Tiếp tục chương trình Kì họp thứ 9, Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, tập trung vào 3 vấn đề cấp thiết cần xử lý ngay. Đó là:
Bổ sung quy định chuyển tiếp về điều chỉnh quy hoạch, bảo đảm điều chỉnh được ngay các quy hoạch ở tất cả các cấp sau khi việc sắp xếp đơn vị hành chính có hiệu lực. Theo đó, tất các các địa phương sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền tối đa, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cấp, các ngành.
Tiếp tục tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh trên thực tiễn có thể xử lý được ngay.
Tránh chồng lấn, xung đột
Phát biểu về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung của Luật Quy hoạch, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) cho biết, Luật Quy hoạch được quan tâm và sửa rất nhiều nhưng vẫn rối, cơ sở rất khó triển khai thực hiện. Nếu sửa thế này đã thực sự là tận gốc vấn đề hay chưa.
 |
| Đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng, cần có cơ chế kiểm tra, giám sát, phản biện để hạn chế xung đột lợi ích trong thẩm định quy hoạch. |
Vì vậy, tinh thần của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch lần này là chuyển đổi phương thức lập quy hoạch, thay đổi căn bản từ lập quy hoạch truyền thống (là phân ngành, cục bộ theo lĩnh vực) sang quy hoạch mang tính tích hợp đa ngành, tổng thể, có liên kết và liên thông.
Trong khi đó, đội ngũ chuyên gia ở cơ sở rất quan trọng nhưng hiện chưa nắm bắt được tinh thần mới, còn hạn chế trong phương pháp tiếp cận, phối hợp liên ngành, liên thông.
Theo tinh thần mới của Luật, rất cần một "nhạc trưởng" có nhiều kinh nghiệm, lão luyện, có tầm nhìn để kết nối, tích hợp các quy hoạch nhưng hiện chưa có. Đồng thời tìm đúng nguyên nhân mà "sửa hoài vẫn vướng", bình tĩnh nhận diện, xem xét lại căn bản các vấn đề để giải quyết vấn đề quy hoạch, tránh chồng lấn, xung đột về không gian, mục tiêu, chỉ tiêu giữa các quy hoạch với nhau- đại biểu Tạ Văn Hạ nhấn mạnh.
Nêu lên thực trạng quá trình triển khai Luật Quy hoạch hiện hành, nhiều địa phương, bộ, ngành đã gặp không ít vướng mắc do quy định còn chưa rõ ràng, thiếu tính liên kết giữa các loại quy hoạch, hoặc chưa có cơ chế xử lý hiệu quả khi phát sinh “xung đột” giữa các quy hoạch cùng cấp hoặc khác cấp. Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cho rằng, để bảo đảm tính khả thi và phát huy hiệu quả khi triển khai, cần làm rõ hơn cơ chế phối hợp, cũng như mối quan hệ cụ thể giữa loại quy hoạch này với các quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh.
Trong thực tiễn, đây là loại quy hoạch thường phát sinh xung đột với quy hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch hạ tầng, nên việc quy định rõ cơ chế xử lý mâu thuẫn, cấp có thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh là rất quan trọng.
Dự thảo quy định Thủ tướng Chính phủ là người quyết định trong trường hợp có mâu thuẫn giữa các quy hoạch ngành quốc gia. Đây là phương án hợp lý, nhưng cần bổ sung quy trình rõ ràng, minh bạch với sự tham gia của các bộ, ngành liên quan và hội đồng chuyên gia độc lập, nhằm hỗ trợ Thủ tướng có đủ căn cứ khi đưa ra quyết định cuối cùng, tránh quá tải trách nhiệm điều hành.
Về thành phần Hội đồng thẩm định quy hoạch, cần cân nhắc tính độc lập, khách quan và chuyên môn hóa, đặc biệt là đối với quy hoạch tỉnh. Việc giao Bộ trưởng Bộ Tài chính làm Chủ tịch Hội đồng cần được xem xét lại trên cơ sở tính phù hợp với chức năng chuyên ngành.
“Nếu tiếp tục giữ như dự thảo, cần có thêm cơ chế kiểm tra, giám sát, phản biện độc lập để nâng cao chất lượng và hạn chế xung đột lợi ích trong thẩm định quy hoạch”, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề xuất.
Rút ngắn thời gian, tránh lãng phí
Về trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia quy định vùng, quy hoạch vùng quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) cho rằng, quy định như dự thảo Luật không đảm bảo tính khả thi trên thực tiễn, nhất là trong trường hợp các cơ quan, địa phương lấy ý kiến mà các cơ quan bộ, ngành chủ quản không trả lời.
|
| Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt: Tránh tình trạng "xã chờ tỉnh, tỉnh chờ Trung ương", gây lãng phí thời gian và nguồn lực. |
Thực tế, thời gian qua, địa phương xin ý kiến các bộ, ngành chủ quản, liên quan về điều chỉnh quy hoạch cấp huyện; nhưng để chuẩn bị trình Hội đồng nhân dân tỉnh phải mất ít nhất 3 tháng mới thực hiện được.
Do đó, cần nghiên cứu theo hướng, chỉnh lý lại quy định thành: "Các cơ quan được xin ý kiến có trách nhiệm trả lời bằng văn bản trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ gửi xin ý kiến, nếu quá thời hạn trên các cơ quan không trả lời thì xem như đồng ý".
"Quy định này như lời cam kết giữa các cơ quan có trách nhiệm trong quá trình, nhận hồ sơ và có trách nhiệm trả lời bằng văn bản cho các đơn vị, địa phương; tránh tình trạng "xã chờ tỉnh, tỉnh chờ Trung ương", gây lãng phí thời gian và nguồn lực cũng như cơ hội tiếp nhận các dự án phát triển kinh tế - xã hội địa phương", đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt.
Trong phiên thảo luận, có ý kiến đại biểu cho rằng luật hiện hành và dự thảo Luật chưa có quy định cụ thể về vai trò, trách nhiệm và cơ chế của chính quyền địa phương cấp xã trong công tác quy hoạch. Do đó, cơ quan soạn thảo xem xét, cân nhắc bổ sung khoản mới về hệ thống quy hoạch quốc gia nhằm quy định rõ chính quyền cấp xã là chủ thể phối hợp trong hệ thống quy hoạch, có trách nhiệm tham gia cung cấp thông tin, đề xuất phương án quy hoạch và phối hợp triển khai thực hiện quy hoạch trên địa bàn.
Việc ghi nhận vị trí cấp xã trong hệ thống quy hoạch là cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm tính thực tiễn trong tổ chức thực thi pháp luật về quy hoạch.
