“Anh nằm đây, trẻ mãi tuổi hai mươi!”

Quen biết nhà thơ, cựu chiến binh Trần Ngọc Phượng, tôi hằng cảm phục tình nghĩa bạn bè, đồng đội của anh rất nồng hậu, rất thủy chung. Như với Đoàn Công Tính, bạn từ thời tiểu học; với Mai Dân đồng hương, đồng nghiệp thơ văn, luôn luôn tựa bát nước đầy.
Đặc biệt với đồng đội đã hi sinh, Trần Ngọc Phượng nhớ họ tên, quê quán từng người, trong trường hợp nào, tại địa điểm nào... Mười năm hoạt động trên chiến trường Đông Nam Bộ khốc liệt, anh từng trực tiếp vuốt mắt tiễn đưa bao đồng đội ngã xuống khi tuổi còn rất trẻ. Niềm tiếc thương lưu lại trong thơ của anh. Nhân tháng 7 về, tôi xin nhắc lại những cảm xúc ấy của anh, cũng là chút tình cảm bạn bè trao đổi với nhau, khi không có nhiều dịp gặp gỡ, vì tuổi cao sức yếu.

Anh nằm đây, trẻ mãi tuổi hai mươi!. Đó là câu thơ, đồng thời là tiếng thốt từ trái tim Trần Ngọc Phượng khi đi qua cầu Rạch Chiếc, trên con đường chính dẫn vào Sài Gòn từ phía Đông. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (1975), Lữ đoàn biệt động 316 được giao nhiệm vụ chốt giữ chiếc cầu yết hầu này để đại quân ta tiến vào giải phóng Sài Gòn. 52 cán bộ, chiến sĩ đặc công - biệt động Quân giải phóng đã anh dũng hi sinh thời điểm đó.

“Anh nằm đây, trẻ mãi tuổi hai mươi!”
Ảnh minh họa

Để hôm nay, sau gần 5 thập kỉ: Bãi cỏ hoang, nơi anh nằm/ Mọc lên những toà nhà hiện đại nguy nga/ Ánh đèn đêm như vạn ánh sao sa... Và con người có được: Niềm tin như sắc nắng ửng hồng/ Nơi cửa ngõ anh nằm/ Thành phố mới vào xuân (Nơi cửa ngõ anh nằm).

Bài thơ Trần Ngọc Phượng viếng liệt sĩ Thanh Tề, một đồng đội mà anh gọi là “em”, lưu lại trong tôi ấn tượng sâu sắc bởi tính chân thực: Buổi chiều em ra đi/ Mưa giăng giăng ngoài lộ/ Áo xắn tay/ Tiểu liên quàng trước cổ/ Em hiên ngang đi trước hàng quân/ Em ngã xuống/ tư thế tiến công/ Trong trận đánh/ Quân thù đông gấp bội/ Xác để lại/ Bên cánh rừng lầy lội/ Buổi chiều hoang tê tái mưa sa/ Mấy chục năm qua...

Đồng đội và gia đình, trong đó có Trần Ngọc Phượng đã bỏ bao công sức đi tìm mộ Thanh Tề, nhưng vẫn vô vọng: Đất nước mình mênh mông/ Cong cong hình chữ S/ Làm sao anh đi hết/ Vạn nấm mộ vô danh...

Để kết lại bài thơ, tác giả không nói thêm những lời ngậm ngùi tiếc thương mà gợi lại một hình ảnh cũ, rất thật và gợi cảm: Chỉ thấy em về/ Nheo mắt cười tinh nghịch/ Chúng mình dễ gì chết/ Nếu chết rồi dễ gì mất xác/ Mất xác rồi còn nấm mộ vô danh. Tôi từng đọc đoạn kết này nhiều lần và rưng rưng ngấn lệ!

Qua bài thơ “Bên nấm mộ vô danh” Trần Ngọc Phượng rất có ý thức về sự hi sinh cao cả của người lính. Bởi họ không ngại hi sinh, luôn sống lạc quan, yêu đời. Như cảm xúc của anh trước bức ảnh “Nụ cười chiến thắng bên thành cổ Quảng Trị”, được nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Công Tính tặng: Các anh cười dưới chân Thành đổ nát/ Trận đánh sau ai mất ai còn/ Dẫu máu xương tan trong lòng đất/ Nụ cười còn mãi với nước non (Nụ cười Thành cổ).

Tuổi ngoại lục tuần rồi sang thất tuần, tranh thủ lúc gân cốt còn săn, Trần Ngọc Phượng nhiều lần về thăm quê hương bên dòng sông Vị, thăm các chiến trường xưa cùng nhiều địa danh lịch sử. Khi đến Hà Tĩnh, rẽ về Can Lộc, nơi yên nghỉ của 10 cô thanh niên xung phong: Những năm tháng không thể nào quên được/ Máu xương rơi thấm đẫm con đường/ Em ngã xuống, mười bông hoa bất tử/ Những nụ hoa mới chớm hạt sương/ Bên mộ em người lính già đứng lặng/ Nhớ một thời trai trẻ qua đây/ Ta tặng nhau mảnh khăn dù pháo sáng/ Chiếc lược nhôm làm bằng xác máy bay... (Mười cô gái ngã ba Đồng Lộc).

Viếng nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn (Quảng Trị), Trần Ngọc Phượng thủ thỉ trò chuyện với những người nằm dưới mộ, song linh hồn là bất tử: Chiều Trường Sơn/ Lặng ngắt/ Các anh nằm/ Ngay hàng thẳng tắp/ nghe tắc kè kêu/ Khắc khoải:/ “Sắp về...”/ Đất nước hoà bình/ Nhưng nào đã bình yên/ Giặc ngoại xâm, nội xâm đe doạ/ ... Anh nằm đây/ Có lúc nào yên ả/ Sóng biển Đông/ Rung chuyển chỗ anh nằm!/ Hương khói bay/ Lồng lộng gió ngàn/ Đang bật dậy/ Những linh hồn/ Bất tử (Chiều nghĩa trang Trường Sơn).

Những người mẹ Việt Nam phải chịu đựng biết bao khổ đau, mất mát vì chiến tranh. Họ tiêu biểu cho truyền thống anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang. Sau đây chỉ là một trong ngàn vạn trường hợp người mẹ liệt sĩ: Mười năm đợi con/ Mẹ nhận về tờ báo tin/ Và cái ba lô con cóc/ Kỉ vật cuối cùng/ Của đứa con độc nhất/ Cái ba lô bạc màu/ Lỗ chỗ vài vết đạn/ Có chiếc khăn tay/ Bạn gái nào thêu tặng/ Có quyển sổ tay/ Con tặng mẹ bài thơ/ Con biết rằng/ Cả đời mẹ mong chờ/ Có cháu nhỏ để bồng để bế/ Mẹ ôm chiếc ba lô vào lòng/ Như ôm con trẻ... (Cái ba lô con cóc).

Trần Ngọc Phượng chỉ nói đến thế, nhưng cũng đủ cho ta suy ra nỗi buồn thương, tiếc nhớ của ngàn vạn mẹ liệt sĩ sâu nặng, lớn lao biết nhường nào!

Sau ngày toàn thắng trở về, Trần Ngọc Phượng reo lên: Con sống rồi mẹ ơi!, là tiếng lòng rất thật: Mẹ ơi! Mẹ ơi/ Mẹ ôm chặt vào lòng/ Như sợ con tuột mất/ Con gục đầu vào mẹ/ Mà không dám reo vang.

Ta nhận biết tác giả đã reo lên, nhưng rồi không dám reo vang lên nữa, vì: Bao bà mẹ mất con/ Bao người vợ mất chồng/ ... Ai biết hoà bình/ Bao máu xương phải trả? (Con sống rồi mẹ ơi).

Trần Ngọc Phượng nhắc nhiều đến các đồng đội liệt sĩ và cả những người mẹ, người vợ thân thương của họ. Đề tài về thương binh, liệt sĩ quả rất phong phú, những vần thơ vừa trích dẫn có thể chưa phải là tất cả tác phẩm của anh. Dẫu sao những vần thơ đó đã nói lên khá đầy đủ tình cảm sâu nặng của một hồn thơ cựu chiến binh tài hoa, tinh tế.

Trương Nguyên Tuệ

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Bản nghèo mong được tái định cư

Bản nghèo mong được tái định cư

Bản Muỗng, xã Giao Thiện, huyện miền núi Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa heo hút giữa núi rừng. Người dân nơi đây vẫn mong chờ tái định cư để ổn định cuộc sống..
Món ngon mùa nước nổi

Món ngon mùa nước nổi

Nhận được điện thoại của ông bạn văn giục xuống Mộc Hoá chơi, bởi Đồng Tháp Mười và Tứ giác Long Xuyên nước đang lên nhanh, lại lớn hơn nhiều so với những năm gần đây, tôi bồi hồi nhớ kỷ niệm với mùa nước nổi năm 1973.
Khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu trong khắc phục hậu quả bão số 3

Khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu trong khắc phục hậu quả bão số 3

UBND quận Kiến An vừa tổ chức Hội nghị tổng kết, rút kinh nghiệm công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả bão số 3 và lũ khẩn cấp trên địa bàn quận.
Cần nhiều “bàn tay vàng” hơn nữa!

Cần nhiều “bàn tay vàng” hơn nữa!

Làng nghề gốm Thanh Hà, TP Hội An có hơn 500 tuổi đời, nằm ở ven sông Thu Bồn, tỉnh Quảng Nam. Làng nghề qua từng thời kì có nhiều biến đổi. Dù được phục hồi, bảo tồn nghề truyền thống nhưng cũng lắm thăng trầm…
Đời sống, văn hóa phát triển nhờ làm du lịch

Đời sống, văn hóa phát triển nhờ làm du lịch

Đa phần du khách khi đến Quảng Ninh đều nghĩ đến du lịch biển, nhưng ở Quảng Ninh còn có du lịch vùng cao mà người làm du lịch đa phần là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).

Tin khác

Báo động tình trạng đòi nợ thuê núp bóng công ty mua bán nợ

Báo động tình trạng đòi nợ thuê núp bóng công ty mua bán nợ
Thời gian gần đây, Tạp chí Người cao tuổi nhận đơn của bạn đọc là người cao tuổi phản ánh tình trạng các công ty đòi nợ thuê núp bóng dưới danh nghĩa “mua bán nợ” đang ngày càng trở nên phức tạp và gây bức xúc trong dư luận. Các đối tượng tự xưng là nhân viên của các ngân hàng, công ty mua bán nợ liên tục gọi điện, nhắn tin quấy rối, thậm chí đe dọa tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp của người vay với mục đích tạo sức ép trả nợ…

Khám phá nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam

Khám phá nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam
Chùa Hang có vị thế với lưng ẩn sâu trong núi và mặt hướng ra biển cả. Đây được xem là ngôi chùa thiên tạo lớn nhất trong khu di tích lịch sử Đồ Sơn, TP Hải Phòng. Theo nhiều nhà nghiên cứu, đây là nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam.

Hải Phòng: Tháo gỡ khó khăn tại dự án tuyến đường từ đường bộ ven biển đến Ngã ba Vạn Bún

Hải Phòng: Tháo gỡ khó khăn tại dự án tuyến đường từ đường bộ ven biển đến Ngã ba Vạn Bún
Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Nguyễn Đức Thọ vừa kiểm tra tiến độ thực hiện Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường từ đường bộ ven biển (Km1+00) đến Ngã ba Vạn Bún (đường Lý Thái Tổ) quận Đồ Sơn.

Kì bí ngôi đền thờ tảng đá in hình đầu người ở xứ Thanh

Kì bí ngôi đền thờ tảng đá in hình đầu người ở xứ Thanh
Trải qua hàng trăm năm, ngôi đền thiêng thờ tảng đá in hình đầu người ở làng Đông Môn, xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa gắn liền với huyền tích nàng Bình Khương tuẫn tiết kêu oan cho chồng, luôn khiến du khách gần xa hiếu kì...

Chủ tịch UBND quận Hải An được điều động giữ chức Giám đốc Sở TN&MT TP Hải Phòng

Chủ tịch UBND quận Hải An được điều động giữ chức Giám đốc Sở TN&MT TP Hải Phòng
UBND TP Hải Phòng vừa tổ chức Hội nghị công bố Quyết định của Chủ tịch UBND thành phố về bổ nhiệm Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT).

Tiền Giang ủng hộ Hải Phòng 1 tỷ đồng để khắc phục hậu quả bão số 3

Tiền Giang ủng hộ Hải Phòng 1 tỷ đồng để khắc phục hậu quả bão số 3
Đoàn công tác của tỉnh Tiền Giang vừa tới thăm, động viên và trao kinh phí 1 tỷ đồng ủng hộ TP Hải Phòng khắc phục thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra.

“Tận mục sở thị” ngôi đền linh thiêng có cây Gạo nhiều tuổi nhất Việt Nam

“Tận mục sở thị” ngôi đền linh thiêng có cây Gạo nhiều tuổi nhất Việt Nam
Hơn 700 năm trôi qua, trải qua bao thăng trầm của lịch sử, dưới làn mưa bom bão đạn, cây Gạo vẫn xanh tốt bốn mùa, xòe tán che chở cho ngôi đền Mõ cổ kính, linh thiêng.

Thắng cảnh hòn Vọng Phu xứ Thanh

Thắng cảnh hòn Vọng Phu xứ Thanh
Sừng sững giữa đất trời, thắng cảnh hòn Vọng Phu nổi tiếng xứ Thanh - nơi gắn liền với giai thoại người phụ nữ chờ chồng mà hóa đá...

Để trẻ đi học bằng xe đạp an toàn

Để trẻ đi học bằng xe đạp an toàn
Khoảng vài năm trở lại đây, trào lưu các em học sinh tiểu học, THCS sử dụng xe đạp thể thao được xem là mốt, vì vậy không ít trẻ đòi cha mẹ mình mua cho. Thường thì không mấy các bậc phụ huynh từ chối, bởi một khi thấy con đi xe đạp, nhất là đi xe đạp đến trường học cũng là một phương cách rèn luyện thể thao rất tốt.

Nông dân trồng sắn phấn khởi vì được mùa, được giá

Nông dân trồng sắn phấn khởi vì được mùa, được giá
Những ngày này, tranh thủ thời tiết thuận lợi, nông dân huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An đang tích cực thu hoạch sắn. Năm nay, cây sắn được mùa, được giá, nông dân rất phấn khởi vì vừa được mùa lại được giá.

Nhân cách con người phải được giáo dục từ nhỏ

Nhân cách con người phải được giáo dục từ nhỏ
Hiện nay, một số người trẻ có khuynh hướng ứng xử ngông cuồng, bốc đồng và hung hãn. Rất nhiều vụ ẩu đả, bạo lực xảy ra với những lí do rất đơn giản như va chạm giao thông, một cái nhìn hay một câu nói “đụng chạm” dẫn đến hậu quả đáng tiếc.

Suất ăn không bảo đảm chất lượng, sinh viên có quyền đòi lại tiền

Suất ăn không bảo đảm chất lượng, sinh viên có quyền đòi lại tiền
Vụ việc sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội phản ánh phải ăn cơm thừa đã cho thấy “góc khuất” trong suất ăn phục vụ học sinh, sinh viên. Theo chuyên gia pháp lí, các sinh viên ăn phải thức ăn thừa có quyền yêu cầu đơn vị cung cấp suất ăn phải hoàn lại số tiền đã nộp…

Chuyện sống vui, sống khỏe của cụ bà 108 tuổi

Chuyện sống vui, sống khỏe của cụ bà 108 tuổi
Chiều mùa Thu, cảnh hoàng hôn đôi bờ sông Lô thơ mộng, tuyệt đẹp, tôi thấy nhiều NCT đi tập thể dục trên cầu Kim Xuyên.

Công viên Nghĩa trang Thiên Đường (Tuyên Quang): Chốn tìm về nguồn cội

Công viên Nghĩa trang Thiên Đường (Tuyên Quang): Chốn tìm về nguồn cội
Không chỉ lợi thế về vị trí giao thông, dịch vụ trọn gói, Công viên nghĩa trang Thiên Đường còn tọa lạc trên mảnh đất được đánh giá vượng phong thuỷ.

Yêu Hà Nội từ những trang văn

Yêu Hà Nội từ những trang văn
Không sinh ra và lớn lên ở Hà Nội nhưng tôi yêu Hà Nội tha thiết. Và tôi nghĩ, nhiều người trên khắp đất nước hình chữ S xinh đẹp này cũng có tâm trạng giống như tôi, khi xem Thủ đô như phần máu thịt của mình, dành cho Thủ đô một tình yêu sâu thẳm...
Xem thêm
Bà nội của các con tôi

Bà nội của các con tôi

Những câu thơ trong bài thơ “Mẹ của anh” của thi sĩ Xuân Quỳnh viết tặng mẹ chồng, mà đến nay tôi vẫn còn yêu thích.
Những mùa sắn dây bên bà

Những mùa sắn dây bên bà

Thuở còn là một cô bé lên 7, tôi đã thấy trong vườn nhà bà có những bụi sắn dây xanh mướt vươn lên trên những thân cây xoan, cây bạch đàn quanh vườn. Những thân dây leo chắc chắn, vững vàng bám chặt lấy thân cây gỗ, trải bao nắng gió mưa giông, cứ thế tốt tươi từng ngày.
Tấm lòng nhân hậu của ông tôi

Tấm lòng nhân hậu của ông tôi

Nhắc nhớ về những kỉ niệm đẹp với ông bà là cả một bầu trời kí ức tuổi thơ tôi. Bởi tôi sinh ra và lớn lên trong vòng tay yêu thương, đỡ đần của ông bà ngoại. Tuổi thơ tôi luôn gắn với hình ảnh của ông bà, nhất là ông ngoại tôi.
Chuyện trong ngõ nhỏ

Chuyện trong ngõ nhỏ

Hôm nay, trong một chuyến đi công tác, lúc tránh nắng bên đường, tôi tình cờ chứng kiến hình ảnh rất cảm động nhưng dung dị vô cùng. Một bà cụ cầm chiếc khăn tang buộc lên lá cờ với vẻ trang trọng và tôn kính.
Sách là vàng chứ không phải là đá sỏi

Sách là vàng chứ không phải là đá sỏi

Đến nay đã ngoài 80 tuổi, nhưng cụ Tín vẫn còn khỏe mạnh, minh mẫn. Tủ sách của gia đình cụ có hàng ngàn quyển. Nhìn thấy sách nhiều không còn chỗ để, cụ phải buộc lại để trên nóc tủ, cô con dâu của cụ một lần về chơi nói:
Bà giáo già sáng bán vé số, tối mang ánh sáng tri thức cho trẻ em nghèo

Bà giáo già sáng bán vé số, tối mang ánh sáng tri thức cho trẻ em nghèo

cụ bà Nguyễn Thị Ba, men từng con hẻm nhỏ ở Bình Dương bán từng tờ vé số, bà giáo gieo mầm tri thức cho những mảnh đời bất hạnh tại lớp học tình thương.
610 phần quà Trung thu cho các em học sinh vùng xa, trẻ em nghèo Bình Thuận

610 phần quà Trung thu cho các em học sinh vùng xa, trẻ em nghèo Bình Thuận

Chiều ngày12/9, Hội Thiện nguyện Lan tỏa yêu thương đã tổ chức trao quà cho các em học sinh trường tiểu học Tân Thắng 2, Hàm Tân.Mỗi phần quà gồm bánh Trung thu bánh kẹo, nước ngọt, xôi mặn và lồng đèn. Dự buổi trao quà có đại diện lãnh đạo xã Tân Thắng, các thầy cô giáo, các phụ huynh, các em học sinh trong trường và các bé mẫu giáo. Tổng cộng có 410 phần quà với mỗi phần quà trị giá 150.000 đồng.
Trường Đại học Hàng hải Việt Nam ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão lũ 200 triệu đồng

Trường Đại học Hàng hải Việt Nam ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão lũ 200 triệu đồng

Với tinh thần “lá lành đùm lá rách”, “nhường cơm sẻ áo”, trường Đại học Hàng hải Việt Nam đã trao 200 triệu đồng ủng hộ đồng bào miền Bắc sớm khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống sau bão.
Phòng Tham mưu, Công an Bình Thuận: Trao tiền hỗ trợ xây dựng "Nhà nhân ái"

Phòng Tham mưu, Công an Bình Thuận: Trao tiền hỗ trợ xây dựng "Nhà nhân ái"

Sáng 13/9, tại UBND thị trấn Thuận Nam, Phòng Tham mưu, Công an tỉnh Bình Thuận đã tổ chức buổi trao tiền hỗ trợ xây dựng công trình "Nhà nhân ái " cho ông Hồ Quốc Nam, ở. khu phố Lập Hòa, thị trấn Thuận Nam, huyện Hàm Thuận Nam. Về dự có lãnh đạo Đảng ủy lãnh đạo phòng PV01, lãnh đạo các phòng, ban liên quan, Công an huyện Hàm Thuận Nam, lãnh đạo địa phương....
Khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu trong khắc phục hậu quả bão số 3

Khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu trong khắc phục hậu quả bão số 3

UBND quận Kiến An vừa tổ chức Hội nghị tổng kết, rút kinh nghiệm công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả bão số 3 và lũ khẩn cấp trên địa bàn quận.
Đời sống, văn hóa phát triển nhờ làm du lịch

Đời sống, văn hóa phát triển nhờ làm du lịch

Đa phần du khách khi đến Quảng Ninh đều nghĩ đến du lịch biển, nhưng ở Quảng Ninh còn có du lịch vùng cao mà người làm du lịch đa phần là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).
Khám phá nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam

Khám phá nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam

Khám phá nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam
Phiên bản di động