Tướng Iran Soleimani không phải là nạn nhân duy nhất trong cuộc không kích của Mỹ ở Baghdad, mà còn có một “cái chết” khác, đó là mối quan hệ Mỹ-Iraq…
Cuộc không kích sát hại Tướng Iran Qassem Soleimani ở Baghdad là hành động leo thang lớn nhất trong cuộc xung đột Mỹ và Iran. Tuy nhiên, cuộc không kích cũng gây ra một “cái chết” khác: Quan hệ Mỹ-Iraq.
Iraq từ lâu không còn “mặn mà” với Mỹ
Tình trạng “thất thường” trong mối quan hệ giữa Mỹ và Iraq đã thấy rõ, thậm chí từ trước khi Mỹ sát hại Tướng Soleimani ngày 3/1, hay khi hàng trăm người ủng hộ lực lượng dân quân thân Iran tấn công Đại sứ quán Mỹ ngày 31/12.
Những hình ảnh như vậy sẽ khó có thể tưởng tượng ở thời điểm năm 2009, khi mà Đại sứ quán Mỹ khánh thành cơ sở hiện nay bên bờ sông Tigris với quy mô lớn nhất trên thế giới. Nó là biểu tượng cho hi vọng lớn từ cả Mỹ và Iraq về mối quan hệ giữa 2 nước.
Đến năm 2009, các lực lượng Mỹ đã chuyển giao trách nhiệm cho các lực lượng an ninh Iraq và người Iraq hi vọng rằng đất nước của họ đang đi đúng hướng. Nhưng mọi thứ dường như không như mong muốn.
 |
| Người biểu tình Iran mang ảnh Tướng Qassem Soleimani Ảnh Reuters |
Trước những tranh chấp nội bộ và các chính sách sắc tộc gây tranh cãi, IS đã nổi lên từ tàn dư của al-Qaeda ở Iraq, đến năm 2014 kiểm soát được hơn 1/3 lãnh thổ. Thời điểm này, Mỹ đưa lực lượng trở lại Iraq theo đề nghị của Thủ tướng mới Haydar Abadi với nhiệm vụ hỗ trợ cuộc chiến chống IS và huấn luyện, cố vấn cho các lực lượng Iraq.
Trong số các lực lượng từng chiến đấu chống IS ở Iraq cùng Mỹ, có Kataib Hezbollah (KH), một nhóm dân quân Shiite được Iran hậu thuẫn. Tuy nhiên, một khi kẻ thù chung được đánh bại, KH đã thay đổi quan điểm đối với lực lượng Mỹ ở Iraq và hướng tới Iran.
“Cái chết” cho mối quan hệ với Iraq, Mỹ đã chuẩn bị sẵn?
Tổng thống Trump dù nhiều lần tuyên bố ý định rút lính Mỹ khỏi khu vực nhưng đã ngay lập tức đưa ra lời cảnh báo sắc lạnh rằng, Iraq có thể sẽ phải đối mặt với những đòn trừng phạt nặng nề và không trả tiền Mỹ đã chi cho các căn cứ quân sự ở Iraq. Tuy nhiên, chính quyền của Tổng thống Trump có thể đã lường trước được rằng sẽ khó có thể duy trì sự hiện diện ở Iraq thêm nữa.
Không phải ngẫu nhiên mà một “lá thư nhầm lẫn” bất ngờ xuất hiện ngay ngày hôm sau, với hàm ý nói rằng lực lượng Mỹ sẽ rời khỏi Iraq.
Đóng cửa Đại sứ quán ở Baghdad có thể sẽ là cái kết không mong muốn đối với mối quan hệ của Mỹ với Iraq - một nước mà Washington đã đầu tư khá nhiều tiền của và đổ máu cũng không ít. Với việc sát hại Tướng Soleimani, chính quyền Trump đang khiến cho kịch bản này ngày càng khả thi hơn.
Iran mất 1 tướng, đổi lại bằng ảnh hưởng gia tăng ở Iraq?
Vụ sát hại Tướng Soleimani là phát súng nhằm vào Iran, nhưng có thể đẩy nhanh mục tiêu của Iran: "đuổi" lực lượng Mỹ ra khỏi Iraq. Trong khi đó, Mỹ dường như không có chính sách nào dành cho Iraq ngoài việc coi nước này là căn cứ chống Iran.
Ngược lại, Iran vẫn là yếu tố bên ngoài có ảnh hưởng nhất ở Iraq, với mối quan hệ khá sâu sắc với giới chính trị Iraq cũng như các nhóm dân quân Shiite và tầm ảnh hưởng ngày càng gia tăng.
Cuộc không kích của Mỹ ở Baghdad khiến nhiều người Iraq nhận ra mục tiêu của chính quyền Washington không phải sự ổn định của Iraq mà là Iran. “Kết quả chắc chắn của cuộc không kích là kỉ nguyên của sự hợp tác giữa Mỹ và Iraq đã chấm dứt”- một cựu nhân viên ngoại giao Mỹ hiện là Chủ tịch Hội đồng Quan hệ ngoại giao nhận định.
