Sức khỏe 16/08/2022 10:26
Wen-Ying Sylvia Chou, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Hành vi của Viện Ung thư Quốc gia cho biết, điều trị ung thư là quá trình căng thẳng về mặt thể chất và cảm xúc. Cảm giác bất an về kết quả, sự phức tạp của các quyết định điều trị khiến bệnh nhân dễ bị tổn hại tinh thần do các thông tin sai lệch.
“Tất cả đều muốn có những thông tin chính xác, nhưng môi trường truyền thông khiến chúng ta bị chệch hướng”, bà nói.
Các chuyên gia cho biết những hiểu lầm phổ biến có thể gây ra sự lo lắng không cần thiết, đôi khi khiến mọi người bỏ qua các thói quen tốt như tập thể dục, cai thuốc lá hoặc tránh tia UV từ ánh sáng mặt trời.
Các chuyên gia chỉ ra một số lầm tưởng về ung thư có thể ảnh hưởng đến tâm lí của nhiều người.
 |
Ung thư là bản án tử
Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong do ung thư giảm đều trong những năm gần đây. Tuy nhiên, nhiều người vẫn coi ung thư là bản án tử hình. Theo các chuyên gia, đây không chỉ là nhận thức sai lầm, nó còn rất nguy hiểm, khiến nhiều người bỏ qua việc phòng ngừa, phát hiện và điều trị sớm.
Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, hơn 16,9 triệu người mắc bệnh ung thư nhiều năm trước vẫn còn sống và không có dấu hiệu bệnh tái phát, tính đến tháng 1/2019 - dữ liệu thống kê mới nhất. Vào ngày 1/1/2030, ước tính có khoảng 22,1 triệu người Mỹ sẽ sống sót sau ung thư.
“Nhiều thập kỉ trước, mọi người luôn cho rằng ung thư đồng nghĩa với cái chết vì tỷ lệ tử vong cao và các phương pháp điều trị không tiên tiến. Giờ đây, chúng ta có đầy đủ biện pháp phòng ngừa, tầm soát sớm và đẩy lùi ung thư. Đại đa số người bệnh sống sót lâu hơn, con số gia tăng mỗi thập kỉ”, bác sĩ Karthik Giridhar của Phòng khám Mayo cho biết.
Ông nhận định, việc phát hiện sớm khối u rất quan trọng. Ví dụ, tỉ lệ tử vong do ung thư vú đạt đỉnh vào năm 1989. Kể từ đó đến năm 2019, con số giảm 42% nhờ tầm soát sớm, phương pháp điều trị hiệu quả và các chương trình nâng cao nhận thức. Tương tự, tỉ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh ung thư tuyến tiền liệt là 100% đối với nam giới được chẩn đoán kịp thời, trước khi khối u di căn.
Ung thư có thể lây lan
Các chuyên gia y tế khẳng định không loại ung thư nào có thể lây lan từ người sang người. Tuy nhiên, một số virus và vi khuẩn có thể làm tăng nguy cơ ung thư, bao gồm virus u nhú (gây ung thư cổ tử cung), virus viêm gan B (gây ung thư gan) và vi khuẩn Helicobacter pylori (gây ung thư dạ dày).
“Bạn có thể ôm hôn một người bị ung thư, thậm chí tiếp xúc thân mật mà không có nguy cơ lây bệnh”, Julie Nangia, phó giáo sư y khoa tại Đại học Y khoa Baylor, nói.
Tác dụng phụ của hóa trị rất kinh khủng
“Điều này chắc chắn không đúng”, phó giáo sư Nangia nói. Bà cho biết các loại thuốc chăm sóc hỗ trợ hiện có rất hiệu quả, hầu hết đáp ứng tốt ở bệnh nhân ung thư. Thực tế, hiện tượng buồn nôn, mệt mỏi không kiểm soát và các tác dụng phụ nghiêm trọng khác ít khi xảy ra.
Diane Reidy - Lagunes, Phó tổng giám đốc Mạng lưới Chăm sóc Khu vực của Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering, đồng ý với quan điểm này.
“Các phương pháp điều trị hiện nay được chỉ định vì nhiều lí do, dành cho các loại ung thư khác nhau. Hóa trị có thể thu nhỏ khối u trước phẫu thuật hoặc dùng để kiểm soát bệnh, giữ cho bệnh nhân ổn định. Các bác sĩ cân nhắc nhiều yếu tố khi xây dựng phác đồ điều trị cho từng người. Họ đều cố gắng tránh tác dụng phụ nhất có thể”, Lagunes giải thích.
Bà cho biết các bệnh nhân có thể sử dụng thuốc trước quá trình hóa trị để ngăn ngừa các tác dụng phụ như nôn hoặc buồn nôn. Tác dụng phụ phổ biến nhất là mệt mỏi theo thời gian.
Chất khử mùi gây ung thư vú
Thông thường, trước khi chụp quang tuyến vú, bác sĩ sẽ yêu cầu phụ nữ không sử dụng chất khử mùi hoặc chất chống mồ hôi. Điều đó khiến một số người cho rằng, các sản phẩm này có thể gây ung thư. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết điều này là không đúng sự thật.
“Các bác sĩ yêu cầu như vậy là vì chất khử mùi và chất chống mồ hôi có chứa thành phần nhôm, trông giống với canxi, ảnh hưởng đến kết quả X-quang hoặc chụp quang tuyến vú”, phó giáo sư Nangia nói.
Ung thư luôn có tính di truyền
Theo bà Nangia, một số loại ung thư có thể xảy ra trong gia đình, khiến các thành viên có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Tuy nhiên, một người có thể bị ung thư ở bất cứ thời điểm nào trong cuộc đời, dù tiền sử bệnh lí gia đình ra sao. Tỉ lệ mắc bệnh tăng lên ở độ tuổi cao. Vì vậy, về cơ bản, ung thư là căn bệnh của tuổi già.
“Hầu hết người bệnh ung thư không có tiền sử bệnh lí từ gia đình. Điều quan trọng là xác định được các gia đình có gene hội chứng ung thư di truyền, chẳng hạn, điều quan trọng là xác định gia đình có gen hội chứng ung thư di truyền, chẳng hạn như BRCA1 và BRCA2, làm tăng nguy cơ ung thư vú và ung thư buồng trứng, để các thành viên có thể tầm soát kĩ lưỡng và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả”, bà Nangia nói.
Uống trà xanh có thể ngăn ngừa ung thư
Ting Bao, Giám đốc Khoa Ung thư vú tại Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering cho biết, các thành phần hoạt tính trong trà xanh như polyphenol hoặc epigallocathechin có thể ngăn ngừa ung thư. Cơ chế của chúng là ức chế sự tăng sinh của tế bào ung thư.
“Vì vậy, về lí thuyết, trà xanh có thể ngăn ngừa ung thư. Tuy nhiên, một người sẽ phải uống lượng trà xanh rất lớn mỗi ngày mới có hiệu quả”, tiến sĩ Bao cho biết.
Cho đến nay, bằng chứng cho thấy uống trà xanh hàng ngày có thể giảm nguy cơ ung thư trong nghiên cứu lâm sàng còn rất hạn chế. Nhiều phân tích đã chỉ rõ tác dụng phụ do uống nhiều trà xanh, chẳng hạn khó tiêu và tăng men gan.
Hầu hết các nghiên cứu đã công bố được thực hiện ở châu Á. Do đó, chúng thiếu tính đa dạng và tổng quát.
