Việc đòi lại đất của 12 hộ dân là trái pháp luật

Theo các văn bản báo cáo của UBND xã Đào Mỹ, huyện Lạng Giang và tỉnh Bắc Giang thì cuối năm 2013, ông Nguyễn Đình Tuyết và một số công dân trú tại thôn Đồng Quang, xã Đào Mỹ gửi đơn đến Chủ tịch UBND huyện Lạng Giang đề nghị giải phóng 12 ki ốt giao cho 12 hộ dân năm 1995, để trả lại mặt bằng chợ và làm lối vào chợ. Đó chính là “ngòi nổ”, điểm nóng của khu vực chợ Tân Quang hiện nay. Không đồng ý trả lời của Chủ tịch UBND huyện về việc chưa thu hồi 12 ki ốt của dân tại thời điểm giữa năm 2014, ông Tuyết tiếp tục khiếu nại đến Chủ tịch UBND tỉnh. Ngày 28/11/2014, Sở TN&MT có Báo cáo số 294/BC-TNMT nêu: “Năm 1996, UBND xã Đào Mỹ, huyện Lạng Giang, thiết lập hồ sơ để giao 12 lô đất tại khu vực chợ Tân Quang cho Nhân dân là không đúng với thực tế sử dụng đất của Quy hoạch; QĐ số 1633/CT ngày 5/12/1996 của Chủ tịch UBND tỉnh Hà Bắc (trong đó có nội dung giao 12 lô đất tại khu vực chợ Tân Quang) đã được UBND huyện Lạng Giang chỉ đạo thực hiện nhiều lần, trong nhiều năm nhưng không thực hiện được, do có những nguyên nhân khách quan và yếu tố thực tế không khả thi”.

Báo cáo này là căn cứ để ông Lại Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang kí QĐ số 469, hủy phần nội dung chuyển mục đích sử dụng (1.197m2) và giao 816m2 đất ở cho 12 hộ dân tại khu vực chợ Tân Quang theo QĐ số 1633 do ông Ngô Văn Luật, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Bắc kí.

Xét nội dung báo cáo của Sở TN&MT ngược với nội dung của QĐ số 263/TTg ngày 25/4/1996 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 1996 của tỉnh Hà Bắc, Tờ trình số 14/TT-UB ngày 21/12/1995, của UBND huyện Lạng Giang và chính tờ trình của Sở Địa chính số 408/ĐC-KHTC ngày 28/11/1996 Báo cáo của Sở TN-MT lại có những nội dung “tù mù” như: “Do có những nguyên nhân khách quan và yếu tố thực tế không khả thi”. Đó là những nguyên nhân gì, yếu tố gì chưa được làm rõ, nhưng vẫn được lấy làm căn cứ pháp lí để giải quyết là điều lạ lùng và khó hiểu (!?).
Phân tích nội dung của QĐ số 469, luật sư Nguyễn Huy Việt, Chi nhánh Công ty Luật Quốc Cường, Đoàn Luật sư Hà Nội cho rằng, có dấu hiệu không đúng thẩm quyền và trái luật, được viện dẫn Điều 18, Nghị định số 40/2010/NĐ-CP quy định: “Thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh trong việc xử lí văn bản trái pháp luật. Đình chỉ việc thi hành và hủy bỏ, bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản do trái pháp luật của UBND cấp dưới trực tiếp”. Thực tế QĐ số 1633 không trái pháp luật, cũng không phải của UBND cấp dưới trực tiếp, mà của Phó Chủ tịch UBND tỉnh, người ngang cấp với ông Sơn kí. Do đó, ông Sơn kí hủy một phần QĐ số 1633 là không đúng thẩm quyền.

Vẫn theo luật sư Việt, QĐ số 469 do ông Sơn kí, còn có nội dung trái Điều 29 Nghị định 40/2010/NC-CP, vì “Hình thức hủy bỏ một phần hoặc toàn bộ nội dung văn bản áp dụng trong trường hợp một phần hoặc toàn bộ nội dung văn bản đó ban hành trái thẩm quyền về hình thức, thẩm quyền về nội dung hoặc không phù hợp với quy định của pháp luật tại thời điểm văn bản được ban hành. Tại thời điểm năm 1996, QĐ số 1633 hoàn toàn tuân thủ quy trình giao đất theo quy hoạch đã được Chính phủ phê duyệt, theo tờ trình của UBND xã Đào Mỹ, UBND huyện Lạng Giang và đề nghị của Sở Địa chính, có cơ sở pháp luật và đúng sự thật, không trái thẩm quyền về hình thức, thẩm quyền về nội dung, phù hợp với quy định của pháp luật, không có cơ sở để hủy 1 phần QĐ này.

Sau khi QĐ số 469 ban hành, quyền và lợi ích của 12 hộ dân được giao đất theo QĐ số 1633 và họ đã bỏ tiền mua tài sản là ki ốt để ở bị xâm hại, gửi đơn khiếu nại tới các cấp. Mặt khác, liên quan đến việc đòi lại đất của 12 ki ốt trả lại chợ Tân Quang của ông Tuyết và một số công dân, làm cho vụ việc thêm phức tạp và QĐ số 469 đã giải đáp được kiến nghị đòi trả lại đất chợ. Trong các văn bản giải quyết khiếu nại, 3 cấp chính quyền không đưa ra các văn bản pháp luật, để khẳng định việc các công dân thôn Đồng Quang đòi lại đất ki ốt đã được chuyển đổi đúng pháp luật từ năm 1996 và giao cho dân làm nhà, là đòi hỏi trái pháp luật. Luật sư Việt viện dẫn khoản 5, Điều 26: Bảo đảm của Nhà nước đối với người sử dụng đất, Luật Đất đai năm 2013 nêu rõ: “Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã được giao theo quy định của Nhà nước cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Luật quy định như thế, nhưng không hiểu vì lí do gì ông Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang vẫn hạ bút kí QĐ số 469? Việc được giao đất ở và bỏ ra 18,683 triệu đồng mua một ki ốt, của các hộ dân ở chợ Tân Quang, theo quan hệ dân sự đây là tài sản ki ốt trên đất ở của người dân, được Nhà nước bảo hộ tại Điều 5: Bảo hộ quyền sở hữu nhà ở và Điều 9: Công nhận quyền sở hữu nhà ở Luật Nhà ở năm 2014. Việc thu hồi lại đất ki ốt của 12 hộ dân giao lại cho chợ Tân Quang không chỉ trái với khoản 5, Điều 26, Luật Đất đai năm 2013, mà còn xâm hại tới quyền và lợi ích chính đáng của người dân, gây khiếu kiện kéo dài.

Cần giải quyết khiếu nại khách quan đúng pháp luật và không vô cảm với dân

12 hộ dân không đồng ý với giải quyết khiếu nại của UBND xã Đào Mỹ và huyện Lạng Giang, họ tiếp tục khiếu nại tới UBND tỉnh Bắc Giang là hoàn toàn đúng quy định của Luật Khiếu nại. Theo phản ánh của các hộ dân, việc giải quyết khiếu nại của UBND huyện Lạng Giang và UBND tỉnh Bắc Giang còn thiếu khách quan và chưa tháo gỡ được các nội dung mà dân đề nghị được đối thoại công khai theo khoản 2, 3, Điều 53 Giải quyết khiếu nại (Luật Khiếu nại năm 2011). Việc người dân đề nghị cần làm rõ tính pháp lí của QĐ số 469 chưa được UBND tỉnh Bắc Giang giải quyết khách quan, bởi ông Lại Thanh Sơn là người kí QĐ này, lại chính là người giải quyết khiếu nại (!?). Cũng chưa thấy văn bản nào của 3 cấp chính quyền trả lời ông Tuyết về việc đề nghị giải phóng 12 ki ốt của dân, để trả lại đất của chợ là trái với khoản 5, Điều 26, Luật Đất đai năm 2013, mà chỉ thấy nội dung hủy QĐ số 1633, vì 12 ki ốt giao cho dân làm đất ở chồng với diện tích 13 ki ốt của chợ Tân Quang và vận động các hộ dân di chuyển ra khỏi ki ốt để nhận 90m2 đất ở khu tái định cư mới. Tại sao ba cấp chính quyền không biết sự thật 12 ki ốt của dân là được giao theo QĐ số 1633 của UBND tỉnh Hà Bắc có diện tích 68m2/ki ốt ở bên ngoài chợ ven đường đã bán thu tiền của dân, còn 13 gian ki ốt trong chợ mỗi ki ốt 35,8m2,được xây dựng theo QĐ số 86 của UBND huyện Lạng Giang từ nguồn vốn ngân sách, ở 2 vị trí giao đất khác nhau không hề chồng chéo. Sự thật rõ ràng như vậy, nhưng không hiểu sao 3 cấp chính quyền đều bỏ qua? Đằng sau việc 816m2 “đất đẻ trứng vàng” ven mặt phố khu chợ Tân Quang đang bị “ép” thu hồi, còn có ẩn ý gì? Liên quan đến việc xây dựng cải tạo chợ Tân Quang, 2 thợ xây bị tai nạn phải đi bệnh viện, vì sao Chủ tịch UBND xã Đào Mỹ, Chủ đầu tư dự án lại không biết? Hay không dám đối mặt với sự thật và pháp luật? Hay họ đã quen vô cảm với dân? (Còn nữa)