Thửa đất có nguồn gốc cách đây khoảng 150 năm, do cụ Nguyễn Tấn Gốc, là cố nội của ông Nguyễn Xuân Quang khai hoang. Đất có diện tích khoảng hơn 2.000m2, chia làm 2 phần, phần để ở và phần làm thổ mộ. Trên phần thổ mộ có 30 ngôi mộ của dòng tộc ông Quang, trong đó có ngôi mộ của cụ Nguyễn Tấn Gốc. Ngoài ra còn có 6 ngôi mộ của gia đình ông Văn Lự và 5 ngôi mộ của gia đình ông Huỳnh Tấn Xáng, người trong thôn.
Cụ Nguyễn Tấn Gốc sinh được một mình cố Nguyễn Tấn Nhân là con trai. Cụ Nhân sinh được một mình ông Quang là con trai. Giờ đây ông Quang cũng chỉ có một con trai. Sau năm 1975, do ông Quang công tác xa gia đình, nên vợ con ông chuyển về Nha Trang sinh sống. Hằng năm vào dịp giỗ, Tết, gia đình, con cháu mới lên phát cây, dãy cỏ, tu bổ, sửa sang, hương khói. Năm 1991, ông Quang chuyển nhượng cho ông Lê Văn Dậm, Công an huyện Diên Khánh toàn bộ nhà cửa cùng với khoảng 1.000m2 đất ở. Ngày 2/7/1999, ông Nguyễn Đức Hùng, người dân lao động tự do trong thôn làm đơn xin trông coi mồ mả cho dòng tộc ông Quang. Thấy hoàn cảnh của ông Hùng neo đơn, chuyên đi làm thuê, làm mướn, ông Quang đồng ý. Năm 2007, ông Quang xây mộ cho cụ Nguyễn Tấn Gốc. Từ năm 1999 đến 2012, mọi việc diễn ra bình thường. Hằng năm khi đến hương khói cho tổ tiên, gia đình trả tiền công cho ông Hùng. Đến năm 2013, một bất ngờ đã xảy ra. Thoạt đầu vào dịp Tết, ông Quang phát hiện ông Hùng bỗng dưng rào một phần mồ mả của dòng tộc mình, đến người nhà vào thăm mộ cũng khó khăn. Ông Quang nói với ông Hùng, không nên làm như vậy. Tưởng là ông Hùng tiếp thu, nhưng tháng 10/2013, khi lên lần thứ 2 thì ông Quang không thể chấp nhận. Một phần khu thổ mộ bị ông Hùng dùng dây kẽm gai, lưới B40 và cọc bê tông rào kín. Hàng rào có chiều cao 1,6m, dài 40m, cổng ra vào 1,8m. Trên thửa đất được rào, phần mồ mả đã bị bốc hốt hết. Thay vào đó là một căn nhà và một cái quán.
Sau khi phát hiện, ngày 16/10/2013, ông Nguyễn Xuân Quang có đơn gửi UBND thị trấn Diên Khánh và huyện Diên Khánh. Ngày 25/10/2013, ông Lê Xuân Nhàn, Chủ tịch UBND huyện có Công văn số 2571/UBND, chỉ đạo Chủ tịch UBND thị trấn kiểm tra, xử lí theo thẩm quyền và báo cáo kết quả về huyện trước ngày 20/11/2013. Ngày 5/12/2013, UBND thị trấn Diên Khánh mời 2 bên đến hòa giải, nhưng không thành. Ngày 9/12/2013, Chủ tịch UBND thị trấn Diên Khánh có Báo cáo số 121/BC-UBND gửi UBND huyện cho biết: Vụ tranh chấp giữa ông Nguyễn Xuân Quang và ông Nguyễn Đức Hùng chưa kết thúc. Ông Quang còn tiếp tục gửi đơn khiếu nại.
Ngôi mộ của cụ Nguyễn Tấn Gốc nằm ở giữa thửa đất là nhân chứng bất di bất dịch về quyền sử dụng
Một điều khó hiểu, trong khi vụ việc đang tranh chấp quyết liệt, thì năm 2014, bỗng xuất hiện một ngôi mộ được xây cất to, đẹp hơn cả mộ cụ Nguyễn Tấn Gốc, nằm giữa thửa đất, cách mộ cụ Gốc khoảng 5m. Ngôi mộ mang tên bà Nguyễn Thị Bưởi, mẹ ông Nguyễn Văn Xanh, chú ruột của ông Nguyễn Đức Hùng. Ông Nguyễn Xuân Quang rất bức xúc, cho đó là ngôi mộ gió do ông Hùng và ông Xanh dựng lên để tranh chấp, chiếm đoạt đất đai của dòng tộc ông, nên đã gửi đơn đến thị trấn và huyện, yêu cầu ông Hùng bốc dỡ ngôi mộ. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Xanh lại cho đó là mộ của mẹ ông chết năm 1975, trước đây là mộ đất, đến năm 2014 mới xây lại.
Mặc dù đã được UBND thị trấn Diên Khánh yêu cầu tháo dỡ nhà cửa, lán trại trên khu thổ mộ của gia đình ông Quang, nhưng ông Hùng không chấp hành. Ngày 14/10/2015, Chủ tịch UBND huyện Diên Khánh ban hành Quyết định số 2772/QĐ-XP VPHC, xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng, theo đó xử phạt ông Nguyễn Đức Hùng số tiền 22.500.000 đồng, buộc tháo dỡ công trình xây dựng vi phạm trong thời gian 10 ngày. Ông Hùng vẫn không chấp hành. Ngày 14/10/2016, UBND huyện Diên Khánh ban hành Quyết định cưỡng chế số 2893/QĐ-CC. Ngày 29/3/2017, UBND thị trấn Diên Khánh tổ chức cưỡng chế tháo dỡ nhà và quán của ông Hùng. Trong quá trình tranh chấp, ông Nguyễn Xuân Quang còn phát hiện năm 2012, UBND huyện Diên Khánh đã cấp sổ đỏ cho ông Nguyễn Đức Hùng, thửa đất khoảng 100m2, nay ông Hùng đã chuyển nhượng cho ông Tân và gần đây, ông Hùng lại chuyển nhượng cho ông Hạnh một thửa đất có diện tích khoảng 200m2. Chính vì thế, khi ông Quang làm hồ sơ xin cấp sổ đỏ, được sự đồng ý của UBND huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo Văn phòng Đăng kí quyền sử dụng đất (ĐKQSDĐ) tiến hành trích đo thửa đất số 279, tờ bản đồ số 6, tổ dân phố Phú Lộc Tây 4, thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, để cấp sổ đỏ cho ông Quang, thì diện tích thửa đất chỉ còn 704,6m2. Thế nhưng, ông Tân và ông Hạnh vẫn không kí giáp ranh. Ông Quang khiếu nại, Phòng Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo Văn phòng ĐKQSDĐ ban hành Thông báo niêm yết nơi cư trú, để tiến hành cấp sổ đỏ theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, đến nay Văn phòng ĐKQSDĐ vẫn chưa ra Thông báo.
Chúng tôi nhiều lần điện thoại gặp ông Nguyễn Hữu Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Diên Khánh, phụ trách địa chính, đô thị; trực tiếp làm việc với Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường, được cam kết: Địa phương sẽ tiến hành làm các bước thủ tục để cấp sổ đỏ cho ông Nguyễn Xuân Quang. Nhưng lời hứa đã trôi qua nửa tháng nay, vẫn chưa thấy động thái gì. Ngày 10/4/2019, chúng tôi đến thị trấn Diên Khánh, được UBND thị trấn trả lời: Đến nay, UBND huyện chỉ mới có công văn chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường và Văn phòng ĐKQSDĐ chấp nhận cấp sổ đỏ cho ông Nguyễn Xuân Quang, chứ chưa có Thông báo để niêm yết nơi địa phương theo quy định của pháp luật.
Gia đình ông Nguyễn Xuân Quang cho rằng: “Lời hứa của UBND huyện Diên Khánh là thứ “bánh vẽ” mà nhiều năm nay huyện vẫn dùng để nhử gia đình tôi”. Chúng tôi đề nghị UBND huyện Diên Khánh giải quyết dứt điểm việc cấp sổ đỏ thửa đất cho ông Nguyễn Xuân Quang, nhằm bảo đảm quyền lợi của người dân, theo quy định của pháp luật.
Nguyễn Xuân
