Nghệ sĩ Ngọc Anh với chân dung người thợ mỏ

Nhìn thấy tấm hình đồng nghiệp của mình khoẻ khoắn với những giọt mồ hôi lăn dài trên khuôn mặt nhọ than đang đẩy chòong khoan trong gương lò đăng trên báo, một thợ mỏ thốt lên: “Ai chụp ảnh thợ lò chúng mình mà thật đến vậy?”. Người chụp là Nghệ sĩ vùng mỏ Ngọc Anh - một thợ mỏ cũng là người chuyên chụp ảnh thợ mỏ.

Mùa Hè năm 1971, rời mái trường quê hương, ông Ngọc Anh lên mỏ làm thợ, đem theo bên mình cái máy ảnh. Những năm cầm chòong, cầm cuốc đào lò ra than đã khắc sâu trong tâm hồn ông hình ảnh những người thợ lò vất vả, gian khó nhưng lạc quan… giúp ông gắn bó với mảng đề tài chân dung người thợ mỏ.

Ảnh minh hoạ

Chụp chân dung người thợ mỏ không dễ bởi không gian hiện trường trong lòng đất lúc nào cũng là đêm, góc độ bấm máy hạn hẹp, khí hậu ẩm ướt, gập ghềnh, bước thấp bước cao… phải tốn nhiều công sức mới “chớp” được một kiểu ảnh ưng ý. Có lần, ông chụp hết cả cuộn phim (hồi còn dùng máy ảnh đời cũ) mới chọn được một kiểu vừa lòng gửi đăng báo.

Ông từng chia sẻ, để chụp được chân dung người thợ lò phải lân la trò chuyện để tình cảm giữa ông và người thợ quyện đến “độ chín”, rồi thừa cơ bấm máy, “chớp” nhanh cái hồn người thợ. Có lần, tiếp cận với nhóm thợ lò trẻ, ông gợi ý xin anh em lên ảnh. Vì vừa trong lò ra, mặt mũi anh nào cũng nhọ than, chỉ lộ mỗi hàm răng trắng, họ khước từ bảo ông, chúng em đang nhem nhuốc thế này thì chụp ảnh sao được? Ông mỉm cười bộc bạch: Chính cái nhem nhuốc bụi than mới thể hiện chân thật nhất nỗi vất vả của những người thợ mỏ. Thế là cả nhóm cười ran hướng về ống kính.

Một hôm, hay tin mỏ bắt đầu áp dụng công nghệ khai thác than bằng giàn chống mềm trong lò chợ, ông mang máy ảnh nghĩ kế, chọn cách tác nghiệp phù hợp. Sau đó, ông bám lò thông ca đề nghị người chỉ huy sản xuất tạm ngừng hoạt động quạt gió chốc lát để giảm độ ẩm (hơi nước) phủ kín ống kính. Lần ấy, ông đã “chớp” được hình ảnh sinh động của những người thợ mỏ Vàng Danh đưa công nghệ khai thác than tiên tiến vào lò.

Đi cùng cái máy ảnh, kể cả suốt chiều dài làm thợ cũng như những năm tháng trở về cuộc sống điền viên, Nghệ sĩ vùng mỏ Ngọc Anh đã có những thành công trên bước đường nghệ thuật. Nhiều bức ảnh chân dung người thợ mỏ của ông được in trên các báo: Nhân Dân, Lao động, Công nghiệp Việt Nam, Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh. Ông cũng cung cấp gần trăm bức ảnh có giá trị nghệ thuật về những người thợ mỏ Vàng Danh cho Nhà truyền thống của Công ty CP Than Vàng Danh - Vinacomin..

Một sáng tháng 5, Nghệ sĩ vùng mỏ Ngọc Anh nhận được tin vui là Ban tổ chức cuộc thi ảnh nghệ thuật “Đức tài vẻ đẹp Việt Nam” do báo Nhân dân và Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phối hợp tổ chức trao giải Khuyến khích cho bức ảnh “Cảng xuất than” của ông. Ông còn là người cha đã dày công dạy dỗ, chỉ bảo, hướng dẫn con trai mình là Nghệ sĩ nhiếp ảnh Phạm Cường nối nghiệp phục vụ công tác tuyên truyền của công ty.