Đàm phán hạt nhân Mỹ - Iran: Cơ hội cho hoà bình bền vững

Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, cuộc đối thoại diễn ra trong bối cảnh tình hình khu vực ngày càng căng thẳng, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra cảnh báo có thể sử dụng hành động quân sự nếu không đạt được thỏa thuận. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo châu Âu kêu gọi ưu tiên con đường ngoại giao để tránh một cuộc khủng hoảng mới.

Dẫn đầu đoàn đàm phán Mỹ là đặc phái viên Trung Đông của Tổng thống Trump, ông Steve Witkoff. Dự kiến, thông điệp và đề xuất của Mỹ sẽ được chuyển trực tiếp hoặc thông qua vai trò trung gian của phía Oman. Nhiều nhà phân tích cho rằng cách Iran phản ứng với các đề xuất này – hợp tác hay đối đầu – sẽ định hình cục diện sắp tới.

Phái đoàn Iran do Ngoại trưởng Abbas Araghchi dẫn đầu vẫn giữ thái độ thận trọng. Tehran không muốn tạo ấn tượng là đang nhượng bộ, đặc biệt trong bối cảnh Lãnh tụ Tối cao Ali Khamenei luôn phản đối việc đàm phán dưới áp lực trừng phạt – các biện pháp mà chính quyền ông Trump đã tái áp dụng từ tháng 2 năm nay.

Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian (bên trái) tham quan cuộc triển lãm về những thành tựu hạt nhân của Iran.

Nhà phân tích rủi ro địa chính trị Andreas Krieg, Phó giáo sư nghiên cứu quốc phòng tại King's College London cho biết: “Trước tiên và quan trọng nhất, cả hai bên cần thống nhất với nhau về phạm vi và nội dung cụ thể của cuộc đàm phán. Hiện tại, vẫn chưa rõ hai bên đang thảo luận về điều gì và đâu là những vấn đề có thể mang ra thảo luận, vì vậy các cuộc đàm phán tại Oman lần này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng”.

Kể từ khi ông Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015, Iran đã tiếp tục làm giàu urani gần đến mức có thể sử dụng cho mục đích vũ khí. Tuy nhiên, Tehran vẫn để ngỏ khả năng quay lại bàn đàm phán, với điều kiện là Mỹ thể hiện thiện chí, chẳng hạn nới lỏng trừng phạt hoặc giải phóng các quỹ bị phong tỏa ở nước ngoài.

Ông Clemens Chay, nghiên cứu viên tại Viện Trung Đông của Đại học Quốc gia Singapore, nhận định chương trình hạt nhân hiện là “biện pháp răn đe cuối cùng” của Tehran trong bối cảnh vị thế khu vực của nước này suy yếu sau cuộc xung đột Israel -Gaza. Vì vậy, việc từ bỏ hoàn toàn là điều khó xảy ra, đặc biệt khi tiếng nói của các phái đoàn đối thoại Iran ngày càng bị hạn chế.