Từ lạm phát tới lạm dụng từ ngữ

Chiếm nửa số dân loài người cùng với thiên chức không thể thay thế, phụ nữ được bảo vệ, tôn trọng là đương nhiên. Việc tuyên dương phụ nữ nhân Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 cũng là đương nhiên. Tuy vậy, cứ thấy phân vân khi một tờ báo lớn đưa tin với tiêu đề “Tri ân nữ cán bộ, đoàn viên công đoàn Thủ đô xuất sắc”, khi nói về các tập thể, cá nhân được trao Cờ thi đua, tặng Bằng khen.

Chỉ với cấp độ này mà đã phải “tri ân” thì thấy cồm cộm nên phải tìm hiểu chữ “tri ân” để suy xét việc đưa tin trên có thấu tình, đạt lí? “Tri ân” là từ ghép gồm 2 chữ “tri” và “ân”. “Tri” có nghĩa là biết, ghi nhớ. “Ân” nghĩa là mang ơn, ân huệ, ân tình. Khi ghép hai từ này với nhau sẽ được từ Hán Việt là “tri ân”, thể hiện sự biết ơn, trân trọng và ghi nhớ. Như vậy, các tập thể và cá nhân phụ nữ trong tin bài nói trên chỉ mới có thành tích như thế, mà cộng đồng đã phải “tri ân” thì thật khiên cưỡng, lạm dụng từ ngữ.

Năm 2022, nhờ ứng phó thành công với đại dịch, tăng trưởng kinh tế nước ta đạt mức cao nhất khu vực, mở ra nhiều cơ hội, triển vọng. Tuy nhiên, theo số liệu của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, từ tháng 9/2022 đến hết tháng 1/2023 có gần 547.000 lao động tại 1.300 doanh nghiệp bị giảm giờ làm, ngừng việc do đơn hàng giảm, trong số này có không ít lao động nữ. Trong dịp 8/3 bên cạnh mái ấm hạnh phúc thì có bộ phận không nhỏ lao động nữ đang ngồi chơi... vô thời hạn, khi trong nhà còn mấy miệng ăn, tiền trọ nợ chồng lên, con vẫn phải đến trường, mà dắt díu nhau về quê cũng không dễ. Giá như ta thấu truyền thống ”Bầu ơi thương lấy bí cùng”, tằn tiện những lễ lạt linh đình, gom lại hỗ trợ cho những phụ nữ đang hoàn cảnh trong dịp này thì ngày vui sẽ trọn vẹn.

Nhân chuyện chữ “tri ân” của tờ báo trên, mới thấy lâu nay lạm phát ngôn ngữ đang thành cao trào tràn ngập, lạm dụng, không có điểm dừng, gây phản cảm. Thường ngày, cứ nghe ra rả điệp ngữ “cơ chế đặc thù”; “cháy bỏng khát vọng”; “đầu tầu dẫn dắt”, kỉ lục phải là kỉ lục mới, đỉnh cao cũng phải là đỉnh cao mới; tăng cường phải tăng cường hơn nữa; thành công thì phải là “thành công tốt đẹp” rồi “thành công rất tốt đẹp”… trong khi ở cuộc sống thường nhật, hễ làm xong một việc dù nhỏ không bị nhiễu nhương đã là mãn nguyện lắm rồi.

Chúng ta từng nghe những bình luận thái quá về bóng đá. Đá vào một quả để thắng một trận, lên ngôi vô địch thì bốc tận mây xanh. Ngược lại, chỉ để thủng lưới một trái đủ để thua một trận, nhất là trận cuối thì té tát như chan tương đổ mẻ. Điều này có thể cảm thông sự bột phát, không kìm được giây phút cảm xúc bị dồn nén của các bình luận viên hay người hâm mộ. Song phát ngôn chính tắc, định hướng, “khuôn vàng thước ngọc” thì không thể tùy hứng.

Thế mới biết, người xưa đã tùng tiệm thế nào khi dùng đến chữ “Tri ân”: Anh hùng tiếng đã gọi rằng/ Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha/ Huống chi việc cũng việc nhà/ Lựa là thâm tạ mới là tri ân.

-------------------------

(*) Trang nhất, Báo Hà Nội mới ngày 6/3/2023

(**) Truyện Kiều câu 2429 - 2432

Nguyễn Duy Nghĩa

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Mất... kết nối!

Mất... kết nối!

Vừa rồi, tại Hà Nội, Hội Nghệ sĩ sân khấu (NSSK) Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng sân khấu năm 2023 và bàn phương hướng hoạt động năm 2024. Đáng chú ý, trong năm 2023, Hội đồng nghệ thuật Hội NSSK Việt Nam tuy “soi” kĩ vẫn không thể tìm ra tác phẩm xuất sắc nào để trao giải A (cả vở diễn và kịch bản văn học). Cuối cùng, đành trao 3 giải B, 7 giải C cho các vở diễn sân khấu.
“Áo giáp”

“Áo giáp”

Khoảng vài ba năm trở lại đây, nhiều doanh nghiệp, trong đó có một số doanh nghiệp lớn, doanh nhân nổi tiếng bị khởi tố, truy tố vì vi phạm pháp luật. Ví như Tập đoàn FLC của ông chủ Trịnh Văn Quyết; Vạn Thịnh Phát của bà Trương Mỹ Lan; rồi Tân Hoàng Minh của ông Đỗ Anh Dũng; Tập đoàn Phúc Sơn của ông Nguyễn Văn Hậu đứng tên sở hữu…
Ai được làm tín dụng đen?

Ai được làm tín dụng đen?

Câu hỏi xem ra là thừa bởi mọi người đều biết pháp luật không cho phép bất kì cá nhân, tổ chức nào hành nghề tín dụng đen.
Bạc lẻ bán danh

Bạc lẻ bán danh

Những đồng tiền lẻ hay có người gọi vắn tắt là bạc lẻ vì nó có giá trị thấp, một vài nghìn đồng chẳng hạn. Bạc lẻ có thể vì thế mà bị người ta coi thường mà không biết rằng có bạc lẻ thì mới có tiền chẵn.
Mai, Đào và... thích!

Mai, Đào và... thích!

Sau mấy tuần ra rạp, bộ phim “Mai” của Trấn Thành cán mốc doanh thu kỉ lục hơn 500 tỉ đồng, trở thành phim Việt mang về doanh thu cao nhất. Tính đến thời điểm này, đây là bộ phim đạt doanh thu phòng vé cao nhất của Việt Nam, vượt lên cả những bộ phim doanh thu hàng trăm tỉ trước đó cũng của nghệ sĩ Trấn Thành (Bố già, Nhà bà Nữ).

Tin khác

Một giây!

Một giây!
Trong trận đấu giữa Hà Nội FC với Quảng Nam FC hôm 8/3, khi Phạm Tuấn Hải dẫn bóng lên tấn công, bất ngờ bị Nguyễn Tăng Tiến phi một cú gầm giày cực mạnh vào “ống đồng”.

Cứu đói

Cứu đói
Trước Tết Nguyên đán một tuần, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái kí lệnh xuất cấp gạo (không thu tiền) từ nguồn dự trữ quốc gia cho các địa phương để hỗ trợ Nhân dân trong dịp Tết Giáp Thìn và giáp hạt năm 2024.

Tập trung dân chủ!

Tập trung dân chủ!
Tại kì họp 37 vừa qua, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương đã kết luận về những dấu hiệu vi phạm của Ban cán sự đảng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong các nhiệm kì 2011 - 2016 và 2016 - 2021. Một trong những vấn đề được nêu lên đầu tiên là “Ban cán sự đảng và một số cá nhân lãnh đạo bộ này đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ”.

Giá vàng và giá tiền đồng

Giá vàng và giá tiền đồng
Những ngày qua, thị trường được chứng kiến sự biến động nóng của giá vàng cả trong nước và thế giới. Ngày 12/3, giá vàng thế giới đã lập đỉnh mới 2.181 USD một ounce, sau khi đạt mức cao kỉ lục vào ngày 8/3 là 2.195 USD/ounce, còn trong nước, vàng SJC đã lên mức kỉ lục 82,32 triệu đồng/lượng (bán ra).

Điều còn thiếu!

Điều còn thiếu!
Ông Đặng Hà Việt, Cục trưởng Cục Thể dục thể thao (TDTT) cho biết, đã báo cáo lên cấp trên toàn bộ vụ việc liên quan tới tố cáo của vận động viên (VĐV) Thể dục dụng cụ (TDDC) Phạm Như Phương. Theo đó, Cục TDTT “cho dừng công tác huấn luyện” đối với 4 HLV gồm Nguyễn Hà Thanh, Nguyễn Thùy Dương, Nguyễn Thị Thanh Thúy và Đỗ Thị Ngân Thương.

Ngày tôn vinh phái đẹp

Ngày tôn vinh phái đẹp
Kỉ niệm 114 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3/1910 - 8/3/2024), Nhân dân và tầng lớp nam giới có cơ hội thể hiện tình yêu thương đặc biệt, sự chăm sóc ân cần đối với phụ nữ.

Huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang: Già làng truyền dạy tiếng dân tộc cho trẻ nhỏ

Huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang: Già làng truyền dạy tiếng dân tộc cho trẻ nhỏ
Để gìn giữ ngôn ngữ dân tộc vùng cao, trong nhiều năm qua già làng Đảm Xuân Tình (78 tuổi) thôn Đồng Bây, xã An Lạc, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang miệt mài sưu tầm, mở lớp truyền dạy tiếng dân tộc Sán Chí và Cao Lan cho các em học sinh ở địa phương.

Chính sách cần dựa vào nền tảng hợp lí và công bằng

Chính sách cần dựa vào nền tảng hợp lí và công bằng
Bộ Y tế vừa đề xuất phương án đưa thân nhân lao động vào diện đóng bảo hiểm y tế (BHYT) bắt buộc, Nhà nước hỗ trợ 30% tiền đóng, 70% còn lại do chủ doanh nghiệp cùng lao động chi.

Xây nhà ở xã hội hay hạ giá nhà?

Xây nhà ở xã hội hay hạ giá nhà?
Vào năm 2018, cháu tôi bốc thăm được suất mua chung cư tại quận Thanh Xuân (Hà Nội) dạng nhà ở chính sách của đơn vị quân đội theo hình thức đóng tiền theo tiến độ xây dựng.

Cái... khuy áo!

Cái... khuy áo!
Những ngày đầu năm Giáp Thìn, vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng xảy ra trên tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn được dư luận bàn tán sôi nổi. Đáng chú ý là luồng ý kiến băn khoăn: “Tại sao tuyến cao tốc này chỉ có 2 làn, lại chỉ có phân cách mềm không có phân cách cứng, rồi những đoạn không có làn khẩn cấp…”.

Mừng tuổi niềm tin!

Mừng tuổi niềm tin!
Sáng thứ Hai, ngày 19/2, sau tiết chào cờ đầu tiên của năm Giáp Thìn, các thầy cô Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Vừ A Dính (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) mừng tuổi cho học sinh của mình.

Nét đẹp văn hóa cần phát huy

Nét đẹp văn hóa cần phát huy
Chào cờ Tổ quốc và hát Quốc ca là nghi thức quan trọng, được xem là một nghi lễ truyền thống, thể hiện tình yêu và lòng tự hào dân tộc của công dân Việt Nam đối với Tổ quốc.

Tích cực thực hiện “Tết trồng cây”

Tích cực thực hiện “Tết trồng cây”
Sau 65 năm thực hiện lời dạy của Bác Hồ kính yêu, phong trào trồng cây vào dịp đầu Xuân đã phát triển sâu rộng, trở thành mĩ tục tốt đẹp của người Việt. Ngày nay, việc trồng cây được tổ chức quy mô, khoa học, được mọi người dân coi là trách nhiệm trong công cuộc bảo vệ môi trường sinh thái.

Cần dựa trên nền tảng khoa học và thực tiễn

Cần dựa trên nền tảng khoa học và thực tiễn
Dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ đang được soạn thảo có nội dung cấm tuyệt đối nồng độ cồn trong máu với người điều khiển phương tiện giao thông.

Chấn hưng...

Chấn hưng...
Năm 2023, ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) nhắc đến chủ trương “chấn hưng văn hoá”.
Xem thêm
Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024

Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024

Lễ hội Văn hóa Ẩm thực - Món ngon Saigontourist Group 2024 lần 3 mở cửa phục vụ công chúng từ 16g-22g mỗi ngày, liên tục từ ngày 28-31/3/2024 tại Khu du lịch Văn Thánh, TP Hồ Chí Minh với hơn 400 món ăn, thức uống đặc trưng vùng miền tại hơn 40 gian hàng ẩm thực được bố trí thành 3 khu vực Bắc, Trung, Nam.
Nestlé Việt Nam: “Cùng MAGGI nấu nên cơ nghiệp”

Nestlé Việt Nam: “Cùng MAGGI nấu nên cơ nghiệp”

Trong khuôn khổ Thỏa thuận hợp tác “Nestlé đồng hành cùng phụ nữ” giữa Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) Việt Nam và Công ty TNHH Nestlé Việt Nam, từ năm 2022 đến nay, mô hình dịch vụ gia đình "Cùng MAGGI nấu nên cơ nghiệp", do nhãn hàng MAGGI thí điểm khởi xướng đã mang đến những hiệu quả tích cực cho hàng ngàn phụ nữ, nhất là phụ nữ nông thôn, có niềm yêu thích và mong muốn khởi nghiệp trong lĩnh vực ẩm thực. Mô hình đã cung cấp kiến thức kinh doanh, giúp nâng cao kỹ năng nấu nướng, hỗ trợ vốn cho nhiều chị em khởi nghiệp, mở mới hoặc nâng cấp quán ăn, từ đó phát triển bản thân, xây dựng mô hình dịch vụ gia đình góp phần phát triển kinh tế gia đình và truyền cảm hứng cho cộng đồng.
Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu: Nhiều xã đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao

Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu: Nhiều xã đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao

Ngày 27/3, Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới (NTM) tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và UBND huyện Châu Đức trao quyết định công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao xã Bình Giã và Xã Bình Trung.
Chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”

Chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”

Sáng 28/3, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 phối hợp với Ban Dân vận Tỉnh ủy Bến Tre; Thành ủy, UBND TP. Bến Tre tổ chức vòng thi chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương” cho 100 học sinh của các trường THCS trên địa bàn thành phố.
Thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT từ ngày 2/5

Thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT từ ngày 2/5

Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thí sinh đang học lớp 12 sẽ bắt đầu đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT năm 2024 từ 2/5 đến 17h ngày 10/5 theo hình thức trực tuyến.
Người tâm huyết với công tác khuyến học

Người tâm huyết với công tác khuyến học

Nhiệt tình, tâm huyết với công tác khuyến học, khuyến tài và hoạt động hội, đoàn thể của địa phương- đó là nhận xét của nhiều người khi nói về ông Phạm Trọng Nạp, ở thôn Cây Sằm, xã Tiền An, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.
Tự hào chặng đường 70 năm xây dựng và phát triển

Tự hào chặng đường 70 năm xây dựng và phát triển

Qua 70 năm xây dựng chiến đấu và trưởng thành gắn liền với chặng đường đấu tranh anh dũng, bất khuất, đầy hy sinh, gian khổ, song cũng vô cùng vẻ vang của Đảng bộ, chính quyền, quân và Nhân dân xã Thanh Liên, huyện Thanh Chương (Nghệ An).
Nghệ An: Ấm lòng những bữa cơm không đồng đến với người cao tuổi và bệnh nhân chạy thận

Nghệ An: Ấm lòng những bữa cơm không đồng đến với người cao tuổi và bệnh nhân chạy thận

vợ chồng chị Ngà và các tình nguyện viên trong nhóm thiện nguyện “bao đồng thành phố Vinh” đã mở 2 bếp ăn 0 đồng để lan tỏa những điều tốt đẹp.
Đồng sức đồng lòng, nỗ lực xây dựng nông thôn mới

Đồng sức đồng lòng, nỗ lực xây dựng nông thôn mới

Thanh Mai là xã miền núi, cách xa trung tâm và thường xuyên bị lũ lụt của huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Khởi đầu thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) trong điều kiện hết sức khó khăn. Mặc dù khó khăn nhưng cán bộ và nh
Phiên bản di động