Chỉ số men gan
Men gan là một loại enzym nằm trong tế bào gan, do gan sản xuất ra hay còn gọi là alanine aminotransferases (ALT). Mỗi khi một tế bào gan bị chết đi do lão hóa thì có một lượng men gan được phóng vào máu ở nồng độ dưới 40U/l. Nếu chỉ số này cao hơn nghĩa là gan đang bị tổn thương.
Men gan cao là tế bào gan đang bị phá hủy hàng loạt bởi một tác nhân nào đó. Men gan tăng càng cao, mức độ tổn thương tại gan càng nặng nề. Men gan cao thường gặp ở người bị viêm gan hoặc các bệnh lí khác của bệnh gan do dùng một số thuốc làm tăng men gan, người nghiện rượu, bia.
Biểu hiện các cấp độ men gan cao
1. Men gan tăng ở mức độ nhẹ
Men gan cao ở mức độ nhẹ khi chỉ số men gan tăng dưới 5 lần so với mức bình thường. Ở giai đoạn này, các triệu chứng gần như chưa rõ ràng. Người bệnh chỉ có thể phát hiện tình trạng men gan tăng thông qua xét nghiệm nồng độ men gan.
2. Men gan tăng ở mức độ trung bình
Mức độ men gan tăng trung bình cao hơn 5 - 10 lần chỉ số thông thường. Lúc này, cơ thể bạn bắt đầu xuất hiện các triệu chứng men gan cao rõ rệt như mệt mỏi, chán ăn, vàng da, vàng mắt,…
3. Men gan tăng ở mức độ nặng
Tình trạng tăng men gan được coi là nghiêm trọng nhất khi mức men gan cao gấp hơn 10 lần bình thường. Những triệu chứng của giai đoạn này bao gồm sốt, suy nhược, sa sút trí lực, buồn nôn và nôn, đau bụng, rối loạn tiêu hoá.
Thông thường khi lượng men gan cao do rượu thì loại AST thường tăng cao 2 - 10 lần trong khi đó lượng ALT tăng ít.
Ở giai đoạn này nếu lạm dụng bia rượu nhiều thì rất nguy hiểm vì hàm lượng acetaldehyde là chất độc được sản sinh ra khi sử dụng bia rượu sẽ phá hủy tế bào gan rất mạnh. Khi tế bào gan bị hủy hoại hàng loạt gây viêm gan cấp, hôn mê gan, nguy hiểm đến tính mạng. Mặc khác, men gan cao nếu không được điều trị sẽ dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, thậm chí gây ung thư gan.
Trường hợp chỉ định xét nghiệm men gan
- Xét nghiệm men gan thường được yêu cầu cho người bệnh trong những trường hợp sau:
- Người uống quá nhiều rượu bia, sử dụng chất kích thích, đồ uống có cồn, hút thuốc lá.
- Người có những triệu chứng như ăn không ngon, nôn mửa, đầy hơi, da và mắt vàng, nước tiểu đậm màu, da ngứa, dưới da có mạch máu như mạng nhện.
- Người dùng quá nhiều các loại thuốc kháng sinh điều trị.
- Người có tiền sử các bệnh về gan, men gan.
Điều trị men gan cao
Men gan cao không có thuốc đặc trị mà chỉ có thể chữa dứt điểm khi tìm đúng nguyên nhân gây bệnh. Tùy thuộc vào nguyên nhân khác nhau mà có cách xử trí khác nhau.
- Nếu tăng men gan do chế độ ăn uống: Người bệnh cần hạn chế tuyệt đối rượu bia, tinh bột nhanh, thức uống chứa đường, thức ăn dầu mỡ, nhiều gia vị, đồng thời kết hợp điều chỉnh thói quen sống, tránh thức khuya, hút thuốc,…
- Nếu tăng men gan có nguyên nhân là viêm gan siêu vi: Các bác sĩ sẽ chỉ định bạn uống kháng sinh, kháng viêm, kết hợp cùng thực phẩm chức năng, điều chỉnh dinh dưỡng và lối sống để có phác đồ điều trị virus toàn diện nhất.
Nhìn chung, khi đã xác định được đúng nguyên nhân gây bệnh thì tình trạng men gan cao có thể được chữa trị dứt điểm trong vòng 1 tháng. Lưu ý, khi men gan cao ở mức độ nặng, người bệnh không nên tự ý sử dụng các loại thuốc hạ men gan mà cần đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn điều trị theo phác đồ của bác sĩ, tránh các biến chứng nguy hiểm về sau.
Lời khuyên thầy thuốc
Bệnh nhân bị men gan cao ngoài việc dùng thuốc theo chỉ định của các bác thì cần hạn chế uống rượu và bổ sung đủ lượng nước vào cơ thể mỗi ngày.
Để phòng và điều trị men gan tăng cao, cần bảo vệ tốt lá gan bằng việc áp dụng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, hợp lí với một vài lưu ý như sau:
- Hạn chế sử dụng rượu bia, và các đồ uống có cồn, không hút thuốc lá, thuốc lào, không ăn da, mỡ động vật, các thực phẩm chứa nhiều đường, nhiều dầu mỡ, tránh các gia vị cay nóng.
- Cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lí, tránh căng thẳng, không nên thức khuya, không nên làm các công việc nặng nhọc nhiều.
- Duy trì tập luyện thường xuyên đều đặn 30-45 phút mỗi ngày.
- Với người bệnh bị tăng men gan, cần đi xét nghiệm, kiểm tra lại chỉ số này để có hướng điều trị và dự phòng phù hợp.
- Với những người có nguy cơ tăng men gan (thường là những người uống rượu bia nhiều, thừa cân, béo phì…), cần đặc biệt chú ý: Hạn chế uống rượu bia tối đa, nên ăn nhiều rau củ, hành tỏi…
- Khi có dấu hiệu men gan cao, người bệnh cần đến ngay bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, hiệu quả.
