Về Nam Định xem... cà kheo

Để có thể tìm tới những vùng nước ngoài xa, ngư dân vùng chân sóng đã sáng tạo ra việc đi cà kheo để tăng chiều cao khi di chuyển tới các vùng nước xa hơn, sâu hơn. Thực tế cho thấy, việc đi cà kheo khá thuận tiện cho việc đánh bắt thủy sản của ngư dân. Ngày nay các phương tiện đánh bắt hiện đại không cần cà kheo nữa, nhưng vẫn được ngư dân vùng duyên hải gìn giữ như một môn nghệ thuật độc đáo trong các lễ hội đầu năm.

Tiết mục biểu diễn cà kheo của CLB cà kheo thị trấn Quất Lâm, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định

Trao đổi với một số CLB Cà kheo ở huyện Hải Hậu, Giao Thủy, Nghĩa Hưng (Nam Định) chúng tôi biết: Muốn có cây cà kheo tốt, cần lựa chọn những cây tre già, thẳng, đặc, chịu lực tốt, có đường kính 4-6 cm, dài 2-3 m. Tre được cắt sao cho mỗi cây kheo đều có 3 mấu để tăng độ bền, chắc. Nẩy của kheo là bộ phận quan trọng được ghép vào thân cà kheo và cũng là nơi để buộc cà kheo với chân người sử dụng. Diện tích nẩy vừa đủ để đặt một bàn chân, chắc chắn, có độ đàn hồi để người sử dụng cảm thấy thoải mái khi biểu diễn. Cà kheo trên bờ khó đi hơn ở dưới nước vì nền đất cứng, độ nguy hiểm lớn hơn. Nhiều người mất cả tháng trời luyện tập vẫn không sử dụng được. Để làm chủ đôi cà kheo là cả một nghệ thuật độc đáo cần sự khổ luyện và có sức khỏe.

Mỗi địa phương các nghệ nhân biểu diễn cà kheo có nét sáng tạo độc đáo riêng, đơn cử như ngư dân các huyện duyên hải Thái Bình có: Xúc tép bằng cà kheo. Ở Hà Tĩnh lại có tiết mục đi trên đôi chân cà kheo múa sư tử, múa gậy. Ở Nam Định có tiết mục đi cà kheo cào cua, rạm… hay hóa thân vào các sự kiện lịch sử mang tín ngưỡng phồn thực, cầu cho cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Qua đó thể hiện tài hoa và tinh thần kiên cường của người dân vùng chân sóng.

Để duy trì và phát triển nghệ thuật đi cà kheo, các địa phương vùng duyên hải đã thành lập các CLB đi cà kheo. Ở đó các nghệ nhân cao tuổi là nòng cốt để truyền dạy kinh nghiệm luyện tập, đặc biệt là kinh nghiệm tự điều chỉnh để lấy thăng bằng. Ngoài ra, nhiều nhà tài trợ rất tâm huyết với nghệ thuật đi cà kheo nên sẵn sàng tài trợ kinh phí để mua sắm quần áo nhiều màu sắc cho phù hợp với từng trò diễn.

Với tinh thần trên tin tưởng đi cà kheo sẽ mãi mãi là nét đẹp văn hóa của người dân Việt Nam.