Tìm được hang mới
Ngày 4/4/2009, đoàn thám hiểm Hoàng Gia Anh trở lại Phong Nha - Kẻ Bàng, Quảng Bình. Lúc này, ông Hồ Khanh và người vợ trẻ cùng ba con đã là chủ nhân của một quán cà phê nhỏ bên đường 20 quyết thắng.
Hôm sau, 5/4/2009, cuộc đi săn hang động mới trong rừng Phong Nha - Kẻ Bàng bắt đầu. Bây giờ, đường vào đó ông Hồ Khanh đã thuộc lòng. Nó thuộc nhánh Tây đường Hồ Chí Minh, tiến sâu về phía Đông đường chim bay ước chừng 7 - 8km. Sau một ngày đi bộ, tối đó, họ dừng ngủ lại ngoài cửa hang. Sáng hôm sau, cuộc thám hiểm hang động bắt đầu. Đoàn người gùi hàng, máy móc phía Việt Nam chỉ tiến sâu được 2km thì phải quay ra vì cần bảo vệ sinh mạng.
 |
| |
Đoàn thám hiểm Hoàng Gia Anh 4 người, với thiết bị nhà nghề tối tân đã tiến sâu vào phía trong và hẹn gặp lại họ ngoài cửa hang lúc 4 giờ chiều. Y hẹn, đoàn thám hiểm đã trở lại cửa hang an toàn. Tối đó, bên ngọn lửa bập bùng giữa rừng, những người dẫn đường và những người thám hiểm của nước Anh hỉ hả nâng cốc rượu ngoại mang theo. Họ cho biết, họ đã tiến sâu vào phía trong hang thêm khoảng 7km nữa và chụp được hàng ngàn bức ảnh. Cả đoàn quay về, sau đó đã tiến hành tổ chức thám hiểm hang động này gồm 3 đợt, tất cả là 14 ngày với những kết quả ban đầu thật mĩ mãn.
“Hơn 2 km chiều sâu trong hang chúng tôi đã vào, cơ man thạch nhũ, trăm hình vạn trạng lơ lửng giữa trần không. Có một dòng sông ngầm chảy men theo các khe đá và một khoảng trống trên trần hiện ra, có đường kính 9m (theo số đo của các nhà thám hiểm). Mặt trời có thể rọi xuống đáy hang. Chỗ chúng tôi đi qua, không gian bốn bề âm u, tĩnh lặng, chỉ có tiếng lanh tanh của những rọt nước nhỏ xuống từ những đầu vú của thạch nhũ...”, ông Hồ Khanh đã kể lại.
Hang được mang tên: Sơn Đoòng
Ông Howard Limbirt cho biết: Hang Sơn Đoòng được hình thành khoảng 2-5 triệu năm trước, khi nước sông chảy ngang qua vùng đá vôi đã bị vùi lấp dọc theo một đường đứt gãy. Dòng nước làm xói mòn và tạo ra một đường hầm khổng lồ trong lòng đất dưới dãy núi. Tại những nơi đá mềm, phần trần sụp xuống tạo thành những lỗ hổng, lâu ngày tạo thành những vòm hang khổng lồ. Hang có chiều rộng 150 mét, cao hơn 200 mét, chiều dài lên tới gần 9 km. Ước tính dung tích của Hang Sơn Đoòng là 38,5 triệu mét khối. Với kích thước như thế, hang Sơn Đoòng đã vượt qua hang Deer ở Vườn quốc gia Gunung Mulu của Malaysia (với chiều cao 100m, rộng 90m, dài 2km) để chiếm vị trí là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới. Ngoài ra ở một số đoạn hang Sơn Đoòng còn có kích thước lớn tới 140m x 140m, trong đó có các cột nhũ đá cao tới 14m.
Một bức ảnh lộng lẫy do nhiếp ảnh gia Carsten Peter chụp vào tháng 5 năm 2010 ghi nhận đoạn hang có bề rộng khoảng 91,44m, vòm hang cao gần 243,84m có thể chứa lọt một tòa nhà cao 40 tầng. Trong hang các nhà nghiên cứu còn tìm thấy một dòng sông ngầm dài 2,5km và có cả những cột nhũ đá cao tới 70m. Hang có những quần thể san hô và di tích thú hóa thạch. Hang có hai “giếng trời”, là hai nơi mà trần bị sụp, đưa nắng chiếu vào, tạo điều kiện cho cây cối phát triển như một khu rừng nhiệt đới trong hang động, một nơi trong đó được gọi là “vườn Edam”.
Đó là một tài sản vô giá mà tạo hóa đã ban tặng cho Quảng Bình, cùng với hang động Phong Nha - Tiên Sơn và Thiên Đường hiện nay. Theo truyền thống của Luật ước Quốc tế, những ai phát minh ra những điều mới mẻ cho nhân loại đều có quyền mang tên mình hoặc người thân của mình. Ông Hồ Khanh đã không lấy tên mình đặt cho hang mà đặt tên nó là Sơn Đoòng. “Sơn” là chữ đầu của xã nơi ông sinh sống (Sơn Trạch) “Đoòng” là rú Đoòng, vùng rừng núi dân quê ông thường gọi. Từ đây, Sơn Đoòng là một danh từ mới, đã có một địa chỉ cụ thể trên bản đồ Quảng Bình nói riêng và hang động thế giới nói chung.
Ông Hồ Khanh thú vị cười khi cho tôi biết, ông đã được quyền đặt tên cho 12 hang động lớn nhỏ khác mà ông đã giúp đoàn thám hiểm Hoàng Gia Anh phát hiện ra, trong đó có tên các con trai, con gái và vợ ông.
Đầu năm 2011, đoàn thám hiểm Hoàng gia Anh, theo lời hẹn đã trở lại Quảng Bình. Mục tiêu và hiệu quả đạt được là thám hiểm, vẽ bản đồ, ghi hình về hang Sơn Đoòng. Bấy giờ Sơn Đoòng, nàng tiên huyền diệu hàng triệu triệu năm ngủ yên đã được vén màn, cuốn chăn. Chưa có một hang động nào trên thế giới kì vĩ, tráng lệ, đa dạng, độc đáo như Sơn Đoòng của Quảng Bình.
Sơn Đoòng thu hút du khách bởi nó không chỉ là hang động lớn nhất thế giới với vẻ đẹp hùng vĩ ngoài sức tưởng tượng cùng những giá trị địa chất và hệ sinh thái vô cùng độc đáo, mà còn là hang động có độ khó và độ nguy hiểm cực kì cao có thể nói vào loại hàng đầu trên thế giới. Chính vì thế, tuor du lịch mạo hiểm Sơn Đoòng được xếp vào loại “thám hiểm” (expedition) chứ không chỉ là khám phá (adventure) nữa. Như nhiều ý kiến thì sức hấp dẫn của Sơn Đoòng là yếu tố khó khăn, mạo hiểm của cuộc hành trình, đòi hỏi cao về sức khỏe, tâm lí cộng với ham muốn khám phá và yêu quý thiên nhiên. Du khách muốn chinh phục Sơn Đoòng cần có các khả năng: Vượt 50 km rừng núi (đi treck); leo dốc cao đến 400m (từ đường đến thung lũng); vượt nhiều sông rộng 10-50m (khoảng 40 lần) với mực nước cao đến đầu gối; đi 10 km trong hang với địa hình phức tạp, có đoạn phải trườn hay sử dụng dây thừng trợ giúp; đu dây 80m với sự hỗ trợ của dây thừng và dây gai; vượt sông ngầm với dòng chảy mạnh; 5 ngày/4 đêm ở trong hang.
Không phải ai cũng đủ sức khỏe và tâm lí để đáp ứng những tiêu chuẩn ngặt nghèo ấy, đã có những người buộc phải quay về khi bắt đầu cuộc thám hiểm.
Năm 2014, Tạp chí The New York Times xếp hạng Sơn Đoòng đứng thứ 8 trong “52 điểm du lịch hấp dẫn nhất hành tinh”; năm 2015, Tạp chí Khoa học Smithsonian của Mỹ bình chọn Sơn Đoòng là vị trí thứ nhất trong danh sách “25 địa điểm khách du lịch cần đến của thế kỉ XXI”; Trang Huffington Pót cũng xếp Sơn Đoòng đứng thứ 5 trong số “10 điểm đến trên thế giới du khách nên tham quan một lần trong đời”.
Từ tháng 3/2014, du lịch sinh thái thám hiểm Hang Sơn Đoòng đã được khai thác. Các tour di lịch hằng năm được khách quốc tế đăng kí đều kín chỗ. Nhờ những đóng góp buổi đầu mang ý nghĩa lịch sử và giá trị kinh tế cho Quảng Bình nói riêng và Việt Nam nói chung, năm 2015, ông Hồ Khanh đã được UBND tỉnh và Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen. “Phần thưởng tuy không lớn nhưng đối với tôi, có sức cổ vũ lớn lao. Nhưng nếu thiên nhiên Quảng Bình không có món quà thiên phú mà trời cho thì tôi không thể có phần thưởng đó”, ông Hồ Khanh cho biết.
