Hội nghị thượng đỉnh NATO bàn bạc những gì?

Những vấn đề liên quan đến Ukraine

Các nhà lãnh đạo NATO dự kiến sẽ phê duyệt một “gói Ukraine”, bao gồm việc thành lập Hội đồng NATO - Ukraine (NUC), được coi là một "sự nâng cấp mối quan hệ" của Kyiv với liên minh, cung cấp cho quốc gia này khả năng tiếp cận lớn hơn với các nguồn lực của NATO. Cuộc họp đầu tiên của loại hình này sẽ được tổ chức tại Vilnius, theo chương trình của hội nghị thượng đỉnh.

Nhưng vấn đề có thể gây tranh cãi tại hội nghị thượng đỉnh là liệu Ukraine có nhận được cam kết thực chất hơn để trở thành thành viên NATO. Tư cách thành viên nhằm bảo đảm an ninh lâu dài mà Ukraine mong muốn và đã được cam kết 15 năm trước tại hội nghị thượng đỉnh ở Bucharest (Romania).

Tổng thư ký Jens Stoltenberg (trái) đến Vilnius thảo luận về công tác chuẩn bị cuối cùng cho Hội nghị thượng đỉnh NATO với Tổng thống Litva Gitanas Nausda.

Các thành viên G7 cũng đang soạn thảo một tuyên bố trong đó cam kết bảo đảm an ninh cho Ukraine để nếu có thể sẽ công bố trước hội nghị thượng đỉnh. Theo đó, các đối tác sẽ cung cấp cho Ukraina phương tiện để tự vệ; với các công cụ hỗ trợ như tình báo, kinh tế, lệnh trừng phạt... Tuyên bố hạn chế này sẽ cho phép các thỏa thuận song phương và đa phương cụ thể hơn. Về xây dựng “liên minh F-16”,Hà Lan và Đan Mạch, dẫn đầu nhóm cung cấp máy bay chiến đấu F-16 cho Ukraine, sẽ công bố những bước tiến trong việc tổ chức huấn luyện cho phi công Ukraine cũng như chi tiết thêm về những quốc gia sẽ tham gia. Việc đào tạo phi công sẽ bắt đầu ở Romania vào mùa hè, nhưng có thể mất nhiều tháng hoặc nhiều năm để hoàn thành.

Về tư cách thành viên của Thụy Điển

Trong một nỗ lực mới nhất, Tổng thư kí NATO Jens Stoltenberg ngày 10/7 đã làm trung gian hòa giải giữa Thụy Điển và Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù ông Stoltenberg cho biết đã đạt được một thỏa thuận chính trị để Thụy Điển gia nhập NATO trước ngày 11/7, nhưng theo các nhà ngoại giao NATO, sẽ không đủ thời gian để hoàn tất quá trình.

Thay vào đó, những hi vọng đang hướng tới việc Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý để Thụy Điển gia nhập NATO và có thể tiếp tục quy trình sau kì nghỉ hè, đồng thời kì vọng Hungary sẽ hành động theo Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy vậy cùng ngày, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayif Edorgan bất ngờ kêu gọi EU mở đường để nước ông gia nhập khối này, như một điều kiện để Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ thông qua đề xuất của Thụy Điển xin gia nhập NATO.

Về kế hoạch phòng thủ

Các nhà lãnh đạo NATO chuẩn bị thông qua các kế hoạch phòng thủ hoàn toàn mới của liên minh. Theo các kịch bản, NATO đặt mục tiêu tổ chức một lực lượng với 300.000 quân để ngăn chặn tốt hơn bất kì cuộc tấn công tiềm tàng nào - gấp hơn 7 lần so với 40.000 quân hiện có. Các thành viên NATO đã bắt đầu cam kết nhân sự và thiết bị, bao gồm 1.400 máy bay chiến đấu, 250 tàu chiến và tàu ngầm.

Về mục tiêu chi cho quốc phòng, các thành viên NATO dự kiến sẽ cam kết chi tiêu tối thiểu 2% GDP của họ cho quốc phòng và tiếp tục tăng chi tiêu thậm chí vượt quá mức đó, với “cam kết lâu dài” thay vì phấn đấu hướng tới mục tiêu đó. Chỉ có Luxembourg sẽ được miễn đạt được mục tiêu này.

Châu Á - Thái Bình Dương là một phần trong tầm nhìn của NATO về phía Đông, các nhà lãnh đạo NATO sẽ gặp những đồng cấp từ Australia, New Zealand, Nhật Bản và Hàn Quốc (AP4) tại Vilnius như một dấu hiệu của sự đoàn kết từ cả hai bên trước những thách thức mà họ cho là từ Nga và Trung Quốc.

Về kế hoạch hành động sản xuất quốc phòng (DPAP), tuần trước ông Stoltenberg tuyên bố, các nhà lãnh đạo NATO sẽ thông qua một kế hoạch hành động “nhằm tổng hợp nhu cầu, nâng cao năng lực và tăng cường khả năng tương tác”. Kế hoạch đề ra mục đích hợp tác về tiêu chuẩn hóa và khả năng tương tác giữa các trang thiết bị...