tạo, ông làm chủ tất cả các công đoạn, từ vẽ hình đến khâu đục chạm… Không chỉ có tay nghề giỏi mà ông còn là một người thầy truyền dạy nghề cho lớp trẻ làng Đồng Xâm. Những lúc cao điểm có trên 10 thợ làm việc, bảo đảm đời sống ổn định cho nhiều gia đình trong làng.

Từ những nguyên liệu thô kệch, với đôi tay khéo léo, tỉ mỉ, trau chuốt và lao động quên mình, ông Đinh Quang Thắng chỉn chu, cẩn trọng trong từng chi tiết nhỏ. Từng hoạ tiết khi khắc chìm, chạm nổi, lúc cầu kì, tỉ mỉ biến tấm nguyên liệu vô tri thành bức tranh có hồn, sống động, tươi sáng, hiển lộ qua từng đường nét chạm khắc. Thế rồi, sản phẩm ngày càng lan tỏa, góp phần đưa làng nghề chạm bạc Đồng Xâm và sản phẩm của nó nổi danh trong và ngoài nước, khiến khách hàng ngỡ ngàng trước vẻ đẹp đặc sắc.

Trong vô số những sản phẩm đặc biệt ông chế tác, phải kể đến Đôi Kiếm thời nhà Nguyễn được chạm vào năm 2005, vinh dự được triển lãm ở Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, là sản phẩm tối ưu, đạt đến trình độ khắt khe nhất về thủ công mĩ nghệ và nét tinh hoa về thẩm mĩ.