Mịt mù triển vọng hòa bình Trung Đông

Không chỉ vậy, xung đột còn kéo theo một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng, gây ra những tác động kinh tế nặng nề, khiến triển vọng hòa bình Israel-Palestine mờ mịt hơn bao giờ hết.

Gần 2 tháng nổ ra xung đột, nhờ nỗ lực trung gian hòa giải của cộng đồng quốc tế, hai bên đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 7 ngày (từ ngày 24/11), giúp 110 con tin Israel và người nước ngoài cùng 240 tù nhân Palestine được trả tự do. Tuy nhiên, bạo lực đã tiếp diễn và có phần nghiêm trọng hơn ngay khi thỏa thuận này hết hiệu lực. Chỉ 2 ngày sau, Israel đã tiến hành cuộc tấn công trên bộ vào miền Nam Gaza với lí do Hamas không đồng ý thả thêm con tin, biến ngày 5/12 trở thành ngày tấn công ác liệt nhất. Các máy bay chiến đấu Israel đã oanh kích, đồng thời lực lượng bộ binh với sự yểm trợ của xe tăng và xe thiết giáp tiến sâu vào Dải Gaza, còn Hamas cũng tiếp tục phóng rocket và tên lửa về phía các thành phố của Israel.

Cảnh đổ nát sau các cuộc không kích của Israel xuống Rafah, Dải Gaza, ngày 7/12/2023.

Thống kê cho thấy, kể từ khi xung đột bùng phát, khoảng 1.400 người tại Israel đã thiệt mạng, trong khi con số thương vong ở Gaza là hơn 17.000 người, phần lớn là phụ nữ và trẻ em, hàng chục nghìn người bị thương, nhiều người mất tích. Các cuộc tấn công trên không, trên bộ và trên biển ngày càng gia tăng.

Giao tranh đã biến phần lớn khu vực phía Bắc Dải Gaza thành đống đổ nát, hơn 60% nhà cửa tại Gaza bị phá hủy hoặc hư hại, khoảng 1,8 triệu người trong tổng số 2,3 triệu dân phải sơ tán, hệ thống y tế tại đây tê liệt hoàn toàn và người dân sống trong cảnh thiếu nước, nhiên liệu và lương thực nghiêm trọng. Chương trình Lương thực thế giới (WFP) đã cảnh báo về nguy cơ xảy ra nạn đói nghiêm trọng tại Gaza.

Trong khi đó, nhiều nhà phân tích nhận định leo thang xung đột ở Gaza có nguy cơ châm ngòi cho làn sóng bạo lực rộng lớn hơn trong khu vực. Hậu quả sẽ vô cùng lớn và nhanh chóng lan tới các nước khác như Iraq, Iran, Syria và Yemen… Không chỉ vậy, cuộc xung đột tại Gaza còn tác động lớn về mặt kinh tế xét trên cả bình diện khu vực và quốc tế.

Đối với Dải Gaza, chi phí tái thiết dải đất ven Địa Trung Hải này là không thể đo lường được. Theo ước tính của giới chuyên gia, chi phí cho công cuộc tái thiết Gaza có thể lên tới 50 tỉ USD do sự tàn phá nghiêm trọng của chiến tranh. Ngoài ra, cuộc xung đột còn "phủ bóng đen" lên triển vọng bình thường hóa quan hệ giữa Israel với các quốc gia láng giềng, đặc biệt là các quốc gia Arab, nhằm thúc đẩy kinh tế. Hiện các hành động của Israel trong cuộc xung đột ở Gaza đã trở thành rào cản lớn đối với việc thiết lập quan hệ kinh tế với Saudi Arabia - nền kinh tế lớn nhất khu vực.

Xung đột leo thang tồi tệ nhất trong lịch sử còn đẩy triển vọng giải pháp hai nhà nước mà cộng đồng quốc tế theo đuổi lâu nay trở nên xa vời. Trên thực tế, các cuộc đàm phán hòa bình diễn ra trong nhiều thập niên giữa Israel và Palestine đã rơi vào bế tắc khi những mâu thuẫn cơ bản vẫn chưa được giải quyết và xung đột vẫn thường xuyên diễn ra ở vùng đất này…

Vì vậy, chưa ai có thể dám chắc khi nào cuộc chiến giữa Israel và Hamas ở Gaza mới kết thúc. Lịch sử cho thấy xung đột sẽ lại tiếp diễn sau mỗi lần hai bên đạt được lệnh ngừng bắn, một khi các vấn đề gốc rễ không được giải quyết. Dù các bên có thể tiếp tục đạt được thỏa thuận ngừng bắn trong vài tuần hoặc trong vài tháng, song đó vẫn chỉ là "tạm thời" và triển vọng hòa bình ở Trung Đông sẽ vẫn rất mịt mờ trong năm 2024, thậm chí là nhiều năm sau nữa…