Đặc sắc lễ cấp sắc của người Dao Tuyển

Mùa này, đến với xã Nậm Lúc, huyện vùng cao Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, du khách sẽ được tận mắt chứng kiến người Dao Tuyển tổ chức Lễ cấp sắc mang đậm nét văn hóa truyền thống dân tộc, độc đáo và hấp dẫn...
Vốn có thâm niên hơn 20 năm công tác ở vùng cao Bắc Hà, nên tôi được ông Trương Văn Tiền, thôn Nậm Kha 2, xã Nậm Lúc mời xuống dự lễ cấp sắc cho 2 cháu trai là Trương Gia Huy, 13 tuổi và Trương Gia Hoàng, 12 tuổi.

Đây là lễ cấp sắc có quy mô lớn khi làm ghép cho 2 cháu trai và đặc biệt mời thầy cao tay hay còn gọi thầy đeo mặt nạ nên lễ được tổ chức công phu, bài bản, đúng phong tục.

Lễ cấp sắc của người Dao Tuyển ở xã Nậm Lúc nói riêng và huyện Bắc Hà thường được tổ chức vào tháng 11, 12 và tháng 1 âm lịch hằng năm khi nông nhàn, các hộ gia đình đã thu hoạch xong vụ quế thứ 8 - vụ quế cuối cùng trong năm, tích lũy được tiền của để làm lễ.

Ông Tiền chia sẻ: Gia đình, dòng họ Trương nói riêng và bà con người Dao Tuyển địa phương luôn đoàn kết, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, nhất là văn hóa tín ngưỡng tốt đẹp; lễ cấp sắc có vai trò quan trọng nhất đối với đời người đàn ông nên gia đình luôn ghi nhớ, tích cực lao động sản xuất, tích lũy, chuẩn bị các điều kiện để sớm tổ chức cho các cháu trai để các cháu sớm trưởng thành, tự tin phấn đấu, rèn luyện, trưởng thành, trở thành công dân tốt, gánh vác trách nhiệm gia đình, dòng họ và xã hội.

Điệu Điệu nhảy trong nghi thức lễ cấp sắc sau phần nhảy Đài.
Điệu nhảy trong nghi thức lễ cấp sắc sau phần nhảy Đài.

Ông Đặng Văn Ánh, thầy mo, người có uy tín trong cộng đồng dân tộc Dao Tuyển cho biết, hiện nay lễ cấp sắc đã được tổ chức ngắn gọn, tránh mất nhiều thời gian, lãng phí như trước. Việc tổ chức bảo đảm đúng quy định, rút bớt đi những thủ tục rườm rà... Theo phong tục, người đàn ông dân tộc Dao nói chung và người Dao Tuyển nói riêng phải được giáo dục, rèn luyện về nhiều mặt để làm trụ cột của gia đình, dòng họ và cộng đồng. Phẩm chất đó được kiểm nghiệm qua lễ cấp sắc. Đàn ông người Dao sau thụ lễ cấp sắc mới được coi là người trưởng thành. Người đã qua lễ cấp sắc thì dù là trẻ con vẫn được coi là người lớn, được ngồi với già làng, được tham gia cúng bái hoặc giúp việc cho những thầy cúng trong các hoạt động cúng lễ của tư gia cũng như cộng đồng.

Người Dao Tuyển quan niệm, con người khi trải qua lễ cấp sắc mới có tâm, có đức để phân biệt phải trái. Những chàng trai từ 10 tuổi trở lên được bố mẹ chọn ngày lành, tháng tốt để làm lễ.

Mỗi dòng họ lại chọn những ngày riêng để làm lễ, như họ Triệu chọn các ngày Dần, Mão; họ Đặng chọn ngày Dần... Lễ cấp sắc ở mỗi bậc cấp đều có những khác biệt nhất định trong trình tự hành lễ. Tuy nhiên, có 2 phần lễ chính là lễ Quá tăng (qua đèn) gồm các phần: Trình diện, cấp đèn, hạ đèn, đặt pháp danh, qua cầu; lễ Thăng cấp gồm: Lễ lên đèn, ban mũ, lễ trình diện Ngọc Hoàng, lễ tơ hồng, lễ thăm thiên đình.

Sau khi chọn được ngày, gia đình phải chuẩn bị lợn, gà, giấy, hương, lương thực, rượu... để dùng trong ngày cấp sắc và nhờ đủ 6 thầy (4 thầy chính, 2 thầy phụ) để làm lễ.

Những thầy được chọn làm lễ đều là người biết chữ, có hiểu biết về trình tự buổi lễ và có uy tín trong làng. Đến giờ tốt, họ tiến hành lễ. Lễ cấp sắc của người Dao hàm chứa nhiều giá trị nhân văn, thể hiện ở các điều giáo huấn ghi trong sắc cấp cho người thụ lễ, đó là tuyệt đối kị làm việc ác, điều xấu.

Vào ngày lễ cấp sắc, nhiều điệu múa cổ truyền dân gian được trình diễn với sự tham gia của đông đảo người dân trong bản. Những điệu múa của người Dao thể hiện sự tự do hòa nhịp với các nhạc cụ thanh la, não bạt, trống, chuông lắc... mang nhiều chủ đề khác nhau về lịch sử, cuộc sống sinh hoạt hằng ngày… được hình tượng hóa bằng các động tác nhảy múa kết hợp với ca hát để Bàn Vương và tổ tiên dòng họ thưởng thức. Các điệu múa có thể kéo dài hàng giờ, được cả làng đến xem đông vui như ngày hội.

Một nghi lễ quan trọng ban đầu là cấp sắc Tam Nguyên - vị thần của người Dao. Các thầy thay y phục và đưa người được thụ lễ (gọi là trò) lên ngũ đài. Thầy chính thắp ba nén hương cầu cho trò được bình an, học hành thông minh, được trở thành thầy. Các thầy dẫn trò lên ngũ đài, mời các thần linh đến chứng kiến cấp sắc cho trò. Sau đó các thầy hạ trò từ trên ngũ đài xuống và từ lúc này học trò chính thức trở thành đệ tử của Tam Nguyên.

Sau khi báo cáo với các thần linh, tổ tiên rằng, trò đã trở thành đệ tử của Tam Nguyên, các thầy thay y phục cho trò, đây là y phục của người đã được làm thầy và tiếp tục cấp sắc để trò thành đệ tử Tam Thanh.

Lễ cấp sắc của người Dao Tuyển dùng sách trong buổi lễ là chủ đạo, còn người Dao Đỏ chủ yếu là dùng đèn. Mỗi vật dụng được sử dụng trong buổi lễ có khác nhau nhưng đều có một ý nghĩa tốt đẹp là soi sáng và hướng đến những điều may mắn cho người được thụ hưởng lễ cấp sắc.

Cũng trong ngày tổ chức lễ cấp sắc, anh em, họ hàng, bạn bè của gia đình khắp các bản làng vùng cao của các huyện Bảo Yên, Bảo Thắng... có dịp tụ họp, chúc phúc cho người được cấp sắc, chia sẻ kinh nghiệm làm ăn, buôn bán, kĩ năng nấu ăn, giao lưu văn hóa, tổ chức giã bánh dày, cắt giấy, thêu thùa... đã tạo nên không khí vui tươi, đoàn kết, phấn khởi trong ngày lễ cấp sắc nơi bản, làng vùng cao Nậm Lúc.

Tráng Xuân Cường

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Bức tranh bản đồ Việt Nam làm từ hàng trăm đĩa cổ

Bức tranh bản đồ Việt Nam làm từ hàng trăm đĩa cổ

Xuất phát từ tình yêu đất nước, ông Lê Xuân Năm đã tạo nên bức tranh bản đồ Việt Nam được làm từ hàng trăm chiếc đĩa cổ.
Lịch sử đối đầu, nhận định Real Madrid vs Napoli, 3 giờ ngày 30/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Real Madrid vs Napoli, 3 giờ ngày 30/11

Trận đấu giữa Real Madrid vs Napoli diễn ra lúc 3 giờ ngày 30/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Real Madrid vs Napoli, nhận định Real Madrid vs Napoli và dự kiến đội hình hai bên.
Lịch sử đối đầu, nhận định Galatasaray vs MU, 0 giờ 45 ngày 30/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Galatasaray vs MU, 0 giờ 45 ngày 30/11

Trận đấu giữa Galatasaray vs MU diễn ra vào lúc 0 giờ 45 ngày 30/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Galatasaray vs MU, nhận định Galatasaray vs MU và dự kiến đội hình hai bên.
Du lịch sông nước phù sa

Du lịch sông nước phù sa

Nam Bộ được mệnh danh mênh mông của sông nước miệt vườn, đờn ca tài tử, xem hát cải lương “sống”. Vì lẽ đó mà hình ảnh miền quê có chiếc ghe chòng chành xuôi theo con kênh, có chiếc khăn rằn khoác hờ lên vai thiếu nữ mặc áo bà ba… gợi thương nhớ lạ thường đối với du khách gần xa khi về miền Tây Nam Bộ...
Lịch sử đối đầu, nhận định Barca vs Porto, 03h00 ngày 29/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Barca vs Porto, 03h00 ngày 29/11

Trận đấu giữa Barca vs Porto diễn ra vào lúc 03h00 ngày 29/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Barca vs Porto, nhận định Barca vs Porto và dự kiến đội hình hai bên.

Tin khác

Lịch sử đối đầu, nhận định PSG vs Newcastle, 3 giờ ngày 29/11

Lịch sử đối đầu, nhận định PSG vs Newcastle, 3 giờ ngày 29/11
Trận đấu giữa PSG vs Newcastle diễn ra vào lúc 3 giờ ngày 29/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu PSG vs Newcastle, nhận định PSG vs Newcastle và dự kiến đội hình hai bên.

Những bông hoa cuối ngày

Những bông hoa cuối ngày
Màn đêm buông xuống, thành phố đã lên đèn. Mùa này trời nhanh tối, đúng là ngày tháng mười chưa cười đã tối. Hân lo lắng vội tỉa tót những bông hoa còn lại, bó chúng thành những bó nhỏ rồi xịt nước lên cho tươi tắn.

Link xem trực tiếp MU vs Everton hôm nay, 23h30 ngày 26/11

Link xem trực tiếp MU vs Everton hôm nay, 23h30 ngày 26/11
Link xem trực tiếp bóng đá, link xem trực tiếp MU vs Everton hôm nay, 23h30 ngày 26/11 trên Internet, điện thoại được cập nhật liên tục phục vụ quý độc giả quan tâm.

Lịch sử đối đầu, nhận định Everton vs MU, 23h30 ngày 26/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Everton vs MU, 23h30 ngày 26/11
Trận đấu giữa Everton vs MU diễn ra lúc 23h30 ngày 26/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Everton vs MU, nhận định Everton vs MU và dự kiến đội hình hai bên.

Link xem trực tiếp Newcastle vs Chelsea hôm nay, 22 giờ ngày 25/11

Link xem trực tiếp Newcastle vs Chelsea hôm nay, 22 giờ ngày 25/11
Link xem trực tiếp bóng đá, link xem trực tiếp Newcastle vs Chelsea hôm nay, 22 giờ ngày 25/11 trên Internet, điện thoại được cập nhật liên tục phục vụ quý độc giả quan tâm.

Link xem trực tiếp Man City vs Liverpool hôm nay, 19 giờ 30 ngày 25/11

Link xem trực tiếp Man City vs Liverpool hôm nay, 19 giờ 30 ngày 25/11
Link xem trực tiếp bóng đá, link xem trực tiếp Man City vs Liverpool hôm nay, 19 giờ 30 ngày 25/11 trên Internet, điện thoại được cập nhật liên tục phục vụ quý độc giả quan tâm.

Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng

Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng
Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng

Cô gái vàng Nguyễn Thị Oanh đồng hành cùng các bệnh nhi khuyết tật vận động

Cô gái vàng Nguyễn Thị Oanh đồng hành cùng các bệnh nhi khuyết tật vận động
Vận động viên (VĐV) Nguyễn Thị Oanh đang đồng hành cùng Quỹ Vì Tầm Vóc Việt (VSF) và hàng chục ngàn VĐV tại giải chạy S-Race Online x School gây quỹ phẫu thuật cho các bệnh nhi khuyết tật vận động gặp khó khăn.

Lịch sử đối đầu, nhận định Newcastle vs Chelsea, 22h00 ngày 25/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Newcastle vs Chelsea, 22h00 ngày 25/11
Trận đấu giữa Newcastle vs Chelsea diễn ra vào lúc 22h00 ngày 25/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Newcastle vs Chelsea, nhận định Newcastle vs Chelsea và dự kiến đội hình hai bên.

Ga Hàng Cỏ - Di tích cách mạng, kháng chiến

Ga Hàng Cỏ - Di tích cách mạng, kháng chiến
Ga Hàng Cỏ, tên gọi ga Hà Nội được đưa vào khai thác, sử dụng từ năm 1902. Hơn một thế kỉ qua (121 năm), tên ga Hàng Cỏ đã trở nên quen thuộc, gắn bó với Nhân dân ta. Từ đây, các tuyến đường sắt được hình thành, nối Thủ đô Hà Nội với mọi miền đất nước…

Nhớ “Áo mùa Đông”

Nhớ “Áo mùa Đông”
Thời còn khỏe, mỗi năm nghe gió heo may về, mẹ tôi lại nhẩm thầm câu hát trong bài “Áo mùa Đông”: “Gió bấc tới đây xào xạc rung cây lá lá bay, một mùa đông bao người đan áo”. Bởi không khí lạnh về khiến mẹ lại nhớ về phong trào “Mùa đông binh sĩ” hồi chín năm chống Pháp, động viên hậu phương tặng áo ấm cho bộ đội.

Làng cổ Yên Phú có 2 ngôi đền thờ tướng quân Đoàn Thượng

Làng cổ Yên Phú có 2 ngôi đền thờ tướng quân Đoàn Thượng
Làng Yên Phú, xã Giai Phạm, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên là ngôi làng cổ nổi danh với tên gọi “làng có 4 ngôi đền” đang thờ phụng nhiều bậc kì tài của dân tộc. Trong đó, có đền Trà Lôi và đền Dẫn Ngự đã được hơn 600 năm tuổi đang cùng thờ Đức Thánh Đông Hải Đại Vương Đoàn Thượng, một đại trung thần thời nhà Lý đồng thời được tôn phong là cụ Tổ dòng họ Đoàn tại Việt Nam.

Lịch sử đối đầu, nhận định Man City vs Liverpool, 19 giờ 30 ngày 25/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Man City vs Liverpool, 19 giờ 30 ngày 25/11
Trận đấu giữa Man City vs Liverpool diễn ra vào lúc 19 giờ 30 ngày 25/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Man City vs Liverpool, nhận định Man City vs Liverpool và đội hình dự kiến hai bên.

Một thoáng Đài Loan

Một thoáng Đài Loan
Nói là tới Đài Loan (Trung Quốc) thực ra chỉ quanh quẩn ở Thủ phủ Đài Bắc, loáng vài hôm đã về, nhưng cũng nhiều vương vấn…

Sắc màu hội tụ trong Ngày hội Văn hóa các dân tộc tỉnh Đắk Lắk năm 2023.

Sắc màu hội tụ trong Ngày hội Văn hóa các dân tộc tỉnh Đắk Lắk năm 2023.
Tỉnh Đắk Lắk có 49 dân tộc anh em cùng chung sống trên Cao Nguyên đầy nắng và gió. Ngày hội Văn hóa các dân tộc tỉnh Đắk Lắk năm 2023, với nhiều nội dung phong phú, nêu bật đặc trưng văn hóa, nghệ thuật tiêu biểu, truyền thống của các dân tộc cộng cư trên địa bàn.
Xem thêm
Bức tranh bản đồ Việt Nam làm từ hàng trăm đĩa cổ

Bức tranh bản đồ Việt Nam làm từ hàng trăm đĩa cổ

Xuất phát từ tình yêu đất nước, ông Lê Xuân Năm đã tạo nên bức tranh bản đồ Việt Nam được làm từ hàng trăm chiếc đĩa cổ.
Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng

Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng

Văn hóa, thể thao - sân chơi thiết thực của NCT TP Hải Phòng
Nhớ “Áo mùa Đông”

Nhớ “Áo mùa Đông”

Thời còn khỏe, mỗi năm nghe gió heo may về, mẹ tôi lại nhẩm thầm câu hát trong bài “Áo mùa Đông”: “Gió bấc tới đây xào xạc rung cây lá lá bay, một mùa đông bao người đan áo”. Bởi không khí lạnh về khiến mẹ lại nhớ về phong trào “Mùa đông binh sĩ” hồi chín năm chống Pháp, động viên hậu phương tặng áo ấm cho bộ đội.
Fansipan được “thắp sáng” trong lễ vía Quán Thế Âm Bồ Tát xuất gia

Fansipan được “thắp sáng” trong lễ vía Quán Thế Âm Bồ Tát xuất gia

Trong 2 ngày 1-2/11/2023, trong không gian thâm nghiêm của quần thể tâm linh Fansipan, Lễ vía Quán Thế Âm Bồ Tát xuất gia đã được tổ chức với nhiều hoạt động và nghi thức ý nghĩa, thu hút đông đảo Phật tử và du khách thập phương đến tham dự.
“8Wonder” đưa Maroon 5 đến Phú Quốc United Center

“8Wonder” đưa Maroon 5 đến Phú Quốc United Center

Ngày 27/10/2023, Phú Quốc United Center công bố khởi động chuỗi sự kiện du lịch giải trí đẳng cấp quy mô lớn - “Wake Up Festival 2023” bắt đầu từ 30/10, sau đó bùng nổ xuyên suốt 30 ngày đêm từ 9/12 - 7/01/2024. Đặc biệt, lần đầu tiên tại Việt Nam, người
Núi Bà Đen Tây Ninh đẹp huyền hoặc trước Lễ Vía Quán Thế Âm xuất gia

Núi Bà Đen Tây Ninh đẹp huyền hoặc trước Lễ Vía Quán Thế Âm xuất gia

Ngay trước thềm Lễ vía Quán Thế Âm Bồ Tát xuất gia, dự kiến sẽ được tổ chức tại hệ thống Chùa Bà và trên đỉnh núi Bà Đen (Tây Ninh) từ ngày 2-5/11 (nhằm ngày 19-22/9 âm lịch) với không gian cờ hoa rực rỡ và nhiều hoạt động nghệ thuật cùng lễ dâng đăng thi
Lịch sử đối đầu, nhận định Real Madrid vs Napoli, 3 giờ ngày 30/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Real Madrid vs Napoli, 3 giờ ngày 30/11

Trận đấu giữa Real Madrid vs Napoli diễn ra lúc 03h00 ngày 30/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Real Madrid vs Napoli, nhận định Real Madrid vs Napoli và dự kiến đội hình hai bên.
Lịch sử đối đầu, nhận định Galatasaray vs MU, 0 giờ 45 ngày 30/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Galatasaray vs MU, 0 giờ 45 ngày 30/11

Trận đấu giữa Galatasaray vs MU diễn ra vào lúc 0 giờ 45 ngày 30/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Galatasaray vs MU, nhận định Galatasaray vs MU và dự kiến đội hình hai bên.
Lịch sử đối đầu, nhận định Barca vs Porto, 03h00 ngày 29/11

Lịch sử đối đầu, nhận định Barca vs Porto, 03h00 ngày 29/11

Trận đấu giữa Barca vs Porto diễn ra vào lúc 03h00 ngày 29/11. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Barca vs Porto, nhận định Barca vs Porto và dự kiến đội hình hai bên.
Những bông hoa cuối ngày

Những bông hoa cuối ngày

Màn đêm buông xuống, thành phố đã lên đèn. Mùa này trời nhanh tối, đúng là ngày tháng mười chưa cười đã tối. Hân lo lắng vội tỉa tót những bông hoa còn lại, bó chúng thành những bó nhỏ rồi xịt nước lên cho tươi tắn.
Sóng yên

Sóng yên

Hải đi ngang qua lớp của một cô giáo. Nhìn trên bục giảng, đóa hoa hồng trắng được cắm rất tinh tế trong một cái giỏ xinh xắn. Ngoài cửa có một chậu nước và cái khăn mặt để lau tay vắt trên một cái giá nhỏ bên cạnh.
Bà tôi

Bà tôi

- Bà ốm rất nặng! Em về ngay! - Chiếc điện thoại di động phát ra tín hiệu, đằng kia tiếng chị ruột tôi mếu máo báo tin buồn..
Thí sinh mang 2 dòng máu Việt - Nga đạt quán quân cuộc thi "Tìm kiếm tài năng MC nhí 2023"

Thí sinh mang 2 dòng máu Việt - Nga đạt quán quân cuộc thi "Tìm kiếm tài năng MC nhí 2023"

Sau gần 3 tháng khởi động với sự tham gia của 300 thí sinh tiểu học, trung học cở sở tại TP. HCM, Tây Ninh, Bến Tre, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang, Đắk Lắk, Bình Định, chương trình “Tìm kiếm Tài năng MC nhí 2023” đã thành công tốt đẹp với đêm chung kết vừa diễn ra tại Đài Phát thanh - Truyền hình Tây Ninh.
“Viên đá ngũ sắc” – những giọt nước mắt hạnh phúc cho 17 năm

“Viên đá ngũ sắc” – những giọt nước mắt hạnh phúc cho 17 năm

Dưới ánh đèn sân khấu lung linh, bức tranh tình yêu và hy vọng mở ra trước mắt khán giả trong vở nhạc kịch "Viên đá ngũ sắc".
Từ Charlie Puth đến Maroon 5: Dấu ấn tầm vóc quốc tế của lễ hội âm nhạc 8Wonder

Từ Charlie Puth đến Maroon 5: Dấu ấn tầm vóc quốc tế của lễ hội âm nhạc 8Wonder

Cuộc “đổ bộ” của những ngôi sao âm nhạc hàng đầu thế giới, từ Charlie Puth đến Maroon 5 đã cho thấy độ “chịu chơi” của 8Wonder khi các nghệ sĩ đều đang ở đỉnh cao sự nghiệp và có hàng triệu người hâm mộ trên toàn cầu. Hơn hết, 8Wonder được kỳ vọng sẽ trở
Phiên bản di động