 | | | Khoai deo được người dân chế biến và mang phơi nắng | | |
Không đơn giản 1 món ăn được cả nước biết đến, yêu thích. Khoai deo Quảng Bình đặc biệt ở chỗ càng ăn càng thấy thích thú, ăn 1 miếng muốn ăn miếng thứ 2 bởi vị ngọt thanh của mật khoai, cái dẻo, dai của khoai được nắng tôi thành, tạo nên mùi vị thật đặc biệt mà có lẽ chỉ khi nào đặt chân tới Quảng Bình, ăn một lát khoai deo người Quảng Bình làm, lúc đó ta mới cảm nhận được hết sự tinh túy ở ẩm thực nơi đây. Đó không chỉ là 1 món ăn, đó còn là người Quảng Bình, có chút khô khan của nắng, của khắc nghiệt thời tiết, nhưng ẩn chưa bên trong là sự ngọt ngào, thanh đạm giản dị đến từ lòng người. Ăn khoai deo phải thực từ tốn, chậm rãi, không phải cho vào miệng ăn luôn mà phải ngậm một lúc cho khoai tan ra, nếm được vị ngọt, vị thơm đã rồi mới cắn 1 miếng để thưởng thức.
Nguyên liệu để làm khoai deo rất đơn giản, chỉ cần khoai và nắng. Khoai sau khi thu hoạch, được người dân phơi 1 đến 2 tiếng ngày nắng, sau đó đem ủ trong bạt kín 7 đến 10 ngày cho khoai bớt đi tinh bột rồi mới đem đi sơ chế. Khoai được luộc chín 2 tiếng rưỡi đến 3 tiếng, sau đó bốc vỏ, cắt dọc khoai thành từng lát, đem đi phơi nắng 10 đến 12 ngày cho khoai chuyển thành màu cánh gián, lát khoai co rúm lại, khi ăn có vị ngọt thanh, dẻo thơm thì coi như đã hoàn thành. Sau đó được đóng gói bảo quản kĩ càng và để bán quanh năm. Nhưng nói thì dễ vậy thôi, món ăn nào cũng có bí quyết riêng và để có một mẻ khoai deo đặc biệt đi vào lòng người cũng vậy. Người làm phải rất tỉ mỉ, chọn những củ khoai đỏ, to, ngon, cân đo đong đếm lúc ủ khoai, sao cho khoai vơi bớt lượng tinh bột nhưng không bị lên mầm, khéo léo bốc từng vỏ khoai lên đến mấy tấn sao cho nó được vẹn nguyên , không bị vỡ ra, lại phải canh mưa canh nắng để còn kịp đưa khoai vào nhà khi mưa xuống, thế mới thấm đẫm câu nói “ 1 hạt thóc vàng 9 hạt mồ hôi”
| | | Khoai deo được người dân bảo quản trong bao kín,phủ bạt để bán quanh năm | | |
Khoai deo không chỉ ngon mà còn có tác dụng rất lớn, đặc biệt trong khoai chứa nhiều dưỡng chất như vitamin A giúp sáng mắt, tốt cho gan, ăn khoai deo có lợi nhuận tràng, dễ dàng tiêu hóa thức ăn. Hỗ trợ giảm bớt lượng đường trong máu, giảm bớt căng thẳng cùng với nhiều công dụng khác. Có lẽ cũng chính vì giá trị ấy cùng với vị ngon thanh khiết nhẹ nhàng mà khoai deo trở thành kinh tế chính của bao người dân Quảng Bình nơi đây.
Hầu như nơi nào của tỉnh Quảng Bình cũng có bán khoai deo. Tuy nhiên, sản xuất chủ yếu tại một số vùng có thương hiệu, nổi tiếng nhất phải kể đến như xã Khoai deo Hải Ninh thuộc huyện Quảng Ninh, Quảng Bình, dường như ở đây không nhà nào là không làm khoai deo, trở thành nghề chính của bà con thay vì trồng lúa nước. Theo chị, Phạm Thị Hường một người dân chuyên sản xuất khoai deo tại xã Hải Ninh cho biết. Mỗi năm gia đình chị làm ra 3 đến 4 tấn khoai deo, một phần được HTX thu mua, một phần gia đình tự đem đi bán, phân phối khắp nơi. 1 kg khoai deo có giá dao động từ 70 ngàn đến 90 ngàn. Khoai được bày trí và bán các nơi như chợ Đồng Hới, chợ Nam lí, siêu thị, cửa hàng bán hàng đặc sản ... Trung bình mỗi năm gia đình chị nói riêng và các hộ khác nói chung thu nhập 20 đến 40 triệu từ nghề này. Làm ra bao nhiêu cũng sẽ bán được hết, hộ nào làm ra nhiều thì lời nhiều và ngược lại .
| | | Khoai deo được đóng gói để bán ra thị trường | | |
Ai đó đã từng ví khoai deo tựa như linh hồn của người Quảng Bình vậy. Trong cái khắc nghiệt của thời tiết, củ khoai chân chất được nắng gió tôi thành đặc sản. Nó biểu trưng cho ý chí, sức mạnh của người Quảng Bình không chịu khuất phục, đứng lên làm chủ thiên nhiên, vận dụng cái khó khăn qua lao động sản xuất để nuôi sống bản thân làm giàu cho quê hương đất nước. Khoai deo có vẻ ngoài khá bình dị, giản đơn nếu nói cầu kì và đặc biệt thì quả thực không thể được như những loại bánh trái sản xuất trên dây chuyền hiện đại. Tuy nhiên, nó làm say đăm lòng người ở hương vị, ở cách ra đời hết sức tự nhiên, trong trẻo. Nó cũng giống người Quảng Bình thế thôi, tiếng nói hơi nặng, vẻ ngoài thì giản đơn chân chất. Nhưng ở sâu thẳm bên trong là tình cảm nồng hậu, lòng hiếu khách của người dân quê bọ nơi đây.
Nếu bạn là khách du lịch phương xa đến Quảng Bình, hãy ăn thử khoai deo nơi đây và cảm nhận bằng những xúc giác riêng của chính mình nhé, nhớ không quên mua tặng những bịch khoai deo nhỏ nhắn, xinh xắn làm quà cho bạn bè người thân yêu. Món quà Khoai deo sẽ như một lời nhắn nhủ chân thành mà người Quảng Bình muốn gửi đến các bạn, dù ở trong hoàn cảnh nào đi chăng nữa cũng hãy lạc quan, vượt qua mọi khó khăn để gặt hái thành công, giống như Khoai deo Quảng Bình vậy - nắng gió cũng tạo thành đặc sản!
