Bước qua ngưỡng cửa - Bài 4: Lý mới từ trong tiếng khèn

Ở vùng núi cao, mỗi dân tộc có một phong tục, tập quán, nét văn hóa khác nhau. Nếu như với người Dao, mọi điều đều được quy định trong văn tự, thì người Mông lại có đời sống tâm linh gắn liền với cái lý.

Lý ở đây là lý lẽ, là những trật tự trong đời sống của bà con. Cái lý đó có thể phù hợp ở chỗ này, nhưng chỗ khác lại là những điều quá cũ kỹ. Để thay đổi được cái lý cũ đó không phải là chuyện một sớm một chiều. Câu chuyện về hủ tục treo thi hài người đã mất trong nhà của đồng bào đã tồn tại từ không biết bao nhiêu đời của các dòng họ, không chỉ ở xã Tà Mung mà còn nhiều nơi khác cũng vậy.

Bước qua ngưỡng cửa - Bài 4: Lý mới từ trong tiếng khèn
Thắp hương cúng tổ tiên

Nhưng với Bộ đội cụ Hồ, chiến sĩ công an Nhân dân ở huyện Than Uyên, trong đó có vai trò của đồng chí Trưởng Ban vận động xây dựng câu lạc bộ Văn hóa, văn nghệ dân gian dân tộc Mông, đã tìm ra con đường, đi đúng với suy nghĩ, nguyện vọng của bà con người Mông. Giờ thì người Mông ở Tà Mung hiểu về lý do đó quá, hiểu từ sau khi những lời ca được cất lên từ trong báu vật. Việc chuyển đổi được cái lý này, bà con đã ký vào cam kết, để có một sự ràng buộc chặt chẽ. Trung tá Lầu A Tình, Chính trị viên Ban chỉ huy Quân sự huyện Than Uyên cho chúng tôi biết: "Để thực hiện việc này chúng tôi phải làm cam kết, do vậy bà con rất đoàn kết, găn bó, quyết tâm thực hiện. Khi thực hiện chuyển từ người chết treo sang người chết cho vào quan tài thì phải làm cái lý. Việc khó khăn lớn nhất là Ban vận động phải đi tìm những bà cô, ông cậu từ thuở xưa để chữa lại cái lý, chữa lại lời nguyền trước đó. Đặc biệt là phải có bài khèn là “Đưa người vào quan tài”. Do vậy phải tìm nghệ nhân rất giỏi để truyền lại và tham mưu cho huyện mở lớp dạy khèn để làm được thủ tục đưa người chết vào quan tài".

Ông Lý A Phềnh, ở bản Nậm Phắt là một trong số nghệ nhân nổi tiếng ở bản Lán Tọ, xã Tà Mung, vừa là nghệ nhân dạy khèn, vừa là hộ gia đình dân tộc Mông chấp hành rất tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Bản thân ông cũng là người có nhận thức tích cực trong việc tham gia xóa bỏ hủ tục lạc hậu. Vì vậy để có cái lý mới tiến bộ trong lời khèn thì phải bằng mọi cách khôi phục lại tiếng khèn phục vụ cho sinh hoạt văn hóa, văn nghệ nói chung và tiếng khèn dùng trong tang lễ nói riêng, nhất là khi mà nó đang ngày càng có dấu hiệu mai một. Ông Phềnh nói: "Bây giờ để nối tiếp được việc bảo tồn vă hóa dân gian dân tộc Mông, tới đây hết lứa tuổi già chúng tôi phải dạy thêm các cháu học sinh các cấp, kể cả nam và nữ để sau này các cháu còn nối được dòng dõi của dân tộc và duy trì được bản sắc của dân tộc, tránh để mất và mai một đi phong tục, nhất là tiếng khèn. Trong nếp sống văn hóa mới hiện nay đang được đưa vào, đặc biệt là Ban vận động dân gian dân tộc Mông đang được củng cố lại nền văn hóa đó của dân tộc Mông để phục vụ cho lễ tang của dân tộc Mông mãi mãi về sau này".

Bước qua ngưỡng cửa - Bài 4: Lý mới từ trong tiếng khèn
Bà con người Mông làm đường vào bản

Mở lớp dạy khèn chính là khôi phục lại một phần nét đẹp văn hóa của đồng bào đang bị mai một do điều kiện sống và do cả nhận thức của con người. Một nét đẹp văn hóa được khôi phục thì những chuẩn mực truyền thống mang đậm yếu tố tiến bộ, văn minh cũng được khơi dậy trong mỗi con người. Việc người Mông ở Tà Mung đã chấp nhận cho những bà cô, ông cậu chỉnh sửa lại cái lý trong việc tang, rồi cùng nhau ký kết, làm lý để từ bỏ hủ tục treo thi hài là một sự đổi thay vô cùng lớn. Một lời ca tiến bộ được chắt chiu rồi thổi hồn vào báu vật của người Mông là cây khèn đã làm cho đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào hoàn toàn khác.

Ông Giàng A Vảng, ở bản Ho Ta, người đang theo lớp học khèn cũng nhận định: Sau khi được học tiếng khèn để duy trì, bảo tồn văn hóa dân gian dân tộc Mông, đặc biệt là bài khèn đưa người vào áo quan, hiện nay chúng tôi đã yên tâm về mọi mặt trên các hủ tục của dân tộc. Chúng tôi cũng sẽ yên tâm rằng, giờ thì không thể mất được tiếng Khèn trong đám tang của người Mông nữa.

Việc dạy khèn như vậy sẽ giảm được rất nhiều chi phí cho các hộ gia đình mỗi khi có việc tang, việc lễ. Ngày xưa thợ khèn còn ít thì họ gần như chiếm đặc quyền đặc lợi trong việc lấy tiền công. Bây giờ thợ khèn nhiều rồi, thay vì phải mổ con trâu, bà con có thể mổ lợn, nếu không có lợn thì gà cũng chẳng sao. Ông Phùng Tiến Hưng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tà Mung nói: "Cấp ủy chính quyền địa phương trong quá trình tuyên truyền vận động đã phối hợp với các cấp chính quyền của huyện Than Uyên tham gia tích cực trong việc tuyên truyền vận động, khi gia đình có việc thì trực tiếp đến từng nhà để tuyên truyền vận động và cùng với già làng, trưởng bản, người có uy tín để giải thích và vận động, từ đó đã giúp các hộ dân hiểu và hạn chế được việc mổ nhiều trâu, bò, lợn".

Đặc biệt, vừa qua, cán bộ, chiến sỹ của Ban Chỉ huy quân sự huyện Than Uyên cùng với Ban vận động xây dựng câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ dân gian dân tộc Mông của huyện đã vận động thành công từng dòng họ tự đóng góp quỹ để phục vụ cho các công việc lớn, trong đó có việc tang lễ. Nếu gia đình nào điều kiện kinh tế quá khó khăn thì già làng, trưởng bản sẽ trích một phần quỹ đó để giúp bà con.

Tà Mung có tám dòng họ lớn thì nay đã có bảy dòng họ ký vào bản cam kết xóa bỏ hoàn toàn hủ tục. Họ Sùng là dòng họ cuối cùng cũng vừa ký vào bản cam kết, chỉ cần làm một cái lý nữa là xong. Hôm nay, đã có một nguồn ánh sáng mới từ chính quyền đẩy lùi những điều lạc hậu, để đồng bào Mông nơi đây tự tin bước qua cái ngưỡng cửa cao- bao nhiêu năm ngăn đường, cản lối.

Kế Nghiệp

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Tạm đình chỉ chức vụ đối với Hiệu trưởng Trường THCS Văn Phú

Tạm đình chỉ chức vụ đối với Hiệu trưởng Trường THCS Văn Phú

Tối 4/12, trên trang mạng xã hội facebook lan truyền clip ghi lại cảnh 1 giáo viên bị nhóm học sinh tấn công bằng dép, liên tục ném giấy rác vào người và văng những lời thô tục. Thậm chí còn có 1 học sinh nam nằm lăn ra đất để ăn vạ.
Võ cổ truyền Việ Nam: Môn phái Tây Sơn Ngọc Điệp khát vọng vươn xa

Võ cổ truyền Việ Nam: Môn phái Tây Sơn Ngọc Điệp khát vọng vươn xa

Vừa qua, môn phái Tây Sơn Ngọc Điệp tổ chức Lễ giỗ tổ thường niên tại Võ đường xã Tân Lập, huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Ông Võ Đình Bình, Trưởng tràng môn phái Tây Sơn Ngọc Điệp cùng Ban huấn luyện, và nhiều võ sư, võ sĩ, võ sinh của môn phái ở khắp nơi về tham dự.
Nestlé nỗ lực quảng bá hình ảnh cà phê Việt ra thế giới

Nestlé nỗ lực quảng bá hình ảnh cà phê Việt ra thế giới

Nhằm quảng bá hình ảnh cà phê của Việt Nam ra thế giới, Nestlé Việt Nam tổ chức chuyến đi dành cho báo chí quốc tế đến các vườn cà phê canh tác theo mô hình bền vững NESCAFÉ Plan, nhà máy chế biến cà phê và tìm hiểu văn hóa thưởng thức cà phê tại một số địa phương như tỉnh Đắk Lắk, tỉnh Đồng Nai và TP. Hồ Chí Minh.
“Làn sóng” tăng phí trông giữ xe ô tô tại chung cư, TTTM Hà Nội

“Làn sóng” tăng phí trông giữ xe ô tô tại chung cư, TTTM Hà Nội

Các chuyên gia cho biết, chủ đầu tư có thể chiếu theo Quyết định số 44/2017/QĐ-UBND của TP Hà Nội để điều chỉnh phí trông giữ xe ô tô.
Bộ Công an hỗ trợ công dân Việt Nam từ Myanmar về nước

Bộ Công an hỗ trợ công dân Việt Nam từ Myanmar về nước

Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an cho biết, cơ quan này vừa phối hợp với các bên liên quan tiếp nhận 780 công dân Việt Nam về nước, trước tình hình tại Myanmar có nhiều diễn biến phức tạp.

Tin khác

Công ty Điện lực Thanh Hóa hưởng ứng Tuần lễ hồng EVN lần thứ IX

Công ty Điện lực Thanh Hóa hưởng ứng Tuần lễ hồng EVN lần thứ IX
Hưởng ứng Tuần lễ hồng EVN lần IX năm 2023, sáng 5/12/2023, tại Trung tâm huyết học Bệnh viện Đa khoa của tỉnh Thanh Hóa, Công ty Điện lực Thanh Hóa đã tổ chức cho cán bộ, công nhân viên hưởng ứng tham gia hiến máu nhân đạo. Chương trình nằm trong chuỗi các hoạt động chào mừng kỷ niệm 69 năm Ngày truyền thống ngành Điện lực Việt Nam (21/12/1954 – 21/12/2023). Đây cũng là một hoạt động an sinh xã hội được tổ chức hàng năm của Tập đôàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Cần giải pháp đồng bộ phát triển con người trong bối cảnh già hóa dân số ở Việt Nam

Cần giải pháp đồng bộ phát triển con người trong bối cảnh già hóa dân số ở Việt Nam
“Già hóa dân số không chỉ nên nhìn nhận ở nguy cơ mà còn cần được tiếp cận theo hướng sẽ mang lại cơ hội đáng kể cho phát triển bền vững gắn với sự tham gia tích cực của NCT” – đó là nhận định của PGS. TS. Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội (KHXH) Việt Nam tại Hội thảo khoa học thường niên lần thứ nhất về nghiên cứu con người, với chủ đề “Phát triển con người trong bối cảnh già hóa dân số ở Việt Nam hiện nay”.

Đã khởi tố 235 bị can trong vụ tiếp viên hàng không vận chuyển ma túy

Đã khởi tố 235 bị can trong vụ tiếp viên hàng không vận chuyển ma túy
Ngày 6/12, tại kỳ họp thứ 13 HĐND TP. Hồ Chí Minh khóa X, ông Nguyễn Đức Thái, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân TP. Hồ Chí Minh đã báo cáo kết quả công tác của Viện Kiểm sát Nhân dân thành phố trong năm 2023.

An Giang, nâng cao kiến thức thực hiện Đề án nhân rộng mô hình CLB liên thế hệ giúp nhau

An Giang, nâng cao kiến thức thực hiện Đề án nhân rộng mô hình CLB liên thế hệ giúp nhau
Ngày 6/12, tại TP Long Xuyên, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh An Giang phối hợp với Ban Đại diện Hội NCT tỉnh An Giang tập huấn triển khai công tác thành lập, quản lý CLB Liên thế hệ tự giúp nhau và các văn bản quy định chính sách trợ giúp xã hội cho NCT năm 2023 của các huyện Thoại Sơn, Châu Thành, Chợ Mới, Phú Tân và TP Long Xuyên.

Bộ GD&ĐT chỉ đạo khẩn vụ học sinh ném dép vào mặt cô giáo ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT chỉ đạo khẩn vụ học sinh ném dép vào mặt cô giáo ở Tuyên Quang
Ngày 5/12, Bộ GD&ĐT nhận được Công văn số 1956/SGDĐT-VP của Sở GD&ĐT tỉnh Tuyên Quang báo cáo về vụ việc xảy ra tại Trường THCS Văn Phú (huyện Sơn Dương), một số học sinh có hành động bạo lực, vi phạm đạo đức nghiêm trọng đối với giáo viên, gây bức xúc dư luận.

TP Hồ Chí Minh: Tìm người đàn ông 54 tuổi đi lạc

TP Hồ Chí Minh: Tìm người đàn ông 54 tuổi đi lạc
Ông Nguyễn Quách Hùng, sinh năm 1969, thường trú 289/11/2, phường 5, quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, có triệu chứng tâm thần, đi khỏi nhà từ 6 giờ, ngày 24/11, đến nay chưa về.

Hội An, Quảng Nam: Nhà hàng thịt chó, mèo cuối cùng đóng cửa

Hội An, Quảng Nam: Nhà hàng thịt chó, mèo cuối cùng đóng cửa
Ngày 5/12, tổ chức phúc lợi động vật toàn cầu FOUR PAWS và UBND TP.Hội An (Quảng Nam) đã đóng cửa một trong những nhà hàng thịt chó, mèo cuối cùng tại thành phố Hội An, cứu sống hàng trăm con vật khỏi bị buôn bán và tiêu thụ tại cơ sở này mỗi năm.

Tuyên án cựu Thiếu tá Quân đội tông chết nữ sinh ở Ninh Thuận

Tuyên án cựu Thiếu tá Quân đội tông chết nữ sinh ở Ninh Thuận
Ngày 5/12, Tòa án Quân sự khu vực 2, Quân khu 5 đã mở lại phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Hoàng Văn Minh về tội "Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ".

Bí quyết “ươm” tài năng của cô giáo Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng

Bí quyết “ươm” tài năng của cô giáo Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng
Cô Võ Thị Bích Hạnh, chủ nhiệm lớp 2A9, Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ là một trong những nhân tố điển hình “Đổi mới, sáng tạo trong quản lý, giảng dạy và học tập” được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT tặng bằng khen.

Làn gió mới đẩy mạnh các phong trào người cao tuổi

Làn gió mới đẩy mạnh các phong trào người cao tuổi
Mới đây, Hội NCT các xã Thuần Mỹ, Sơn Đà, Ba Trại đã phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông huyện Ba Vì tổ chức giao lưu văn hóa, văn nghệ, đồng diễn thể dục dưỡng sinh NCT năm 2023.

Sơ tán 338 công dân Việt Nam tại khu vực chiến sự phía bắc Myanmar về nước

Sơ tán 338 công dân Việt Nam tại khu vực chiến sự phía bắc Myanmar về nước
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, ngày 4/12, Bộ Ngoại giao đã phối hợp với Bộ Công an và các cơ quan liên quan trong nước cùng các nước đối tác sơ tán 338 công dân Việt Nam bị mắc kẹt tại khu vực giao tranh phía bắc Myanmar về nước an toàn.

Thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang: Vượt khó xây dựng thành công nông thôn mới

Thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang: Vượt khó xây dựng thành công nông thôn mới
Ấn tượng nhất trong quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM) ở xứ lụa Tân Châu là đời sống người dân không ngừng được nâng cao, bộ mặt đô thị và cả vùng nông thôn đều khởi sắc...

Hoàn thành đối soát 33,5 triệu GPLX với cơ sở dữ liệu dân cư

Hoàn thành đối soát 33,5 triệu GPLX với cơ sở dữ liệu dân cư
Liên quan đến việc triển khai Đề án Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số Quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06), lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải (GTVT) thông tin, đến nay, Bộ đã hoàn thành cả 4 nhiệm vụ gồm: Chia sẻ dữ liệu giấy phép lái xe, chia sẻ dữ liệu đăng kiểm phương tiện; cung cấp dịch vụ công trực tuyến đổi giấy phép lái xe; kết nối hệ thống giải quyết thủ tục hành chính Bộ GTVT với cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư; xây dựng kho số hóa kết quả thủ tục hành chính.

Hội Phụ nữ phường Vinh Tân tổng kết hoạt động phong trào Hội năm 2023

Hội Phụ nữ phường Vinh Tân tổng kết hoạt động phong trào Hội năm 2023
Ngày 1/12, Hội LHPN phường Vinh Tân, TP Vinh, tỉnh Nghệ An đã tổng kết hoạt động phong trào Hội năm 2023 và triển khai phương hướng nhiệm vụ năm 2024.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bạc Liêu được bổ nhiệm giữ chức Thứ trưởng Bộ Tài chính

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bạc Liêu được bổ nhiệm giữ chức Thứ trưởng Bộ Tài chính
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký các quyết định bổ nhiệm Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bạc Liêu giữ chức Thứ trưởng Bộ Tài chính.
Xem thêm
Võ cổ truyền Việ Nam: Môn phái Tây Sơn Ngọc Điệp khát vọng vươn xa

Võ cổ truyền Việ Nam: Môn phái Tây Sơn Ngọc Điệp khát vọng vươn xa

môn phái Tây sơn Ngọc Điệp tổ chức Lễ giỗ tổ thường niên tại Võ đường. Ông Võ Đình Bình cùng Ban huấn luyện, và nhiều võ sư, võ sĩ, võ sinh về tham dự.
Nestlé nỗ lực quảng bá hình ảnh cà phê Việt ra thế giới

Nestlé nỗ lực quảng bá hình ảnh cà phê Việt ra thế giới

Nhằm quảng bá hình ảnh cà phê của Việt Nam ra thế giới, Nestlé Việt Nam tổ chức chuyến đi dành cho báo chí quốc tế đến các vườn cà phê canh tác theo mô hình bền vững NESCAFÉ Plan, nhà máy chế biến cà phê và tìm hiểu văn hóa thưởng thức cà phê tại một số địa phương như tỉnh Đắk Lắk, tỉnh Đồng Nai và TP. Hồ Chí Minh.
“Làn sóng” tăng phí trông giữ xe ô tô tại chung cư, TTTM Hà Nội

“Làn sóng” tăng phí trông giữ xe ô tô tại chung cư, TTTM Hà Nội

Các chuyên gia cho biết, chủ đầu tư có thể chiếu theo Quyết định số 44/2017/QĐ-UBND của TP Hà Nội để điều chỉnh phí trông giữ xe ô tô.
Tạm đình chỉ chức vụ đối với Hiệu trưởng Trường THCS Văn Phú

Tạm đình chỉ chức vụ đối với Hiệu trưởng Trường THCS Văn Phú

Tối 4/12, trên trang mạng xã hội facebook lan truyền clip ghi lại cảnh 1 giáo viên bị nhóm học sinh tấn công bằng dép, liên tục ném giấy rác vào người và văng những lời thô tục. Thậm chí còn có 1 học sinh nam nằm lăn ra đất để ăn vạ.
Bộ GD&ĐT chỉ đạo khẩn vụ học sinh ném dép vào mặt cô giáo ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT chỉ đạo khẩn vụ học sinh ném dép vào mặt cô giáo ở Tuyên Quang

Ngày 5/12, Bộ GD&ĐT nhận được Công văn số 1956/SGDĐT-VP của Sở GD&ĐT tỉnh Tuyên Quang báo cáo về vụ việc xảy ra tại Trường THCS Văn Phú (huyện Sơn Dương), một số học sinh có hành động bạo lực, vi phạm đạo đức nghiêm trọng đối với giáo viên, gây bức xúc dư
Bí quyết “ươm” tài năng của cô giáo Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng

Bí quyết “ươm” tài năng của cô giáo Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng

Cô Võ Thị Bích Hạnh là một trong những nhân tố điển hình “Đổi mới, sáng tạo trong quản lý, giảng dạy và học tập” được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT tặng bằng khen.
Chi hội Báo chí Trung ương tại Thanh Hoá trao quà cho trò nghèo vùng khó

Chi hội Báo chí Trung ương tại Thanh Hoá trao quà cho trò nghèo vùng khó

Chi hội Nhà báo các Cơ quan Báo chí Trung ương tại Thanh Hóa vừa phối hợp cùng UBND huyện Bá Thước đã tổ chức buổi trao quà cho các em học sinh trên địa bàn.
Về với xã Anh hùng Kim Liên

Về với xã Anh hùng Kim Liên

Trong thơ ca ở Việt Nam, từ “Sen vàng” và tên làng "Kim Liên" là lấy từ điển tích ở các sách của Trung Quốc: “Theo các từ điển của Trung Quốc như Từ Nguyên và Từ Hải thì (Kim Liên) nghĩa như sau: Kim - vàng; Liên - hoa sen; Kim Liên - hoa sen bằng vàng th
Đảng bộ thị xã Buôn Hồ làm theo Bác

Đảng bộ thị xã Buôn Hồ làm theo Bác

Đảng bộ thị xã Buôn Hồ thường xuyên đẩy mạnh việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Theo đó, cả hệ thống chính trị trong thị xã lấy nhiệm vụ “tự soi, tự sửa” là việc làm thường xuyên, nền nếp, tạo chuyển biến rõ rệt, hiệu quả, thiết thực trong suy nghĩ và hành động của cán bộ, đảng viên.
Phiên bản di động