Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam: Còn những thách thức nào?

PV: Có thể nói tiêu dùng nhanh đang trở thành xu thế trong bối cảnh mới, nhất là đối với giới trẻ. Vậy theo ông, sự khác biệt trong nhận thức đã đặt ra cho việc triển khai kinh tế tuần hoàn ở nước ta hiện nay những khó khăn nào?

Ông Phạm Hoàng Hải: Tôi cho rằng, vấn đề cốt lõi là chúng ta phải nâng cao nhận thức, để tất cả mọi người đều hiểu được rằng “Trái đất chỉ có hạn, nguồn tài nguyên không phải là vô hạn”. Nếu chúng ta cứ tiếp tục xu thế sản xuất và tiêu dùng nhanh như hiện nay thì điều tất yếu sẽ xảy ra chính là thiếu hụt nguồn tài nguyên, nguyên vật liệu đầu vào để cung cấp cho các dây chuyền sản xuất mới. Một thách thức thứ hai đang đặt ra chính là trình độ phát triển của khoa học công nghệ. Muốn kinh tế tuần hoàn được triển khai thì khoa học công nghệ phải đi tiên phong. Chúng ta cần có công nghệ môi trường 4.0 để có thể xử lý vấn đề trước, trong và sau quy trình sản xuất. Điều thứ ba tôi muốn nhấn mạnh chính là chúng ta cần xây dựng được bộ tri thức mới, để có thể chuyển đổi được quan niệm từ “nguồn tài nguyên” sang “vốn tài nguyên”. Đối với “nguồn tài nguyên”, chúng ta đang quan niệm có “nguồn đầu vào” và “chất thải ra”. Nhưng khi chuyển từ nguồn sang vốn thì sẽ có sự khác biệt, bởi “vốn tài nguyên” có tính chất quay vòng, tái sử dụng. Đây cũng là những điều mà tôi thấy cần đẩy mạnh truyền thông về kinh tế tuần hoàn trong thời gian tới.

PV: Ông đánh giá như thế nào về việc triển khai kinh tế tuần hoàn trong nội tại của các doanh nghiệp hiện nay?

Ông Phạm Hoàng Hải: Hiện tại, việc khởi động kinh tế tuần hoàn đối với các doanh nghiệp trong nước là đã có rồi. Tuy nhiên, bởi vì chúng ta chưa hiểu rõ đặc tính của kinh tế tuần hoàn nên nhiều khi chúng ta chưa có sự nhận biết rõ rệt về mô hình này. Nói về kinh tế tuần hoàn, không chỉ là câu chuyện về xử lý chất thải mà còn xoay quanh nhiều vấn đề khác. Ví dụ như việc sử dụng năng lượng sạch, mô hình VAC trong nông nghiệp hay mô hình kinh tế chia sẻ cũng là những biểu hiện của kinh tế tuần hoàn. Hoặc như một số mô hình kinh doanh mới bây giờ, thay vì sản xuất và bán sản phẩm thì họ cho thuê sản phẩm. Hiện nay, trên thế giới đã có một số công ty áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn khá hiệu quả, điển hình như Tập đoàn IKEA. IKEA là một thương hiệu sản xuất đồ nội thất nổi tiếng thế giới, ngoài việc bán sản phẩm thì họ sẵn sàng thu mua lại những sản phẩm nội thất đã bán ra sau khi khách hàng không có nhu cầu sử dụng nữa. Sau đó họ sẽ sửa chữa, làm mới và tiếp tục bán những sản phẩm đó cho người khác. Đó là một sự khác biệt tạo nên năng lực cạnh tranh tốt cho IKEA trên thị trường. Một ví dụ khác có thể kể đến là thương hiệu đình đám Adidas. Cách đây không lâu, Adidas vừa ra mắt thị trường một loại giày được sản xuất chỉ từ một loại vật liệu. Chính vì giày được sản xuất từ một loại vật liệu nên sau khi sử dụng xong, họ có thể thu gom lại và tái chế một cách dễ dàng.

Hồ nuôi cá bằng nước thải sau xử lý của nhà máy Bia Heineken. Nguồn: Internet

PV: Có thể nói, trong kinh tế tuần hoàn, doanh nghiệp không thể đi một mình được mà rất cần có hệ sinh thái. Vậy ông đánh giá đâu là vai trò trung tâm và đâu là vai trò kết nối trong hệ sinh thái đó?