Việt Nam cần hướng đến ngành công nghiệp điện ảnh

Việt Nam trong phim quốc tế

Chỉ cần một bộ phim, một ca khúc đủ để thành phố Casablanca bên bờ biển Ma Rốc nổi tiếng toàn thế giới và trở thành một trong những thành phố du lịch hàng đầu. Một trường hợp khác, cách đây 27 năm, Liên hoan phim Busan 1995 lần đầu tiên được tổ chức rất khiêm tốn tại một thành phố không mấy nổi tiếng ở Hàn Quốc khi điện ảnh Hàn Quốc mới bắt đầu trào lưu mới. Nhưng sự kiện đó đã đồng hành với sự lớn mạnh của điện ảnh Hàn Quốc, vô số phim xuất sắc của xứ sở Kim chi và các nền điện ảnh trên thế giới quy tụ về đây. Thành phố Busan giờ đã được cả thế giới biết đến, thu hút du lịch nhất nhì Hàn Quốc. Cùng với đó, hàng loạt địa điểm đã thu hút hàng triệu người chỉ bởi những thước phim điện ảnh nổi tiếng. Sức mạnh của điện ảnh là điều không ai có thể phủ nhận được trong việc quảng bá hình ảnh và con người của đất nước đến với toàn thế giới.

Đã từng có không ít lần hình ảnh đất nước, con người, văn hóa Việt Nam xuất hiện trong những phim bom tấn của các hãng phim Holywood hay các hãng phim nổi tiếng khác. Ra mắt tháng 8/2021, “The Protégé” có rất nhiều phân cảnh quay tại Việt Nam, đặc biệt là Đà Nẵng. Trong phim, khán giả có thể bắt gặp hình ảnh cầu Rồng - đặc trưng của Đà Nẵng - xuất hiện một cách hoành tráng. Ngoài ra, phim còn có những khung cảnh quen thuộc như taxi Việt Nam, những bảng hiệu bằng tiếng Việt, sông nước... Mới đây, bộ phim Hàn Quốc “Taxi Driver 2” ra mắt đã khiến khán giả chú ý khi lấy bối cảnh ở 3 thành phố của Việt Nam gồm TP Hồ Chí Minh, Hạ Long và Đà Nẵng. Hay trường hợp bộ phim “A Tourist’s Guide to Love” mới của Netflix quy tụ nhiều ngôi sao như Rachael Leigh Cook, Scott Ly... khởi quay từ khoảng tháng 4/2022, lấy bối cảnh tại Việt Nam với 5 địa danh chính bao gồm Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hội An và Hà Giang.

Chưa hết, bộ phim “A Tourist’s Guide to Love” mang đến những góc nhìn tuyệt đẹp về cảnh quan, con người, văn hóa của người Việt tại Đà Nẵng nói riêng và Việt Nam nói chung. Một lần nữa, hình ảnh cầu Rồng biểu tượng của Đà Nẵng xuất hiện một cách vô cùng hoành tráng và đẹp mắt trong phim. Bên cạnh đó, cảnh sông nước nên thơ, đường xá sạch đẹp, thông thoáng cũng khiến khán giả Việt tự hào với bạn bè quốc tế về cảnh quan tuyệt đẹp của mảnh đất miền Trung Tổ quốc…

Đặc biệt, phim “Kong - Đảo Đầu lâu” của Đạo diễn Jordan Vogt-Roberts là bom tấn Hollywood đầu tiên quay tại Việt Nam. Phần lớn thời lượng phim là các cảnh quay phô diễn vẻ đẹp của núi rừng Việt Nam với bối cảnh quay chính ở quần thể di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình), 3 địa điểm ở Quảng Bình và vịnh Hạ Long ở Quảng Ninh. Và cả 3 địa điểm này cũng đã trở thành điểm nóng thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước đến để khám phá, tham quan.

Đà Nẵng có trở thành “phim trường” của Việt Nam?

Sự phát triển của các ngành công nghiệp văn hóa, đặc biệt là điện ảnh đã và đang là hướng phát triển kinh tế bền vững và là kênh quảng bá hình ảnh điểm đến hữu hiệu đã được nhiều nước trên thế giới vận dụng thành công.

Chia sẻ trong cuộc Hội thảo Phát triển công nghiệp điện ảnh - Xây dựng môi trường làm phim thuận lợi tại Đà Nẵng (thuộc khuôn khổ Liên hoan Phim châu Á Đà Nẵng) mới đây, nhiều chuyên gia cho rằng, phát triển công nghiệp điện ảnh là xu thế giúp đóng góp về mặt kinh tế, phát triển du lịch và là điều mà Việt Nam cần làm. Ông Đỗ Lệnh Hùng Tú, người đứng đầu Hội Điện ảnh Việt Nam cho biết, rất nhiều nước như thuộc châu Á-Thái Bình Dương như Thái Lan, Hàn Quốc, New Zealand, Australia... đã có ưu đãi về thuế, chi phí (incentive) cho các đoàn phim nước ngoài. Chẳng hạn như Thái Lan thậm chí còn hoàn ưu đãi bằng tiền mặt, chiết khấu 15% tổng chi phí cho các hạng mục được giảm thuế, giảm thêm 5% nếu dùng nhân công địa phương và hoàn trả bằng tiền mặt. Còn ở châu Âu, ví dụ Pháp giảm tối đa 50% thuế phí cho đoàn nước ngoài quay tại nước mình…

Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng - bà Ngô Thị Kim Yến cho biết: Đà Nẵng có “thiên thời-địa lợi-nhân hòa”, với địa hình có đồi núi, có biển, có giao thông thuận lợi, gần với các di sản văn hóa thế giới có nền văn hóa và ẩm thực đa dạng của nhiều quốc gia trên thế giới, đồng thời đang trở thành một trong những điểm đến hàng đầu của châu Á, đang dần trở thành là trung tâm sự kiện lễ hội của khu vực và quốc tế. Đặc biệt Đà Nẵng đang phát triển trở lại sau đại dịch. Bên cạnh đó, có Luật Điện ảnh sửa đổi mới tạo nhiều hành lang pháp lí thuận lợi hơn và sự ra đời của liên hoan phim quy mô quốc tế.

Luật Điện ảnh đã được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam thông qua tháng 6/2022 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2023 đã tạo ra một hành lang pháp lí thuận lợi cho việc phát triển công nghiệp điện ảnh. Khung pháp lí đã có, nhưng để hiện thực hóa cần có những cơ chế, chính sách cụ thể và phù hợp nhằm phát huy năng lực sáng tạo của các nhà làm phim, thu hút nguồn đầu tư trong và ngoài nước cho điện ảnh, khuyến khích hợp tác công - tư trong sản xuất, phát hành phim, phát triển thị trường điện ảnh. Đà Nẵng xác định điện ảnh sẽ là một kênh quảng bá hữu hiệu cho hình ảnh điểm đến của thành phố và góp phần mạnh mẽ trong phát triển kinh tế, đặc biệt là du lịch. Để đạt được mục tiêu đề ra, thành phố đã và đang có những quyết sách nhằm từng bước đặt nền móng trong tiến trình phát triển ngành công nghiệp điện ảnh.

Mới đây, chúng ta kỉ niệm 80 năm Đề cương Văn hóa Việt Nam. Trong Đề cương Văn hóa Việt Nam năm 1943 xác định rõ 3 nguyên tắc: “Dân tộc hóa”; “Đại chúng hóa”; “Khoa học hóa”. Đảng ta xác định “Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước; xác định phát triển văn hoá đồng bộ, hài hoà với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng hiện nay, công nghiệp điện ảnh là ngành mũi nhọn để phát triển công nghiệp văn hóa. Việc tham gia các liên hoan phim, hội chợ phim quốc tế uy tín sẽ tạo nhiều cơ hội giới thiệu, hợp tác sản xuất phim. Từ đó, cấp thông tin về tác phẩm điện ảnh Việt, các bối cảnh làm phim, điều kiện làm phim, chính sách ưu đãi trong hợp tác sản xuất phim… để các nhà làm phim nước ngoài biết đến và xúc tiến hợp tác. Việc cung cấp dịch vụ và hợp tác sản xuất phim với nước ngoài giữ vị trí quan trọng để phát triển công nghiệp điện ảnh. Điều này thấy rõ khi có rất nhiều phim được sản xuất từ sự hợp tác, trở thành sản phẩm điện ảnh đa quốc gia. Rất nhiều nước thu lợi lớn từ các ngành dịch vụ và du lịch khi đón các phim “bom tấn” quay tại nước mình, đồng thời phát huy năng lực đổi mới, sáng tạo và nâng cao kĩ năng và tay nghề, nguồn nhân lực điện ảnh tinh thông. Bên cạnh đó, không chỉ doanh nghiệp lớn mà còn có doanh nghiệp nhỏ tham gia hoạt động sản xuất phim. Từ đó, lợi nhuận mới sẽ được tái cấu trúc vào cộng đồng để phát triển kinh tế địa phương.

TP Đà Nẵng có điều kiện thuận lợi về tự nhiên, cơ sở hạ tầng, nhiều di tích lịch sử có chiều sâu về văn hóa là nguồn sử liệu quý để phát triển ngành điện ảnh, cùng với đó là được sự đồng hành và hỗ trợ mạnh mẽ của chính quyền thành phố và người dân địa phương để trở thành “phim trường” của Việt Nam.