Các nhà tiên phong của kỷ nguyên AI chia sẻ tại Tọa đàm Đạo đức và An toàn AI VinFuture

Đây là sự kiện mở đầu của chuỗi tọa đàm “Khoa học vì cuộc sống” trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025. Tọa đàm quy tụ những chuyên gia hàng đầu thế giới trong lĩnh vực AI, các nhà hoạch định chính sách để cùng tập trung thảo luận về cách phát triển AI có trách nhiệm và thúc đẩy hợp tác quốc tế để củng cố quản trị AI toàn cầu.

Tác động không biên giới

GS. Toby Walsh, chuyên gia hàng đầu thế giới về AI tại Đại học New South Wales (Úc) và là một trong những diễn giả của tọa đàm, cho biết chủ đề “AI vì nhân loại: Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới” không thể phù hợp hơn trong thời điểm hiện nay.

“Đạo đức và an toàn không phải rào cản của đổi mới. Ngược lại, đó chính là nền tảng của sự phát triển bền vững”, ông nói.

GS. Toby Walsh, chuyên gia hàng đầu về AI tại Úc, đánh giá cao tầm quan trọng của tọa đàm do VinFuture tổ chức trong bối cảnh vấn đề quản trị phát triển AI đang “nóng” trên toàn cầu. Ảnh: UNSW.

Nhận định của ông được đưa ra trong bối cảnh sức mạnh xử lý dữ liệu khổng lồ cùng khả năng ra quyết định phi cảm xúc của AI đặt ra hàng loạt câu hỏi về rủi ro, đạo đức và những giới hạn mới của công nghệ. Theo ông, vấn đề trọng tâm của thời đại không phải là kìm hãm tốc độ phát triển của AI, mà định hướng nó theo cách mang lại sự thịnh vượng cho nhân loại.

Với tầm ảnh hưởng sâu rộng đã được xác định, GS. Walsh cho rằng nhiệm vụ cấp thiết là bảo đảm hệ thống AI được phát triển phù hợp với các giá trị của con người.

“Tác động của nó đến Việt Nam không kém Hoa Kỳ, Trung Quốc hay Úc”, ông nhấn mạnh. “Chúng ta cần tránh để thế giới trở thành nơi mà ‘sự an toàn’ chỉ là đặc quyền xa xỉ của một số ít người”.

Đồng quan điểm, GS. Edson Prestes, Đại học Liên bang Rio Grande do Sul (Brazil), cho rằng bất cứ hệ thống hay ứng dụng AI nào được phát triển tại một quốc gia đều có khả năng lan rộng ra toàn cầu.

“Rủi ro có thể tương đồng do mức độ sử dụng rộng rãi. Đó là lý do các quốc gia cần xây dựng cơ chế bảo vệ và quy định mang tính phối hợp, thay vì hành động rời rạc”, ông nói. “Hợp tác quốc tế là chìa khóa”.

GS. Edson Prestes nhấn mạnh tất cả các nước đều cần chủ động tham gia công cuộc phát triển AI đạo đức và có trách nhiệm. Ảnh: UFRGS

Việt Nam có tiềm năng dẫn dắt khu vực Đông Nam Á

Tại tọa đàm, các chuyên gia sẽ thảo luận về việc xây dựng chiến lược phù hợp để định hướng lộ trình phát triển AI có trách nhiệm. GS. Prestes nhấn mạnh điều đầu tiên cần xác định là vai trò của mỗi quốc gia trong hệ sinh thái AI toàn cầu.

Vì vậy, theo ông, các quốc gia cần chủ động tham gia phát triển AI để bảo đảm công nghệ hòa hợp với nhu cầu hay hệ giá trị của mình.

“Nếu chỉ sử dụng, bạn sẽ luôn phụ thuộc; còn nếu phát triển công nghệ, bạn sẽ độc lập hơn”, ông cho hay.

Chung nhận định, GS. Walsh cho rằng câu hỏi hiện nay không còn là “liệu AI có ảnh hưởng đến xã hội hay không”, mà là “những giá trị nào sẽ được ‘mã hóa’ vào AI?”

Ông nhấn mạnh thay vì chỉ đơn thuần tiếp nhận những chuẩn mực đến từ Thung lũng Silicon (Hoa Kỳ) hay Bắc Kinh (Trung Quốc), Đông Nam Á có cơ hội để định hình con đường đạo đức riêng trong vấn đề này.

Trong bản đồ khu vực trên, GS. Walsh bày tỏ ấn tượng với cách Việt Nam - quốc gia trẻ và năng động - đang số hóa nhanh chóng.

“Tôi luôn ấn tượng với năng lượng cùng khát vọng của con người nơi đây. Việt Nam đã đạt được bước tiến đáng kể trong giáo dục, nghiên cứu và chuyển đổi số chỉ trong vài năm”, ông chia sẻ.

Trong bối cảnh đó, các chuyên gia đánh giá những tọa đàm như “AI vì nhân loại: Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới” sẽ tạo ra không gian trao đổi thiết yếu, góp phần định hình phát triển AI một cách công bằng, trách nhiệm và vì lợi ích chung tại Việt Nam. Tọa đàm không chỉ đặt ra câu hỏi AI sẽ thay đổi thế giới ra sao, mà quan trọng hơn: làm thế nào để đảm bảo nó thay đổi theo hướng nhân văn, an toàn và vì lợi ích chung của toàn nhân loại.