Ngày 13/6, Kì họp thứ 9, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng.
Giải quyết các điểm nghẽn, nâng cao sức cạnh tranh…
Góp ý kiến vào Nghị quyết mới đối với TP Hải Phòng, đại biểu Trần Chí Cường (Đà Nẵng) nhất trí việc ban hành Nghị quyết mới, thay thế cho Nghị quyết 35 của Quốc hội nhằm tạo cơ chế đột phá cho TP. Hải Phòng phát triển trong bối cảnh mới, giải quyết các điểm nghẽn, nâng cao sức cạnh tranh, thu hút đầu tư thông qua các cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội.
 |
| Các đại biểu Quốc hội tham gia thảo luận tại hội trường sáng ngày 13/6. |
Thực tế chi phí logistics hiện nay ở Việt Nam còn ở mức cao, chiếm khoảng 16,5% GDP, cao hơn nhiều so với mức bình quân 10,6% của thế giới. Hạ tầng logistics chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, quy mô doanh nghiệp logistics còn nhỏ, chỉ nắm giữ khoảng 20% thị phần. Đáng chú ý, tỷ trọng đóng góp của ngành logistics vào GDP mới đạt gần 4,5% và mục tiêu kỳ vọng đến năm 2025 cũng chỉ đạt 5-6%, thấp hơn nhiều so với ngành dịch vụ du lịch đang đóng góp khoảng 7% GDP. Những con số này cho thấy tiềm năng lớn cho phát triển logistics nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có chính sách đột phá để phát triển hạ tầng và dịch vụ logistics một cách bài bản và hiệu quả hơn.
Trong bối cảnh đẩy mạnh liên kết vùng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, việc xác định trung tâm logistics là một mô hình kinh doanh mới có vai trò then chốt trong kết nối các ngành, các địa phương và vùng lãnh thổ là rất cần thiết. Việc đề xuất thí điểm chính sách thu hồi đất để sớm hình thành các trung tâm quy mô lớn hiện đại tại TP. Hải Phòng là hoàn toàn xác đáng, đại biểu Cường nói.
TP. Hải Phòng hiện đang giữ vai trò là đầu tàu phát triển ở phía Bắc, là trung tâm logistics, cảng biển, công nghiệp, dịch vụ của cả nước. Trong nhiều năm qua, Hải Phòng đã liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng cao với tốc độ tăng trưởng trên 10% trong 10 năm liên tục. Nhưng để tiếp tục phát huy vai trò này trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu gay gắt, Thành phố cần một khuôn khổ chính sách vượt trội, đủ linh hoạt để tạo ra không gian phát triển mới.
Theo đại biểu Lã Thanh Tân (TP Hải Phòng), với vị thế trung tâm vùng Đồng bằng sông Hồng việc Hải Phòng được cho phép thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù không chỉ nhằm duy trì đà phát triển hiện có, mà còn là điều kiện để hình thành mô hình đô thị lớn tích hợp vừa đảm nhiệm vai trò trung tâm vùng, vừa có khả năng cạnh tranh với các cực tăng trưởng quốc tế. Trong bối cảnh đó, việc xây dựng một Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng là hết sức cần thiết, cấp bách.
Được biết, trong quá trình thực hiện chỉ đạo của Trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, lãnh đạo TP. Hải Phòng và tỉnh Hải Dương đã chủ động phối hợp chặt chẽ, trao đổi thống nhất về các nội dung cơ chế, chính sách đặc thù, với tinh thần sẽ áp dụng chung trên toàn địa bàn thành phố mới.
“Sự đồng thuận cao giữa hai địa phương đã tạo nền tảng thuận lợi để quá trình xây dựng chính sách được tiếp cận một cách thực chứng, dựa trên khảo sát hiện trạng, phân tích dữ liệu và thiết kế phương án điều chỉnh phù hợp với định hướng phát triển dài hạn, bảo đảm việc tổ chức thực hiện sau sắp xếp được triển khai thông suốt, không gián đoạn về thể chế và không phát sinh độ trễ trong vận hành”, đại biểu Tân chia sẻ.
Tán thành việc xây dựng các trung tâm logistics hiện đại, có quy mô lớn và năng lực tích hợp cao là xu thế tất yếu, đại biểu Sùng A Lềnh (Lào Cai) cho rằng, Hải Phòng có lợi thế chiến lược là trung tâm cảng biển quốc tế, là đầu mối kết nối giao thông đa phương thức và là cửa ngõ xuất nhập khẩu trọng điểm phía Bắc, đã được xác định trong các nghị quyết của Bộ Chính trị là động lực phát triển của vùng và quốc gia, có vai trò dẫn dắt trong phát triển lĩnh vực logistics.
“Do đó, việc ban hành cơ chế chính sách thí điểm thu hồi đất để phát triển trung tâm logistics tại TP. Hải Phòng là hoàn toàn cần thiết và cấp thiết. Việc này không chỉ phù hợp với định hướng tại các quyết định của Chính phủ mà còn là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển ngành logistics theo chiến lược đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Đặc biệt, đây cũng là hành động cụ thể nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về phát triển Hải Phòng trở thành trung tâm logistics và công nghiệp hiện đại mang tầm khu vực và quốc tế”, ông Lềnh nêu rõ.
Tầm nhìn chiến lược dài hạn
Giải trình, báo cáo trước Quốc hội, thay mặt Chính phủ - cơ quan soạn thảo, ông Nguyễn Văn Thắng, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, việc ban hành nghị quyết là yêu cầu cấp thiết để thúc đẩy tăng trưởng hai con số cho vùng Đồng bằng sông Hồng giai đoạn 2026–2030. Trong quá trình xây dựng, Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với Thành phố Hải Phòng và tỉnh Hải Dương để đánh giá thực trạng, tiềm năng phát triển, từ đó đề xuất cơ chế chính sách phù hợp với mô hình tổ chức đơn vị hành chính mới sau khi hợp nhất.
Về thu hồi đất, Bộ Tài chính kiến nghị Quốc hội bổ sung quy định cho phép thu hồi đất để phát triển trung tâm logistics, dịch vụ hậu cần và một số dự án phục vụ lợi ích công cộng, phù hợp với thực tiễn của địa phương. Điều này nhằm cụ thể hóa quy định tại Điều 79 Luật Đất đai hiện hành, tránh vướng mắc khi triển khai.
Một điểm mới quan trọng khác là phát triển khu thương mại tự do tại Hải Phòng. Các chính sách trong khu này sẽ tiếp cận theo thông lệ quốc tế: áp dụng chế độ đầu tư đặc biệt với dự án ưu tiên, giao đất không qua đấu giá, cho phép sử dụng ngoại tệ, được chuyển khẩu hàng hóa và thực hiện thủ tục hải quan theo mô hình “Một khai báo – Một kiểm tra – Một phê duyệt”. Mô hình này sẽ được triển khai thí điểm, kiểm tra chặt chẽ, làm cơ sở nhân rộng toàn quốc trong tương lai.
Một trong những điểm nghẽn lớn hiện nay là cách hiểu hạn chế về hoạt động chuyển khẩu hàng hóa. Việt Nam hiện áp dụng quy định rất chặt chẽ, khiến nhiều doanh nghiệp logistics quốc tế gặp khó khi muốn dùng Việt Nam làm trung tâm trung chuyển. Dự thảo nghị quyết đề xuất cho phép hàng hóa vào kho ngoại quan để đóng gói, phân phối, tái xuất mà không bị coi là hoạt động chuyển khẩu – một thay đổi phù hợp với thông lệ quốc tế.
Cũng trong phiên thảo luận, một vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm là tính tương đồng giữa các chính sách của Hải Phòng và Đà Nẵng, đặc biệt liên quan đến khu thương mại tự do. Bộ Tài chính đề xuất Quốc hội lựa chọn phương án bổ sung chính sách tương tự cho Đà Nẵng ngay trong nghị quyết lần này, thay vì chờ trình nghị quyết mới trong kỳ họp sau. Điều này sẽ đảm bảo sự công bằng, đồng bộ giữa các địa phương trọng điểm phát triển.
