Quốc tế 09/05/2023 10:39
Theo nhận định của Tiến sĩ Jason Wahlang, nhà phân tích và nghiên cứu tại Trung tâm châu Âu và Á-Âu tại Viện Nghiên cứu và Phân tích Quốc phòng Manohar Parrikar (MP-IDSA) ở New Delhi, Kazakhstan đã duy trì lập trường đặc biệt liên quan đến cuộc xung đột Nga-Ukraine: Nước này nhiều lần nhấn mạnh giải pháp ngoại giao để giải quyết xung đột. Chính quyền Kazakhstan đã phản đối kết quả các cuộc trưng cầu dân ý của Moskva về việc sáp nhập Donetsk, Kherson, Luhansk và Zaporizhzhiaine của Ukraine. Đồng thời, Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev sau khi tái đắc cử ngày 22/11/2022 lại chọn Nga cho chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của mình. Những diễn biến này làm nổi bật chính sách đối ngoại đa chiều kéo dài 3 thập kỉ của Kazakhstan.
 |
| Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi năm 2021 tại Moskva |
Vị trí địa lí không giáp biển của Kazakhstan cùng với nguồn tài nguyên phong phú cũng đóng một vai trò quan trọng trong chính sách đối ngoại đa chiều trên. Điều này thể hiện rõ ở việc Kazakhstan thiết lập quan hệ đối tác mạnh mẽ với các cường quốc khu vực và ngoài khu vực bao gồm Nga, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Ấn Độ và phương Tây. Do đó, Kazakhstan vừa là thành viên của các tổ chức do Nga đứng đầu như Liên minh Kinh tế Á-Âu (EEU) và Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), đồng thời tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc và các dự án của Mỹ do USAID tài trợ, tập trung vào y tế, nhân quyền, phát triển kinh tế…
Về cuộc xung đột Nga-Ukraine, Kazakhstan đã đề nghị đóng vai trò là một nhà đàm phán, nhấn mạnh sự cần thiết phải đối thoại. Nước này cũng mở rộng viện trợ nhân đạo cho Ukraine, qua đó nêu bật quan điểm trung lập của mình. Mặt khác, Tổng thống Tokayev từ chối công nhận độc lập của các khu vực như Luhansk và Donetsk.
Chính sách đối ngoại đa chiều của Kazakhstan được thể hiện rõ ràng trong cách tiếp cận liên quan đến các quốc gia khác. Nước này có chung đường biên giới dài khoảng 1.800km với Trung Quốc. Trong những năm qua, Trung Quốc nổi lên như một đối tác kinh tế quan trọng của Astana và BRI cung cấp một nền tảng vững chắc cho sự hợp tác kinh tế của họ.
Tầm quan trọng chiến lược của hai bên gắn liền với mối quan hệ song phương đặc biệt, thể hiện rõ qua việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến thăm Kazakhstan lần đầu tiên trong chuyến công du nước ngoài kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Trong khi đó, Kazakhstan cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với kế hoạch hòa bình của Trung Quốc cho cuộc xung đột Nga-Ukraine và có thông tin rằng Tổng thống Kazakhstan sẽ đến thăm Trung Quốc vào cuối năm nay.
Ngoài ra, Kazakhstan cũng tìm cách củng cố sự hợp tác với Mỹ như một phần trong cách tiếp cận đa chiều của mình. Kazakhstan đã đặt một trung tâm dự án của USAID tại Astana trong bối cảnh các mối liên kết kinh tế song phương ngày càng tăng. Kazakhstan thậm chí có thể sẽ được hưởng lợi từ các khoản đầu tư mới từ Mỹ trong bối cảnh khủng hoảng của đồng rúp Nga do xung đột ở Ukraine.
Các quan chức EU cũng đã thực hiện một loạt chuyến thăm tới Kazakhstan và EU hiện là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất của Kazakhstan, chiếm 60% vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Kazakhstan cũng tìm cách tăng cường quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, hai nước đã kí một tuyên bố chung nhằm tăng cường quan hệ đối tác quân sự và địa chính trị vào tháng 6/2022. Ngoài việc thiết lập một cơ chế hợp tác chia sẻ thông tin tình báo chung, 2 nước đang hợp tác trong việc mua sắm và sản xuất máy bay không người lái. Điều này rất đáng chú ý vì Kazakhstan là một phần của liên minh quân sự Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) do Nga dẫn đầu.
Tóm lại, Kazakhstan đã tăng cường quan hệ đối tác với các chủ thể trong và ngoài khu vực trong bối cảnh bất ổn đang diễn ra. Tuy nhiên, Kazakhstan khó có thể cắt đứt quan hệ với Nga vì Moskva vẫn là một nhân tố nổi bật trong khu vực…
