Đặc sắc lễ cấp sắc của người Dao Tuyển

Mùa này, đến với xã Nậm Lúc, huyện vùng cao Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, du khách sẽ được tận mắt chứng kiến người Dao Tuyển tổ chức Lễ cấp sắc mang đậm nét văn hóa truyền thống dân tộc, độc đáo và hấp dẫn...
Vốn có thâm niên hơn 20 năm công tác ở vùng cao Bắc Hà, nên tôi được ông Trương Văn Tiền, thôn Nậm Kha 2, xã Nậm Lúc mời xuống dự lễ cấp sắc cho 2 cháu trai là Trương Gia Huy, 13 tuổi và Trương Gia Hoàng, 12 tuổi.

Đây là lễ cấp sắc có quy mô lớn khi làm ghép cho 2 cháu trai và đặc biệt mời thầy cao tay hay còn gọi thầy đeo mặt nạ nên lễ được tổ chức công phu, bài bản, đúng phong tục.

Lễ cấp sắc của người Dao Tuyển ở xã Nậm Lúc nói riêng và huyện Bắc Hà thường được tổ chức vào tháng 11, 12 và tháng 1 âm lịch hằng năm khi nông nhàn, các hộ gia đình đã thu hoạch xong vụ quế thứ 8 - vụ quế cuối cùng trong năm, tích lũy được tiền của để làm lễ.

Ông Tiền chia sẻ: Gia đình, dòng họ Trương nói riêng và bà con người Dao Tuyển địa phương luôn đoàn kết, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, nhất là văn hóa tín ngưỡng tốt đẹp; lễ cấp sắc có vai trò quan trọng nhất đối với đời người đàn ông nên gia đình luôn ghi nhớ, tích cực lao động sản xuất, tích lũy, chuẩn bị các điều kiện để sớm tổ chức cho các cháu trai để các cháu sớm trưởng thành, tự tin phấn đấu, rèn luyện, trưởng thành, trở thành công dân tốt, gánh vác trách nhiệm gia đình, dòng họ và xã hội.

Điệu Điệu nhảy trong nghi thức lễ cấp sắc sau phần nhảy Đài.
Điệu nhảy trong nghi thức lễ cấp sắc sau phần nhảy Đài.

Ông Đặng Văn Ánh, thầy mo, người có uy tín trong cộng đồng dân tộc Dao Tuyển cho biết, hiện nay lễ cấp sắc đã được tổ chức ngắn gọn, tránh mất nhiều thời gian, lãng phí như trước. Việc tổ chức bảo đảm đúng quy định, rút bớt đi những thủ tục rườm rà... Theo phong tục, người đàn ông dân tộc Dao nói chung và người Dao Tuyển nói riêng phải được giáo dục, rèn luyện về nhiều mặt để làm trụ cột của gia đình, dòng họ và cộng đồng. Phẩm chất đó được kiểm nghiệm qua lễ cấp sắc. Đàn ông người Dao sau thụ lễ cấp sắc mới được coi là người trưởng thành. Người đã qua lễ cấp sắc thì dù là trẻ con vẫn được coi là người lớn, được ngồi với già làng, được tham gia cúng bái hoặc giúp việc cho những thầy cúng trong các hoạt động cúng lễ của tư gia cũng như cộng đồng.

Người Dao Tuyển quan niệm, con người khi trải qua lễ cấp sắc mới có tâm, có đức để phân biệt phải trái. Những chàng trai từ 10 tuổi trở lên được bố mẹ chọn ngày lành, tháng tốt để làm lễ.

Mỗi dòng họ lại chọn những ngày riêng để làm lễ, như họ Triệu chọn các ngày Dần, Mão; họ Đặng chọn ngày Dần... Lễ cấp sắc ở mỗi bậc cấp đều có những khác biệt nhất định trong trình tự hành lễ. Tuy nhiên, có 2 phần lễ chính là lễ Quá tăng (qua đèn) gồm các phần: Trình diện, cấp đèn, hạ đèn, đặt pháp danh, qua cầu; lễ Thăng cấp gồm: Lễ lên đèn, ban mũ, lễ trình diện Ngọc Hoàng, lễ tơ hồng, lễ thăm thiên đình.

Sau khi chọn được ngày, gia đình phải chuẩn bị lợn, gà, giấy, hương, lương thực, rượu... để dùng trong ngày cấp sắc và nhờ đủ 6 thầy (4 thầy chính, 2 thầy phụ) để làm lễ.

Những thầy được chọn làm lễ đều là người biết chữ, có hiểu biết về trình tự buổi lễ và có uy tín trong làng. Đến giờ tốt, họ tiến hành lễ. Lễ cấp sắc của người Dao hàm chứa nhiều giá trị nhân văn, thể hiện ở các điều giáo huấn ghi trong sắc cấp cho người thụ lễ, đó là tuyệt đối kị làm việc ác, điều xấu.

Vào ngày lễ cấp sắc, nhiều điệu múa cổ truyền dân gian được trình diễn với sự tham gia của đông đảo người dân trong bản. Những điệu múa của người Dao thể hiện sự tự do hòa nhịp với các nhạc cụ thanh la, não bạt, trống, chuông lắc... mang nhiều chủ đề khác nhau về lịch sử, cuộc sống sinh hoạt hằng ngày… được hình tượng hóa bằng các động tác nhảy múa kết hợp với ca hát để Bàn Vương và tổ tiên dòng họ thưởng thức. Các điệu múa có thể kéo dài hàng giờ, được cả làng đến xem đông vui như ngày hội.

Một nghi lễ quan trọng ban đầu là cấp sắc Tam Nguyên - vị thần của người Dao. Các thầy thay y phục và đưa người được thụ lễ (gọi là trò) lên ngũ đài. Thầy chính thắp ba nén hương cầu cho trò được bình an, học hành thông minh, được trở thành thầy. Các thầy dẫn trò lên ngũ đài, mời các thần linh đến chứng kiến cấp sắc cho trò. Sau đó các thầy hạ trò từ trên ngũ đài xuống và từ lúc này học trò chính thức trở thành đệ tử của Tam Nguyên.

Sau khi báo cáo với các thần linh, tổ tiên rằng, trò đã trở thành đệ tử của Tam Nguyên, các thầy thay y phục cho trò, đây là y phục của người đã được làm thầy và tiếp tục cấp sắc để trò thành đệ tử Tam Thanh.

Lễ cấp sắc của người Dao Tuyển dùng sách trong buổi lễ là chủ đạo, còn người Dao Đỏ chủ yếu là dùng đèn. Mỗi vật dụng được sử dụng trong buổi lễ có khác nhau nhưng đều có một ý nghĩa tốt đẹp là soi sáng và hướng đến những điều may mắn cho người được thụ hưởng lễ cấp sắc.

Cũng trong ngày tổ chức lễ cấp sắc, anh em, họ hàng, bạn bè của gia đình khắp các bản làng vùng cao của các huyện Bảo Yên, Bảo Thắng... có dịp tụ họp, chúc phúc cho người được cấp sắc, chia sẻ kinh nghiệm làm ăn, buôn bán, kĩ năng nấu ăn, giao lưu văn hóa, tổ chức giã bánh dày, cắt giấy, thêu thùa... đã tạo nên không khí vui tươi, đoàn kết, phấn khởi trong ngày lễ cấp sắc nơi bản, làng vùng cao Nậm Lúc.

Tráng Xuân Cường

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Dự World Cup 2023, mỗi cầu thủ nữ Việt Nam sẽ nhận gần 700 triệu đồng tiền thưởng

Dự World Cup 2023, mỗi cầu thủ nữ Việt Nam sẽ nhận gần 700 triệu đồng tiền thưởng

Mới đây Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) đã gửi thông báo tới các liên đoàn bóng đá quốc gia có đội tuyển bóng đá nữ giành quyền tham dự VCK FIFA World Cup nữ 2023 về việc tăng các khoản hỗ trợ và tiền thưởng.
Trang thơ "Ngỡ mùa bên em" - Phút suy tư bối rối...

Trang thơ "Ngỡ mùa bên em" - Phút suy tư bối rối...

Nhà thơ Nguyễn Văn Long hiện là Phó Giám đốc thường trực Trung tâm Truyền thông, Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội. Thơ anh thường cảm tác theo thể lục bát hoặc thất ngôn tứ tuyệt, với âm điệu gần gũi, chất chứa sự hoài niệm về những tình cảm xưa cũ...
Lịch chiếu, kênh phát sóng "Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" phiên bản Việt

Lịch chiếu, kênh phát sóng "Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" phiên bản Việt

"Sisters who make waves - Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" chính thức có mặt tại thị trường gameshow Việt với tên gọi "Chị đẹp đạp gió rẽ sóng".
Messi gia nhập CLB Inter Miami của huyền thoại David Beckham

Messi gia nhập CLB Inter Miami của huyền thoại David Beckham

Rạng sáng 8/6, theo giờ Việt Nam, Lionel Messi chính thức lên tiếng xác nhận sẽ gia nhập CLB Inter Miami ở Mỹ.
Khán giả đặc biệt ấn tượng với hai màn pháo hoa đêm khai mạc DIFF 2023

Khán giả đặc biệt ấn tượng với hai màn pháo hoa đêm khai mạc DIFF 2023

Khán đài 5000 chỗ được lấp đầy, dọc bờ sông Hàn cũng đông vui tấp nập, những khách sạn bên sông có vị trí ngắm pháo hoa đẹp cũng gần như kín chỗ. Và cuộc so tài giữa hai đội Việt Nam, Phần Lan đã không phụ sự trông đợi của khán giả.

Tin khác

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City, chung kết FA Cup

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City, chung kết FA Cup
MU vs Man City - trận chung kết FA Cup được người hâm mộ mong đợi diễn ra lúc 21 giờ ngày 3/6. Ngày mới Online cập nhật link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City phục vụ quý độc giả quan tâm.

Bóng chuyền hơi - môn thể thao hấp dẫn của NCT huyện Gio Linh

Bóng chuyền hơi - môn thể thao hấp dẫn của NCT huyện Gio Linh
Hội NCT huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị vừa tổ chức thành công Giải bóng chuyền hơi lần thứ 3 năm 2023.

Xem phim "Vây hãm: Không lối thoát" của Ma Dong Seok

Xem phim "Vây hãm: Không lối thoát" của Ma Dong Seok
"Vây hãm: Không lối thoát" - bộ phim hành động, hài hước phá án, đánh dấu sự trở lại của "quái vật" xứ Hàn Ma Dong Seok sau thời gian dài vắng bóng.

Lịch sử đối đầu, nhận định PSG vs Clermont, 2 giờ ngày 4/6

Lịch sử đối đầu, nhận định PSG vs Clermont, 2 giờ ngày 4/6
PSG vs Clermont sẽ là trận đấu cuối cùng của Lionel Messi trong màu áo PSG. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu PSG vs Clermont, nhận định PSG vs Clermont và đội hình dự kiến hai bên.

Xem trọn bộ "Thử thách cuộc đời" trên THVL1

Xem trọn bộ "Thử thách cuộc đời" trên THVL1
Bộ phim truyền hình Việt Nam "Thử thách cuộc đời" xoay quanh cuộc đời đầy oan trái xen lẫn hận thù của cặp Nghĩa và Nhân.

Siêu sao Messi sẽ chia tay đội bóng Thủ đô nước Pháp PSG

Siêu sao Messi sẽ chia tay đội bóng Thủ đô nước Pháp PSG
HLV Christophe Galtier của PSG xác nhận siêu sao Lionel Messi sẽ chia tay đội bóng vào cuối mùa giải này.

Lịch sử đối đầu, nhận định MU vs Man City, chung kết FA Cup

Lịch sử đối đầu, nhận định MU vs Man City, chung kết FA Cup
MU vs Man City - trận chung kết FA Cup diễn ra ngày 3/6/2023 trên sân Wembley. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu MU vs Man City, nhận định MU vs Man City và đội hình dự kiến hai bên...

Link xem trọn bộ "Công tố tinh anh" của Địch Lệ Nhiệt Ba

Link xem trọn bộ "Công tố tinh anh" của Địch Lệ Nhiệt Ba
"Công tố tinh anh" (tên tiếng Anh: Prosecution Elites, tên tiếng Trung: 公诉精英) là bộ phim truyền hình Trung Quốc thuộc thể loại chính kịch, hiện đại, tội phạm, tình cảm.

Những sắc màu văn hóa Mộc Châu

Những sắc màu văn hóa Mộc Châu
Nơi hội tụ những sắc màu văn hóa và sở hữu nhiều danh lam, thắng cảnh nổi tiếng, khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tỉnh Sơn La đã và đang là điểm du lịch thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước...

Kinh nghiệm vi vu những điểm đến hấp dẫn nhất Tây Ninh

Kinh nghiệm vi vu những điểm đến hấp dẫn nhất Tây Ninh
Ba loại hình du lịch đặc trưng nhất tại Tây Ninh là du lịch tâm linh, du lịch sinh thái và du lịch lịch sử. Dưới đây là vài điểm đến bạn nhất định không nên bỏ qua để cảm nhận linh hồn vùng đất này.

Những điểm sáng trong văn hóa, văn nghệ của NCT Đầm Hà

Những điểm sáng trong văn hóa, văn nghệ của NCT Đầm Hà
Mặc dù huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh còn có nhiều xã nằm trong diện đặc biệt khó khăn. Nhưng trong nhiều năm qua, trên địa bàn huyện đã xuất hiện nhiều tấm gương NCT trong xây dựng đời sống kinh tế và phát triển văn hóa.

Link xem trực tiếp gameshow "Hành trình rực rỡ" của Trường Giang

Link xem trực tiếp gameshow "Hành trình rực rỡ" của Trường Giang
"Hành trình rực rỡ" là chương trình truyền hình thực tế chủ đề du lịch, văn hóa tại các tỉnh thành trên cả nước. Gameshow "Hành trình rực rỡ" có sự tham gia của các nghệ sĩ: Trường Giang, Thúy Ngân, Isaac, Lê Dương Bảo Lâm, Bích Phương, Negav.

Nhà văn Đào Ngọc Chung: Nghiệp văn chương đeo đẳng vẫn không rời

Nhà văn Đào Ngọc Chung: Nghiệp văn chương đeo đẳng vẫn không rời
Cụ ông đã đến tuổi 85 mà giọng nói vẫn sang sảng. Hành động kèm theo để minh họa cho câu chuyện cũng dứt khoát, cảm giác có nội lực cao, mặc dù cụ đã phải đặt stent cho trái tim già nua. Cụ là Đào Ngọc Chung, Chi hội trưởng Chi hội Nhà văn khu vực Hà Đông - Sơn Tây, Hội Nhà văn TP Hà Nội…

Lịch sử đối đầu, nhận định Sevilla vs Roma, chung kết cúp C2

Lịch sử đối đầu, nhận định Sevilla vs Roma, chung kết cúp C2
Sevilla vs Roma là chung kết cúp C2 - Europa League diễn ra ngày 1/6. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Sevilla vs Roma, nhận định Sevilla vs Roma và đội hình dự kiến hai bên.

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Fulham, 22h30 ngày 28/5

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Fulham, 22h30 ngày 28/5
Ngày mới Online cập nhật link xem trực tiếp bóng đá MU vs Fulham diễn ra lúc 22h30 ngày 28/5 phục vụ quý độc giả quan tâm.
Xem thêm
Trang thơ "Ngỡ mùa bên em" - Phút suy tư bối rối...

Trang thơ "Ngỡ mùa bên em" - Phút suy tư bối rối...

Nhà thơ Nguyễn Văn Long hiện là Phó Giám đốc thường trực Trung tâm Truyền thông, Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội. Thơ anh thường cảm tác theo thể lục bát hoặc thất ngôn tứ tuyệt, với âm điệu gần gũi, chất chứa sự hoài niệm về những tình cảm xưa cũ...
Phong phú, sinh động Liên hoan tiếng hát NCT quận Thanh Xuân năm 2023

Phong phú, sinh động Liên hoan tiếng hát NCT quận Thanh Xuân năm 2023

kỉ niệm 82 năm Ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (1941 - 2023), Hội NCT quận Thanh Xuân, TP Hà Nội tổ chức Liên hoan tiếng hát NCT quận năm 2023
Tưng bừng Liên hoan tiếng hát NCT năm 2023

Tưng bừng Liên hoan tiếng hát NCT năm 2023

Ngày 6/6, Hội NCT huyện Quốc Oai, TP Hà Nội tổ chức Liên hoan tiếng hát NCT năm 2023
Trái ngọt mùa đầu...

Trái ngọt mùa đầu...

Là một trong hai điểm du lịch cộng đồng của Việt Nam đạt giải thưởng Homestay ASEAN năm 2023, điểm du lịch cộng đồng Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên đã và đang khẳng định thương hiệu du lịch, trở thành điểm đến lí tưởng của du khách mọi miền...
Khán giả đặc biệt ấn tượng với hai màn pháo hoa đêm khai mạc DIFF 2023

Khán giả đặc biệt ấn tượng với hai màn pháo hoa đêm khai mạc DIFF 2023

Khán đài 5000 chỗ được lấp đầy, dọc bờ sông Hàn cũng đông vui tấp nập, những khách sạn bên sông có vị trí ngắm pháo hoa đẹp cũng gần như kín chỗ. Và cuộc so tài giữa hai đội Việt Nam, Phần Lan đã không phụ sự trông đợi của khán giả.
Kinh nghiệm vi vu những điểm đến hấp dẫn nhất Tây Ninh

Kinh nghiệm vi vu những điểm đến hấp dẫn nhất Tây Ninh

Ba loại hình du lịch đặc trưng nhất tại Tây Ninh là du lịch tâm linh, du lịch sinh thái và du lịch lịch sử. Dưới đây là vài điểm đến bạn nhất định không nên bỏ qua để cảm nhận linh hồn vùng đất này.
Dự World Cup 2023, mỗi cầu thủ nữ Việt Nam sẽ nhận gần 700 triệu đồng tiền thưởng

Dự World Cup 2023, mỗi cầu thủ nữ Việt Nam sẽ nhận gần 700 triệu đồng tiền thưởng

Mới đây Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) đã gửi thông báo tới các liên đoàn bóng đá quốc gia có đội tuyển bóng đá nữ giành quyền tham dự VCK FIFA World Cup nữ 2023 về việc tăng các khoản hỗ trợ và tiền thưởng.
Messi gia nhập CLB Inter Miami của huyền thoại David Beckham

Messi gia nhập CLB Inter Miami của huyền thoại David Beckham

Rạng sáng 8/6 theo giờ Việt Nam, Lionel Messi chính thức lên tiếng xác nhận sẽ gia nhập CLB Inter Miami ở Mỹ.
Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City, chung kết FA Cup

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City, chung kết FA Cup

MU vs Man City - trận chung kết FA Cup được người hâm mộ mong đợi diễn ra lúc 21h00 ngày 3/6. Ngày mới Online cập nhật link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City phục vụ quý độc giả quan tâm.
Những cánh rừng đều xanh

Những cánh rừng đều xanh

Trở về quê sau bao năm lăn lộn, phóng tầm mắt nhìn quanh, những cánh rừng đã phục sinh. Quê hương vùng lõm, kí ức tuổi thơ là những mảng rừng xám xịt da beo với những đống tro nguội lạnh sau một trận lửa rừng rực.
Đồng đội

Đồng đội

Quyết vừa tới nhà, vứt “phịch” chiếc ba lô lộn ngược một cái nơi hè, vừa thở vừa nói với chị dâu:
Hoa hồng Vu lan...

Hoa hồng Vu lan...

Chị mới dọn về xóm, xây cái nhà nhỏ, định cư luôn. Con trai chị với con tôi chung lớp 5, ngày nào cũng qua nhà chơi. Thằng nhỏ lễ phép, chỉ phải cái hơi… sa đà: Sa vô chơi là quên luôn trời đất; bữa cơm nào mẹ cũng phải vác roi đi kiếm! Vài lần trò chuyện xã giao mới biết: Té ra chị Hân cũng mẹ đơn thân.
Lịch chiếu, kênh phát sóng "Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" phiên bản Việt

Lịch chiếu, kênh phát sóng "Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" phiên bản Việt

"Sisters who make waves - Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" chính thức có mặt tại thị trường gameshow Việt với tên gọi "Chị đẹp đạp gió rẽ sóng".
Xem phim "Vây hãm: Không lối thoát" của Ma Dong Seok

Xem phim "Vây hãm: Không lối thoát" của Ma Dong Seok

"Vây hãm: Không lối thoát" - bộ phim hành động, hài hước phá án, đánh dấu sự trở lại của "quái vật" xứ Hàn Ma Dong Seok sau thời gian dài vắng bóng.
Xem trọn bộ "Thử thách cuộc đời" trên THVL1

Xem trọn bộ "Thử thách cuộc đời" trên THVL1

Bộ phim truyền hình Việt Nam "Thử thách cuộc đời" xoay quanh cuộc đời đầy oan trái xen lẫn hận thù của cặp anh em sinh đôi Nghĩa và Nhân.
Phiên bản di động