Kiến nghị thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển văn hóa trên mạng

Cần bình đẳng giữa OTT trong và ngoài nước

Việt Nam đang vô tình để nước ngoài chiếm giữ 80% nền tảng không gian mạng. Điều này có phần nguyên nhân từ sự bất bình đẳng trong quản lý giữa doanh nghiệp Việt Nam và OTT (ứng dụng có truyền tải tin nhắn, cuộc gọi, truyền hình…) xuyên biên giới.

Trao đổi với phóng viên, ông Huỳnh Long Thủy, Công ty cổ phần VIEON cho rằng, phim phát sóng trên đài truyền hình phải có quyết định phát sóng; phim phát sóng tại rạp vẫn phải kiểm duyệt trước tại hội đồng thẩm định và được cấp giấy phép phổ biến phim. Ngoài ra, nội dung phát trên các nền tảng OTT của doanh nghiệp Việt Nam nhập về đều phải đi qua con đường nhập khẩu văn hóa phẩm ủy thác của đài truyền hình, không được trực tiếp tự nhập khẩu phim; doanh nghiệp Việt phải thông qua quy trình xin phép phức tạp như thành lập kênh truyền hình, nội dung nhập khẩu, sản xuất, kiểm duyệt tuân thủ theo quy trình nghiêm ngặt của các bộ ngành liên quan…

Tuy nhiên, với các OTT xuyên biên giới, họ hoàn toàn được buông lỏng và sản phẩm của họ không cần thông qua lớp lớp quy trình như trên mà trực tiếp đến với công chúng chỉ bằng một chiếc smarphone kết nối mạng.

Các OTT xuyên biên giới cũng tự do thu tiền thuê bao qua internet mà không hề đóng thuế; quảng bá các nội dung vi phạm thuần phong mỹ tục, khiêu dâm và thậm chí xuyên tạc lịch sử Việt Nam… nhưng gần như không bị phạt.

Toàn cảnh Hội thảo

Do đó, các chuyên gia cho rằng cần phải thông qua các giải pháp về khung pháp lý, nguồn lực quản lý, công cụ quản lý, cách thức xử lý vi phạm trước khi đưa ra quyết định “tiền kiểm hay hậu kiểm”, bởi nếu không có giải pháp xử lý vi phạm công bằng và nghiêm khắc thì việc tiến hành hậu kiểm được nhìn nhận là hợp thức hóa câu chuyện xâm lăng văn hóa, tư tưởng Việt Nam trên không gian mạng.

“Một quốc gia không thể tồn tại 2 chính sách hoặc xu hướng bảo hộ cho các tập đoàn từ bên ngoài. Theo đó, nội dung sản phẩm văn hóa và tư tưởng nước ngoài thì được “hậu kiểm”, còn sản phẩm trong nước thì bị “tiền kiểm””, ông Thủy nói.

Hệ lụy cả trăm năm

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Cục trưởng Cục Báo chí cho rằng: Việt Nam là thị trường lớn gần 100 triệu dân. Tiềm năng sáng tạo và dư địa phát triển cho thị trường báo chí và nội dung số của người Việt vô cùng lớn và chúng ta có khá đủ các luật lệ để quản lý và thúc đẩy phát triển báo chí và thị trường nội dung giải trí.

“Vậy mà 80% doanh thu quảng cáo trên mạng thuộc về Facebook, Google, TikTok, với doanh số hằng năm xấp xỉ 1 tỉ USD tại thị trường Việt Nam. Trong khi đó, các nhà mạng viễn thông của Việt Nam vẫn đang vất vả tìm xem có cách nào để tăng doanh thu từ nội dung số, trong khi vẫn thi nhau bán phá giá các gói nội dung video, truyền hình”, ông Lâm nói.

Đồng thời, ông Lâm cũng nêu thực tế các công ty nội dung truyền hình và phim truyện xuyên biên giới thì cứ thoải mái khai thác thị trường Việt Nam mà chưa phải chịu bất cứ hình thức tiền kiểm nào về nội dung và về các điều kiện kinh doanh khác.

Có thể thấy cuộc cạnh tranh không công bằng này đang dần “giết chết” các doanh nghiệp trong nước, bởi vì họ chịu sự cạnh tranh bất bình đẳng, dẫn đến doanh thu sụt giảm, sức sáng tạo sụt giảm theo. Cuối cùng, thị trường 100 triệu người rơi vào tay các đơn vị nước ngoài.