Xét xử theo kiểu đánh... “du kích”
Gia đình cụ Ngấn xây nhà từ đất hoang hóa và sử dụng liên tục từ năm 1970 đến nay, đang đứng trước nguy cơ bị “mất trắng”, vì chủ nhân của nó bị tước cơ hội đứng trước Tòa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Năm 2003, gia đình cụ Ngấn đang sinh sống ổn định, Công ty Kim khí Thăng Long bỗng đưa ra một tờ giấy nói cụ Ngấn thuê đất của Công ty, mà theo cụ Ngấn, cụ chưa từng kí hay viết giấy thuê đất trên.
Cũng từ đó, gia đình cụ Ngấn bị đẩy vào vụ kiện “từ trên trời rơi xuống”, buộc phải cố sức giữ lại mảnh đất mà gia đình vất vả nhiều năm tôn tạo dựng nên.
Vụ việc trên, cũng đã được các cơ quan chức năng từ phường, quận rồi thành phố xem xét. Trước đó, theo Quyết định tạm đình chỉ số 30/2013/QĐST-DS ngày 3/9/2013 của TAND TP Hà Nội, phần đất của cụ Ngấn chưa xác định có nằm trong phần chỉ giới mở đường quy hoạch được xây dựng hay không, nên chưa đủ căn cứ xác định phía Công ty Kim khí Thăng Long có quyền lợi liên quan đến thửa đất gia đình cụ Ngấn đang sử dụng.
Từ sau quyết định tạm đình chỉ trên, gia đình cụ Ngấn không nhận được bất kì văn bản nào liên quan đến giải quyết vụ án, thì bỗng dưng ngày 24/6/2016, TAND TP Hà Nội “bất thình lình” mở phiên tòa, trong khi gia đình cụ Ngấn không nhận được một thông báo hay văn bản nào của TAND TP Hà Nội.
Theo cụ Ngấn, cụ luôn ở nhà tại 41 Giảng Võ, nếu có văn bản được tống đạt hợp lệ thì cụ phải biết. Cụ cũng chưa từng thấy Tòa đến niêm yết thông báo lịch xét xử phiên tòa.

Cán bộ thi hành án đọc quyết định thi hành bản án đối với hộ gia đình cụ Ngấn
Theo quy định của pháp luật, giấy báo phiên tòa phải đưa trực tiếp, nếu xét xử vắng mặt thì việc thông báo niêm yết cần thực hiện ít nhất 2 lần, nhưng cả gia đình cụ Ngấn đều không biết. Như vậy, có hay không việc tống đạt văn bản không hợp lệ của TAND TP Hà Nội? Thật vô lí, khi người theo đuổi vụ kiện để bảo vệ nhà đất của mình gần 20 năm lại bỗng dưng từ chối không tham dự phiên tòa, từ bỏ quyền và lợi ích hợp pháp của mình?
Gần 1 năm sau khi phiên tòa diễn ra, gia đình cụ Ngấn không nhận được bản án (dấu hiệu vi phạm quy định tố tụng khác), khiến gia đình cụ không thực hiện được quyền kháng cáo. Cho nên gia đình cụ chỉ biết bị mất nhà, khi cán bộ thi hành án đến công bố quyết định thi hành bản án và gia đình cụ đến lúc ấy mới biết nội dung bản án của TAND TP Hà Nội!.
Bản án với cán cân “không thẳng”?Cụ Ngấn đưa cho phóng viên xem Bản án số 13/2016/DSST ngày 24/6/2016 của TAND TP Hà Nội và chỉ ra đã có một phiên tòa “nghiêng lệch”, dẫn đến việc cụ mất nhà, mất đất.
Thứ nhất: Quyết định tạm đình chỉ số 30 của TAND TP Hà Nội nêu rõ: “Phần đất của cụ Ngấn chưa xác định có nằm trong phần chỉ giới mở đường quy hoạch được xây dựng hay không”. Chừng nào chưa xác định được nội dung này thì chưa đủ căn cứ để hủy bỏ Quyết định tạm đình chỉ. Tuy nhiên, trong bản án cũng của TAND TP Hà Nội lại không đưa ra được bất kì một dòng nào liên quan đến nội dung này! Vậy dựa vào đâu để TAND TP Hà Nội xét xử, khi quyết định tạm đình chỉ chưa được làm rõ?
Thứ hai: Gia đình cụ Ngấn đã nhiều lần yêu cầu giám định các chữ kí trong các văn bản liên quan, đặc biệt là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) của Công ty Kim khí Thăng Long, hợp đồng thuê nhà mà cụ Ngấn chưa từng kí. Tuy nhiên, TAND TP Hà Nội bác bỏ cả 2 yêu cầu trên.
Với yêu cầu liên quan đến cấp GCNQSDĐ, TAND TP Hà Nội viện lí do là cụ Ngấn không cung cấp tài liệu nên không thể tiến hành giám định. Chẳng lẽ Tòa không biết GCNQSDĐ cấp cho Công ty Kim khí Thăng Long thì cụ Ngấn làm sao tiếp cận được?
Với yêu cầu về giám định chữ kí đối với văn bản kí kết hợp đồng thuê nhà giữa cụ Ngấn và Công ty Kim khí Thăng Long. TAND TP Hà Nội nhận định là do bên Công ty thừa nhận, văn bản thuê nhà không phải do cụ Ngấn kí mà do một người con của cụ Ngấn kí thay. Ngay từ đầu đã không phải chữ kí của cụ Ngấn nên không có căn cứ để tiến hành giám định. Vậy là một văn bản được kí bởi một người (không rõ người con của cụ Ngấn đã kí là ai và có được quyền hay không?), để thực hiện thay quyền và nghĩa vụ cho người khác (không có văn bản hay căn cứ ủy quyền) nhưng vẫn được TAND TP Hà Nội chấp nhận làm căn cứ quan trọng để xác định bản án. Một tờ giấy do một người chẳng rõ lai lịch kí lại thành chứng cứ, đúng là tiền lệ chưa từng có, chưa kể còn phải xét đến trường hợp có thể Công ty Kim khí Thăng Long đã giả mạo tờ giấy này để làm nhiều việc trái pháp luật!.
Thứ ba: Giấy tờ cho thuê nhà ghi 50 m2, nhưng diện tích đo thực tế là hơn 60 m2. Một lần nữa tính xác thực của tờ giấy này cần phải được xem xét cẩn thận?!
Thứ tư: Cùng với việc không chấp nhận yêu cầu giám định của cụ Ngấn, căn cứ vào quy định pháp luật, TAND TP Hà Nội phải có văn bản trả lời về việc không chấp nhận yêu cầu giám định. Tuy nhiên, đến nay gia đình cụ Ngấn không nhận được văn bản nào có nội dung như trên. Việc này ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cụ.
Thứ năm: Trong suốt quá trình giải quyết vụ án, cụ Ngấn đã cung cấp một tài liệu có giá trị chứng minh đặc biệt quan trọng, nhưng lại bị TAND TP Hà Nội bỏ “lơ” trong bản án. Đó chính là giấy của tập thể cán bộ, công nhân viên làm cùng cụ Ngấn xác nhận thửa đất cụ Ngấn đang ở là thuộc sử dụng hợp pháp của cụ. Hiện nhiều người trong số những người làm chứng này vẫn còn sống và sẵn sàng làm chứng, nhưng không một ai được TAND TP Hà Nội tiến hành xác minh làm rõ.
Thứ sáu: Toàn bộ giấy tờ liên quan đến việc cấp GCNQSDĐ cho Công ty Kim khí Thăng Long có rất nhiều điểm mâu thuẫn cần phải được làm rõ. Như trong thửa đất phần cụ Ngấn có một phần thuộc quyền sở hữu của Công ty Điện lực để làm bốt điện từ lâu, không được Tòa xem xét. Căn cứ làm hồ sơ là thửa đất “không có tranh chấp” nhưng đất mà Công ty Kim khí Thăng Long được thuê đề ngày 23/9/2005, nhưng từ 20/8/2003, UBND phường Cát Linh đã có văn bản liên quan đến tranh chấp đất 41 Giảng Võ (căn cứ vào Công văn số 1024/TNMT-ĐKTK ngày 10/11/2008 của Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hà Nội).
Trong khi 6 nội dung nêu trên còn nhiều “khúc mắc”, thì phiên tòa vẫn diễn ra và Công ty Kim khí Thăng Long được TAND TP Hà Nội xử cho thắng kiện. Dư luận đặt câu hỏi lớn về tính minh bạch của bản án trên.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc trên. Tuy nhiên, hi vọng TAND Cấp cao tại Hà Nội và các cơ quan chức năng sớm vào cuộc trả lại công bằng cho gia đình cụ Ngấn
Ba Ly - Lê Minh