Sinh ra và lớn lên giữa nền văn hóa giàu bản sắc của người Dao, thuở bé, ông Bình được ông nội và bố truyền dạy. Lớn lên, ông được gia đình cho đi xem các lễ hội cúng cấp sắc của người Dao. Chính vì điều này, ông Bình càng thêm yêu và mong muốn học hỏi tiếp thu nền văn hóa của đồng bào.
Năm 15 tuổi, ông Bình lại tiếp tục “lặn lội” đi tìm học thêm chữ cổ và các phong tục, nét đẹp của người Dao ở Lạng Sơn, Cao Bằng. Với tinh thần ham học vì mong muốn được bảo tồn lưu giữ bản sắc văn hóa truyền thống và kho tàng tri thức bản địa của dân tộc, ông Triệu Quang Bình đã kiên trì tự rèn luyện, học tập, nghiên cứu để làm giàu thêm vốn kiến thức dân gian của đồng bào mình.
 |
| Ông Triệu Quang Bình giới thiệu các đồ vật để tiến hành nghi thức cấp sắc của dân tộc Dao. |
Năm 2003 với kiến thức đã học qua thầy truyền dạy và tăng cường nghiên cứu tìm hiểu từ các cụ cao niên cùng với sự hiểu biết được tích lũy trong quá trình nghiên cứu, ông Bình được cộng đồng người Dao Thanh Y trong và ngoài xã tin tưởng, cậy nhờ đứng chủ chân nhang các lễ cúng gia tiên, lễ cấp sắc, lễ tạ mộ… Thông qua đó, ông được rèn luyện và tích lũy thêm nhiều kiến thức, văn hóa, tập quán, ngôn ngữ, chữ viết của người Dao.
Năm 2010, nhận thấy nhiều văn hóa, tập quán, ngôn ngữ, chữ viết của người Dao Thanh Y dần bị mai một, đồng thời cũng là thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về duy trì, phát triển bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào dân tộc thiểu số, ông Bình đã truyền dạy những văn hóa, tập quán, ngôn ngữ, chữ viết của người Dao thông qua hoạt động lễ hội của các dòng họ người Dao trong cộng đồng.
Đặc biệt, ông truyền dạy cho lớp trẻ về cách phát âm chuẩn tiếng Dao, viết và đọc được một số sách phục vụ cho các lễ hội tâm linh truyền thống. Ngoài việc truyền dạy cho thế hệ trẻ về tiếng nói, chữ viết, để giữ gìn kho tàng văn hóa, tập quán, ngôn ngữ, chữ viết của người Dao Thanh Y, ông Bình còn tích cực sao, lưu, soạn giảng những quyển sách cổ có giá trị, những đoạn thơ ca phục vụ cho các lễ hội của cộng đồng dân tộc Dao gồm các tư liệu cổ của người Dao như sách xem ngày lành tháng tốt, sách cúng cấp sắc, các bài hát...
Nặng tình với những phong tục, văn hóa, chữ cổ của người Dao, ông Bình còn say mê sáng tác, đặt lời hàng chục bài hát với nội dung ca ngợi Đảng, Bác Hồ, tình yêu quê hương đất nước và tình yêu đôi lứa.
Đến nay, ông Bình đang nắm giữ và biểu diễn thuần thục các điệu múa; các làn điệu hát giao duyên, hát đối, hát phúng, hát tế trong các đám tết nhảy, đám cấp sắc và đám ma, đám tạ mồ mả của dân tộc Dao; nắm rõ quy trình tổ chức các nghi lễ, thông thuộc các bài cúng, khấn, lễ trong tín ngưỡng văn hóa của người Dao quần chẹt; đọc, dịch, phát âm chuẩn và viết thành thạo chữ Nôm Dao Việt Nam.
Đắm đuối, say mê và gần như trọn vẹn cả cuộc đời gắn bó, gìn giữ phong tục cấp sắc của người Dao, giờ đây dù ở tuổi “xưa nay hiếm” nhưng ông Bình vẫn miệt mài bên trang sách với ước nguyện làm cho các nét văn hóa của đồng bào Dao không bị mai một và tục cấp sắc mãi là niềm tự hào, là nét đẹp của văn hóa Dao.
