Giai thoại về những lời tiên tri của Trạng Trình

Ông quê gốc là người làng Vĩnh An, trấn Hải Dương, xuất thân của ông được tính toán trước để làm “bật cửu ngũ chí tôn”. Không làm vua song đổi lại ông là người rất tài giỏi trong bói toán, đoán vận mệnh các triều đại, biết thời biết thế. Sau khi chết, ông để lại cho hậu thế những tác phẩm văn chương có giá trị. Đặc biệt hơn là gần 500 câu sấm truyền mà người đời gọi là “Sấm Trạng Trình”.

Tương truyền rằng, khi xưa ở Hải Dương, có một người phụ nữ đã ngoài 20 tuổi, tên là Nhữ Thị Thục, con của thượng thư bộ lại Nhữ Văn Lan đã có tuổi nhưng lại chưa tìm đuợc một tấm chồng ưng ý. Bà là người rất giỏi tướng số và có tham vọng lớn: Phải lấy chồng làm vua và lấy người nào đó có tướng số tốt để sinh ra con mang chân mệnh thiên tử.

Bà ta không ngừng tìm kiếm người nam nhân mà mình ưng ý nhất, cho đến khi gặp được một người có tướng số tốt, tên là Nguyễn Văn Định một thư sinh rất giỏi văn học, có thể phối hợp với bà sinh ra chân mệnh thiên tử, hai người kết duyên làm vợ chồng.

Tượng Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Trong đêm động phòng hoa chúc với Nguyễn Văn Định, bà tính toán thời khắc kĩ lưỡng và thông báo cho chồng mình biết là “khi nào mà trăng đã lên đến đầu ngọn tre thì ông mới được vào động phòng với tôi”. Nhưng mà đáng tiếc, đúng là tính trước bước không qua, người tính không bằng trời tính. Trong ngày vui trọng đại của mình, Nguyễn Văn Định đã cùng anh em họ hàng uống hơi nhiều nên quên lời dặn của vợ, mà vội vàng vào phòng thể hiện bản lĩnh đàn ông. Vì thời khắc không đúng, nên tính toán của Nhữ Thị Thục đổ xuống sông xuống biển.

Năm 1491, bà Nhữ Thị Thục sinh một cậu bé tướng mạo khôi ngô, vầng vương sáng ngời, cả hai vợ chồng đều vui mừng, mong muốn cậu bé sau này trở thành một người thành đạt và đúng như ước nguyện của bà, nên đặt tên là Nguyễn Văn Đạt. Năm lên 4 tuổi, cậu bé Đạt đã được cha mẹ dạy cho kinh sách, cậu học rất nhanh chóng. Mẹ thì dạy sau này con phải làm vua, cha thì dạy sau này con làm tớ để không phạm phải tội nghịch thần. Một lần khi nghe vợ dạy con: “Bóng bóng bang bang, mai này con lớn con tựa ngai vàng”; Nguyễn Văn Định lo sợ nếu tin này lan truyền ra ngoài đến tai vua sẽ bị họa chu di, nên sửa lại: “Bóng bóng bang bang, mai này con lớn con vịn ngai vàng’’, tức là làm tớ không làm vua.

Nhữ Thị Thục tức giận, bỏ cha con Đạt ra đi tìm một người chồng mới để thực hiện tham vọng của mình trước khi mình đã quá già. Tương truyền bà gặp được Phùng Chí Công, sinh ra Phùng Khắc Khoan hay còn gọi là “Trạng Bùng”, vì sinh ra ở làng Bùng và đỗ trạng nguyên nên người ta gọi là “Trạng Bùng”. Cả Đạt và Khoan đều rất giỏi nhưng không ai làm vua, chỉ là trạng nguyên nổi tiếng.

Nhữ Thị Thục bỏ đi, Nguyễn Văn Định “gà trống nuôi con”, nhưng đổi lại được người con thông minh từ nhỏ nên cũng phần nào an ủi. Nghe tin có thầy Lương Đắc Bằng, người tinh thông văn sử, trên thông thiên văn, dưới tường địa lí, liền cho con đi tầm sư học đạo mong con sau này thành tài. Cậu bé Đạt học hành siêng năng chăm chỉ, cậu học gì hiểu nấy, là một trong những học trò nổi bật của cụ Lương. Không lâu sau thầy Lương qua đời, truyền lại cho cậu học trò yêu thương quyển “Thái ất thần kinh”, mong Đạt sẽ là người hiểu thay mình, nhưng không ngờ Đạt thông minh đã hiểu được những điều thâm thúy trong quyển kinh và trở thành một người biết thời thế, trên thông thiên văn, dưới tường địa lí, đoán trước được mọi sự việc diễn ra.

Lúc bấy giờ do nhà Lê rơi vào khủng hoảng, biết số nhà Lê sắp tận nên nhiều kì thi hương, thi hội, thi đình, ông không tham dự, mặc dù biết thi là sẽ đứng đầu bảng.

Mãi đến năm 1535, dưới triều Mạc Đăng Doanh, ông biết được đang thời kì thịnh trị của nhà Mạc, nên ra ứng thi, trước khi lên kinh ứng thí, ông đã đổi tên thành Nguyễn Bỉnh Khiêm. Thi đỗ đầu khoa bảng và được phong danh Trạng Trình. Là người đỗ trạng khi đã ngoài 40 tuổi. Làm quan dưới triều Mạc, tính từ lúc trưởng thành đến lúc đỗ trạng ông đã bỏ qua 6 kì thi dưới triều Lê sơ, 2 kì thi đầu dưới triều nhà Mạc. Là một người công chính liêm minh, ghét sự giả dối, làm quan một thời gian, thấy nhiều vị trong bộ máy chính quyền a dua xua nịnh, những gian thần đều bị Trạng Trình liệt vào danh sách đen, đem dâng lên vua xin xử tử các gian thần, nhưng không được chấp thuận. Bất mãn với triều đình nhà Mạc, ông cáo quan về quê ở ẩn, lập ra Bạch Vân Am, ngày ngày dạy học, làm thơ văn, sống yên bình không màng chính sự.

Mặc dù ông đã từ quan nhưng khi có những vấn đề quan trọng, triều đình vẫn cử cho người đến hỏi ý kiến hoặc mời ông về triều nghị sự. Không chỉ nhà Mạc mà Chúa Trịnh và Chúa Nguyễn sau này đều trọng dụng ông.

Về nhà Mạc

Ở giai đoạn nhà Mạc sắp bị suy vong khi trung thần nhà Lê lúc bấy giờ là Nguyễn Kim (cha của Nguyễn Uông và Chúa Nguyễn Hoàng, ông nội của Nguyễn Phúc Nguyên sau này) dẫn theo tàng binh chạy sang Lào, được Lào cho mượn dải đất Sầm Châu làm doanh trại, tìm được Hoàng thất Lê Duy Ninh, sau này là vua Lê Trang Tông. Tập hợp binh sĩ quay về với khẩu hiệu: “Phò Lê diệt Mạc’’. Trong tình thế nguy cấp, nhà Mạc cho người đến hỏi Trạng Trình thì được ông trả lời: “Dải đất Cao Bằng tuy hiểm nhưng có thể kéo dài được vài đời”, quả nhiên là như vậy. Nhà Mạc gom tàng binh về đó và kéo dài vương nghiệp được 3 đời nữa.

Về cơ nghiệp nhà Nguyễn