Xuất hiện sự cạnh tranh quyết liệt để dành "miếng mồi béo bở” về thanh toán ví điện tử

Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã thay đổi thói quen kinh doanh và thanh toán tiêu dùng của người Việt Nam.

Cụ thể, Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) mới đây cho biết, tính đến cuối tháng 5/2021, Việt Nam có 43 tổ chức không phải ngân hàng đã được cấp giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, có 40 tổ chức trung gian thanh toán có hoạt động cung ứng dịch vụ ví điện tử (công ty ví điện tử) với tổng số tài khoản ví điện tử đang hoạt động là khoảng 14,59 triệu, tăng khoảng 0,94 triệu ví so với thời điểm cuối năm 2020.

Như vậy, hiện vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển trong lĩnh vực thanh toán trong nước có tính cạnh tranh cao với ngày càng nhiều công ty tham gia đầu tư, khi ví điện tử đang ngày càng trở thành một hình thức thanh toán quen thuộc của người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ. Đây là một loại tài khoản điện tử dùng để thanh toán các giao dịch trực tuyến, giúp người dùng thanh toán các loại phí trên Internet như hóa đơn tiền điện, tiền nước, cước Internet, cước truyền hình cáp, mua vé máy bay, thanh toán vay tiêu dùng, chuyển tiền, mua sắm online,...

Điển hình, các tập đoàn Nhà nước như ViettelPay thuộc tập đoàn Công nghiệp, Viễn thông quân đội Viettel, ECPay thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), VNPT EPAY và VNPT Pay thuộc Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), NAPAS thuộc Công ty CP Thanh toán Quốc gia Việt Nam...

Mặc dù vậy, Appota đã có đánh giá, tại Việt Nam hiện có Momo, ViettelPay và ZaloPay đang là 3 ví điện tử có đông người sử dụng nhất. So sánh lượt tải giữa ba thương hiệu ví điện tử, Momo giữ vị trí là ví điện tử được tải nhiều nhất, trong đó đỉnh điểm là tháng 2 và tháng 3 khi lần lượt đạt 992.000 và 839.000 lượt tải.

VNPT Pay hiện trở thành 1 trong 4 đơn vị được lựa chọn cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử trên hệ thống Cổng Dịch vụ Công Quốc gia. Do đó, người dân có thể thanh toán phí, lệ phí của các dịch vụ công trực tuyến (như tiền điện, lệ phí nộp hồ sơ,…) bằng ví điện tử VNPT Pay và cổng thanh toán (thẻ, tài khoản ngân hàng nội địa, thẻ quốc tế của tất cả các ngân hàng). Đồng thời, VNPT Pay sẽ được tích hợp trong hệ thống thanh toán điện tử của các cơ sở giáo dục, y tế, hành chính công của các tỉnh thành mà VNPT đã ký kết hợp tác chiến lược.

Nhận định về điều này, ThS. Hồ Minh Sơn, Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI) cho rằng, hiện nay việc thanh toán không dùng tiền mặt vẫn còn một số khó khăn tại Việt Nam do việc thánh toán này chỉ diễn ra ở một số thành phố lớn…Do tại nông thôn và vùng sâu vùng xa còn có nhiều người chưa có thẻ ngân hàng và các điểm hỗ trợ thanh toán trực tuyến còn rất ít hoặc hầu như không có. Cùng với đó, với thói quen chi tiêu tiền mặt ở đại bộ phận người dân nông thôn vẫn còn khá cao. Vì vậy, để bứt phá khỏi cuộc chạy đua tiêu hao tài chính, thì ví điện tử cũng cần có sự cân bằng trong việc tăng trưởng quy mô người dùng với triển khai mô hình kinh doanh một cách bền vững. Theo đó, các doanh nghiệp ví điện tử cần phát triển hệ sinh thái đem lại giá trị gia tăng lớn hơn, có khả năng thu hút và khiến người dùng sẵn sàng trả tiền cho các dịch vụ sử dụng.

ThS. Hồ Minh Sơn, Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI).

ThS. Hồ Minh Sơn nhấn mạnh: “Hiện nay, sự cạnh tranh mạnh mẽ của các ví điện tử trong lĩnh vực thanh toán không dùng tiền mặt, các ví điện tử khó có thể tăng phí giao dịch thanh toán cùng lúc với việc mở rộng quy mô người dùng. Trong khi đó, doanh nghiệp ví điện tử có thể chuyển đổi thành các công ty công nghệ tài chính (Fintech) và cung cấp hàng loạt dịch vụ tài chính như cho vay, quản lý tài sản và bảo hiểm, tương tự như cách Alipay và Ant Group hiện đang phát triển tại thị trường Trung Quốc”.

Song song đó, TS. Phạm Nguyễn Anh Huy, giảng viên ngành Tài chính (Đại học RMIT) cho biết, một trong những vấn đề lớn nhất với ví điện tử là chưa cho khách hàng thấy được lợi thế rõ ràng về lâu dài so với ngân hàng truyền thống. Tất cả các dịch vụ mà ví điện tử cung cấp như chuyển tiền nhanh, thanh toán hóa đơn điện nước, hay thanh toán hàng hoá trực tuyến hiện đã có mặt trong ứng dụng di động của các ngân hàng truyền thống. Ứng dụng số của các ngân hàng có thể chậm bước hơn ví điện tử ở một số dịch vụ khác, nhưng vấn đề này có thể giải quyết dễ dàng qua mua bán và sáp nhập. “Theo tôi, ví điện tử cần quay trở lại với ý tưởng ban đầu là thay thế ví truyền thống - một chiếc ví không chỉ dùng để thanh toán và đựng các loại thẻ ngân hàng mà còn để lưu trữ những thứ khác như thẻ khách hàng thân thiết, thẻ thành viên và danh thiếp”, TS. Phạm Nguyễn Anh Huy chia sẻ thêm.

Đặc biệt, trước bối cảnh dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến khá phức tạp, thì người tiêu dùng Việt Nam đang dần ưu tiên lựa chọn sử dụng ví điện tử cũng như thanh toán không tiếp xúc và thanh toán bằng mã QR. Hiện, có khoảng 57% người tiêu dùng có tới ba ứng dụng ví điện tử trên điện thoại, 55% người tiêu dùng ưa thích ứng dụng có thể thực hiện tất cả các giao dịch. Vì vậy, các cổng thanh toán, ví điện tử đã nắm bắt cơ hội này để chạy rất mạnh các chương trình ưu đãi khi thanh toán online khiến cho tỷ lệ thanh toán hình thức này tăng cao.

Trước bối cảnh dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến khá phức tạp, thì người tiêu dùng Việt Nam đang dần ưu tiên lựa chọn sử dụng ví điện tử cũng như thanh toán không tiếp xúc và thanh toán bằng mã QR. Ảnh minh họa

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước có thống kê cho thấy, chỉ trong những tháng đầu năm 2021, đã có hơn 200 triệu giao dịch được thực hiện thông qua ví điện tử, với giá trị khoảng 77,7 nghìn tỷ đồng. Sự thuận tiện của ví điện tử trong thanh toán là lý do để nhiều ngân hàng “nhảy” vào mảng dịch vụ này.

Trên thị trường đã xuất hiện nhiều ông lớn trong lĩnh vực vid điện tử đã rót tiền thâu tóm các doanh nghiệp ví điện tử Việt Nam cũng là những nhà đầu tư lớn đang chiếm thị phần tại các sàn thương mại điện tử. Theo số liệu thông kê, tại Việt Nam hiện có tới 3/4 sàn thương mại điện tử top đầu đang “được” nâng đỡ bởi các đại gia Trung Quốc như Alibaba, JD hay Tencent. Từ đó, cho thấy hai “ông trùm” thanh toán điện tử lớn nhất Trung Quốc là Alibaba và Tencent đều đã có mặt và chiếm thị phần lớn ở Việt Nam trên hai lĩnh vực thanh toán điện tử và giao thương điện tử, Chia sẻ với chúng tôi, ThS. Hồ Minh Sơn, Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI) cho biết.

Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI) quan ngại, “Thông qua các sàn thương mại điện tử, thực hiện các giao dịch mua bán, thanh toán điện tử, biến thị trường ví điện tử trở thành sân chơi riêng của các doanh nghiệp, hàng hóa Trung Quốc cũng như các nhà đầu tư nước ngoài. Bên cạnh việc các hoạt động lợi dụng sàn thương mại điện tử, thanh toán điện tử thực hiện việc đẩy hàng hóa của doanh nghiệp nước ngoài, thậm chí hạn chế hàng hóa Việt Nam hay thực hiện các hoạt động rửa tiền khác, rất khó có thể kiểm soát được".

Tin rằng, thị trường ví điện tử năm 2021-2022 sẽ là cuộc chiến rất gay gắt. Ưu thế sẽ thuộc về ví điện tử nào có nhiều tính năng, tiện ích và ưu đãi để giữ chân được nhiều người dùng. Chắc chắn rằng, các cơ quan quản lý nhà nước sớm nhìn nhận thực tế và có các giải pháp quản lý kịp thời. Hiện nay, Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) đã cho hay sẽ tiếp tục lắng nghe, tiếp thu ý kiến góp ý từ các bên liên quan, nắm bắt thực tiễn, tổng hợp khó khăn, vướng mắc từ thị trường và nghiên cứu các xu hướng phát triển, thông lệ quốc tế phù hợp về hoạt động ví điện tử để hoàn thiện hành lang pháp lý thuận lợi, an toàn, lành mạnh cho hoạt động trung gian thanh toán nói chung và hoạt động cung ứng ví điện tử nói riêng tại Việt Nam.