Văn hóa - Thể thao 14/12/2018 09:31
Từ các văn bản pháp lí trên của các cơ quan chức năng Trung ương, 10 năm sau Hội Nhà văn Việt Nam mới ban hành Quyết định số 51/QĐ-HNV ngày 15/6/2016 do Nhà thơ Hữu Thỉnh kí, quy định: "Điều I: Đồng ý để cơ quan chức năng, nghiệp vụ của Hội Nhà văn Việt Nam bảo trợ, đỡ đầu về chuyên môn đối với Câu lạc bộ Thơ Việt Nam; trực tiếp là Ban Sáng tác, Ban Văn học chuyên đề thuộc Hội Nhà văn Việt Nam thực hiện". Quyết định còn chỉ rõ: "Việc bảo trợ, đỡ đầu của Hội Nhà văn Việt Nam nhằm mở rộng quan hệ của Hội Nhà văn Việt Nam với các tầng lớp bạn đọc yêu thơ, thu hút đông đảo các cây bút ngoài Hội, góp phần tôn vinh các giá trị văn hóa tinh thần, tích cực xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc". Mục tiêu "bảo trợ" của Hội Nhà văn Việt Nam là rất rõ! Không những 'bảo trợ" mà còn "đỡ đầu" CLB Thơ Việt Nam…
Thực tế, từ năm 2006 CLB Thơ Việt Nam đã được Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ VH,TT&DL), Bộ Nội vụ 'bảo trợ" về pháp lí. Bộ VH, TT&DL còn đồng ý để CLB Thơ Việt Nam được hoạt động trong phạm vi cả nước. Công văn số 62/CV-VHCS ngày 28/3/2008 của Cục Văn hóa cơ sở chỉ đạo các địa phương: " Để Câu lạc bộ Thơ Việt Nam hoạt động và phát triển, đáp ứng được đông đảo công chúng yêu thơ trên cả nước, Cục Văn hóa cơ sở đề nghị Trung tâm Văn hóa -Thông tin các tỉnh, thành phố báo cáo lãnh đạo Sở Văn hoá và Thông tin tạo điều kiện thuận lợi cho chi nhánh Câu lạc bộ được sinh hoạt tại Trung tâm Văn hóa - Thông tin, Nhà văn hóa Trung tâm địa phương". Điều này giải đáp cho những ai thắc mắc: "Tại sao CLB Thơ Việt Nam bành trướng hoạt động ra cả nước" để tránh sự mặc cảm với "đứa con khổng lồ" này.
Những ý kiến trái chiều về CLB Thơ Việt Nam đều có nguyên nhân nội tại. Các CLB thơ nói chung, CLB Thơ Việt Nam, Hội Thơ Đường luật Việt Nam nói riêng hoạt động đều lan tỏa, ảnh hưởng rộng trong đời sống xã hội. Hội Nhà văn Việt Nam có trên dưới một nghìn hội viên, trong đó cứ cho 50% là các nhà thơ chuyên nghiệp. Hằng năm, Hội tổ chức Ngày thơ Việt Nam (nguyên tiêu) nếu chỉ là của các nhà thơ chuyên nghiệp, thử hỏi được bao nhiêu người dự?
Sở dĩ Ngày hội ấy hoành tráng, đông đúc lạ thường, phong phú, đa dạng còn là do sự huy động của hàng trăm CLB Thơ trong cả nước. Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức phải dùng nguồn tiền ngân sách, còn các CLB tham gia bằng kinh phí tự túc. Việc CLB Thơ Việt Nam chiếm vị trí quán thơ "đắc địa" phải do Ban Tổ chức cho phép chứ sao lại phê phán người ta. Việc "cướp diễn đàn" (nếu có) là điều không hay của cá nhân ai đó chứ không thể gán "tội" cho CLB. Cái biển treo ở Văn phòng CLB Thơ Việt Nam tại Trung tâm Văn hóa Hà Nội, số 7 Phùng Hưng, quận Hà Đông đề tên Câu lạc bộ Thơ Việt Nam dưới dòng chữ Hội Nhà văn Việt Nam là khiếm khuyết. Nếu ghi HỘI NHÀ VĂN VIỆT NAM (BẢO TRỢ) thì không ai phê phán được.
CLB Thơ Việt Nam có tư cách pháp nhân, có tài khoản, việc mượn, thuê văn phòng dù "cho thuê rẻ như bèo" cũng là cho thuê. Thử hỏi nếu không xã hội hóa thì quanh năm thành phố sử dụng địa điểm này được bao nhiêu buổi? Chính Trung tâm cũng thường cho thuê hội trường, sử dụng mặt bằng cho thuê làm bãi đỗ xe đó thôi! Cho nên, không thể nói rằng "CLB Thơ Việt Nam không phục vụ gì cho hoạt động của Trung tâm Văn hóa Hà Nội". Nói vậy là không công bằng.
Trong nghệ thuật quân sự, ta xây dựng lực lượng vũ trang Nhân dân với ba thứ quân: Bộ đội chủ lực, Bộ đội địa phương và Dân quân du kích. Trong lĩnh vực thơ ca cũng hình thành ba lực lượng: Các nhà thơ chuyên nghiệp, những người làm thơ nghiệp dư và đông đảo những người yêu thơ. Cũng giống như một khu rừng: Có những cây cổ thụ, cây lâu năm, có những cây tầm tầm nhơ nhỡ và tầng tầng, lớp lớp cây lúp xúp. Mỗi loại cây đều có vị trí, tác dụng nhất định nhưng nếu không có những cây lúp xúp thì không phải là rừng nguyên sinh; thậm chí nhiều cây lúp xúp, cây cỏ góp phần nuôi sống con người, một số cây còn là những vị thuốc quý, chữa khỏi bệnh.
Trong lĩnh vực xuất bản, nếu các Nhà xuất bản chỉ ấn hành các tác phẩm của nhà văn chuyên nghiệp liệu có đứng vững được trong cơ chế thị trường?. Một Biên tập viên cho biết: "Nhà xuất bản chúng tôi có tới 80% đầu sách được cấp phép là của đội ngũ sáng tác nghiệp dư, phần nhiều là thơ". Có thể nhiều tập thơ chất lượng còn thấp nhưng đó cũng là sản phẩm văn hóa, trí tuệ của CLB hay dấu ấn cá nhân, nó có sức sống riêng, lan tỏa riêng. Rõ ràng, những người sáng tác nghiệp dư góp phần phát triển ngành xuất bản, làm gia tăng nguồn cung cấp giấy in; biên tập viên nhà xuất bản, người lao động nhà in có thêm việc làm, Nhà nước tăng thu thuế, Nhà xuất bản, Nhà in tăng lợi nhuận…
Cho nên, không thể coi thường, thậm chí xúc phạm các CLB thơ dẫn đến có cái nhìn hẹp hòi, thiếu khách quan. Các nhà thơ chuyên nghiệp cứ sáng tác thơ uyên bác, cao siêu, còn công chúng yêu thơ có lối sáng tạo riêng, theo xu hướng bình dân, kiểu "mì ăn liền" nhưng rất gần gũi với đời thường. Bởi vậy, các nhà thơ chuyên nghiệp nên coi các CLB thơ là bạn hữu, đồng hành để nâng niu, "bảo trợ", làm "bà đỡ" cho họ hoạt động đúng hướng, góp phần nâng cao chất lượng sáng tác. Về phía các CLB thơ cần đổi mới phương thức hoạt động, đoàn kết nội bộ, thực hiện "xã hội hóa" chứ không nên "thương mại hóa"…
Kim Quốc Hoa
