Nội dung vụ việc

Bà Bùi Thị Chân cho biết: Năm 1997, bà từ Hà Tĩnh vào thôn 7, xã Đắk Nia, huyện Đắk Nông (nay là tổ 5, phường Nghĩa Tân, thị xã Gia Nghĩa) để làm ăn. Năm 1998, bà được già làng Ma-Kam cho một mảnh đất để canh tác. Sau đó, năm 2002, bà Chân nhận chuyển nhượng mảnh đất của ông Nguyễn Văn Đường, ở tổ 5, phường Nghĩa Tân, trị giá 5 triệu đồng. Số tiền mua đất của ông Đường đã được bà trả hết. Khi mua, đất còn là rừng chồi, trên đất không có cây cối hay tài sản gì khác. Việc mua bán bằng giấy viết tay, không thông qua cấp có thẩm quyền xác nhận. Khi nhận chuyển nhượng đất, có ông Nguyễn Duy Kiểm chứng kiến. Ngoài ra, bà Chân còn khai hoang thêm một diện tích đất nữa, sử dụng xây dựng nhà và các công trình phụ trên đất.

Năm 2006, bà Chân làm hộ khẩu, kê khai đất của gia đình đang sử dụng ổn định. Bằng chứng để chứng minh mảnh đất đang tranh chấp thuộc về bà Chân nữa là: Năm 2008, Công ty Thủy điện Việt Nguyên thu hồi của bà 305m2 đất, bà đã kê khai và nhận tiền bồi thường. Năm 2009, Công ty Thủy điện Đắk Muông thông báo thu hồi 4.690m2 đất, bà cũng đã kê khai. Ngày 30/12/2015, Công ty Thủy điện Á Đông có thông báo thu hồi 375,5m2 đất, để làm móng trụ và đường dây điện 110Kv đi qua, bà là người trực tiếp kê khai, đứng tên làm các thủ tục, xác minh nguồn gốc đất. Ngày 16/1/2016, bà Chân được nhận số tiền bồi thường 55 triệu đồng.

Năm 2011, do có mâu thuẫn với ông Đường (có đất liền kề), nên bà Chân rao bán đất. Tuy nhiên, vợ chồng ông Đường không cho bà bán và tuyên bố, chỉ 3 gia đình liền kề mới được mua, không được bán cho người khác. Tiếp đó, ngày 3/9/2011, vợ chồng ông Đường sang nhà bà, hỏi mua lại toàn bộ diện tích rẫy, với giá 230 triệu đồng, nhưng bà Chân không đồng ý. Lúc này, có ông Bùi Văn Thái, bà Đàm Thị Ty, bà Phạm Thị Hoa, ông Lâm Bá Hai đều chứng kiến. Sau đó, ngày 6/9/2011, bà Chân chuyển nhượng toàn bộ mảnh đất rẫy này (diện tích khoảng 2,5ha) và tài sản trên đất đang sử dụng ổn định cho bà Phạm Thị Hoa. Từ đó, bà Hoa canh tác, trồng cây cho đến ngày hôm nay.

Do vợ chồng ông Đường không mua được đất, nên đã âm mưu làm giấy tờ giả mạo. Năm 2011, ông Đường đưa ra một giấy mượn đất, ghi ngày 11/10/2002, với nội dung, ông Đường cho ông Hoàng Minh Tuyến (tên gọi khác là Yên) và bà Chân mượn đất (ông Yên là người có thời gian chung sống như vợ chồng với bà Chân), thời gian mượn trong vòng 10 năm. Sau đó, ông Đường đã làm đơn khởi kiện đòi đất của bà Chân. Tuy nhiên, điều kì lạ là, trên giấy mượn đất không có chữ kí (hoặc điểm chỉ) của bà, mặc dù bà là người biết chữ, đọc và viết thành thạo. Trong khi đó, do mâu thuẫn, ông Yên đã đi khỏi nhà bà Chân từ lâu, giấy tờ được lập từ khi nào, bà Chân cũng không hề được biết, bà không kí vào giấy mượn đất này.

Ngoài ra, bà Lê Thị Tình (chị dâu của ông Yên) cho biết thêm: Năm 1997, gia đình bà vào Tây Nguyên lập nghiệp. Sau đó, năm 1998, ông Yên cũng theo vào. Sau khi lập nghiệp được một thời gian, ông Yên quen với bà Chân, hai người có tình cảm, sau đó sinh sống như vợ chồng và sinh được một bé gái. Khi con gái được một tuổi, ông Yên bỏ về quê. Mấy năm sau lại trở vào, rồi khoe với bà: “Chị ơi, lần này em sẽ kiếm được một mớ tiền của ông Đường...”. Bà Tình hỏi tiền nào, thì ông Yên cho biết: “Ông Đường bảo, em chỉ cần kí vào giấy mượn mảnh đất mẹ con bà Chân đang ở, ông Đường sẽ đưa cho em một mớ tiền”. Bên cạnh đó, bà Chân còn được các hộ trong thôn xác nhận, mảnh đất đang tranh chấp với ông Đường đúng là do được già làng Ma-Kam cho từ năm 1998, bà khai hoang thêm và chỉ mua của ông Đường một phần diện tích nhỏ. Tuy nhiên, tất cả các căn cứ pháp lí bà Chân đưa ra đều bị 2 cấp Tòa của tỉnh Đắk Nông bác bỏ.

Bản án của 2 cấp Tòa không khách quan, không đúng bản chất sự việc

Tại Bản án sơ thẩm số 09/2015/DS-ST ngày 23/9/2019 của TAND thị xã Gia Nghĩa, HĐXX nhận thấy, ông Đường đã không đưa ra được chứng cứ chứng minh mảnh đất đang kiện bà Chân là của mình. Vì vậy, HĐXX nhận định và đi đến thống nhất, không chấp nhận đơn khởi kiện của ông Đường đòi bà Chân phải trả lại diện tích 1,5ha đất và các tài sản trên đất tại tổ 5, phường Nghĩa Tân.

Ông Đường có đơn kháng cáo gửi TAND tỉnh Đắk Nông, đề nghị xét xử phúc thẩm. Mặc dù còn rất nhiều căn cứ pháp lí chưa được làm rõ, chỉ dựa vào lời khai không rõ ràng của ông Đường, HĐXX vẫn tuyên chấp nhận yêu cầu kháng cáo của ông Đường và quyết định kháng nghị của Viện KSND tỉnh Đắk Nông, hủy bản án sơ thẩm số 09/2015/DS-ST ngày 23/9/2015 của TAND thị xã Gia Nghĩa, chuyển hồ sơ vụ án cho TAND thị xã Gia Nghĩa giải quyết lại theo quy định của pháp luật. Bản án số 02/2017/DS-ST ngày 23/1/2017 của TAND thị xã Gia Nghĩa lại quyết định chấp nhận đơn khởi kiện của ông Đường, buộc bà Chân và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan là bà Phạm Thị Hoa, phải trả 13.422m2 đất, có tứ cận: Phía Đông giáp đường đất, phía Nam giáp đất ông Đặng Ngọc Dũng và bà Lưu Thị Nhàn, phía Tây giáp suối, phía Bắc giáp đất ông Nguyễn Văn Đường, bà Nguyễn Thị Hằng và tài sản gắn liền với đất là 500 cây cà phê, tại tổ 5, phường Nghĩa Tân cho ông Đường. Buộc ông Đường phải trả cho bà Chân trị giá 1 giếng đào 3.757.000 đồng và 1 nắp đậy trị giá 118.200 đồng; 463 cây cà phê có trị giá 84.971.558 đồng; 570 cây điều trị giá 75.327.000 đồng; 1 cây mít trị giá 200.000 đồng; 20 cây sầu riêng trị giá 4.020.000 đồng. Tổng số tiền ông Đường phải trả cho bà Chân là 168.393.758 đồng. Buộc bà Chân phải tháo dỡ 1 căn nhà trên đất có diện tích 52.25m2; sân lát gạch tàu diện tích 12.22m2.

Bà Chân kháng cáo bản án sơ thẩm của TAND thị xã Gia Nghĩa. TAND tỉnh Đắk Nông mở phiên xét xử phúc thẩm. Tại Bản án phúc thẩm số 21/2017/DS-ST ngày 30/5/2017 của TAND tỉnh Đắk Nông, tuyên lại y án Bản án số 02/2017/DS-ST ngày 23/1/2017 của TAND thị xã Gia Nghĩa, trong khi nhiều căn cứ pháp lí vẫn chưa được làm rõ trong quá trình xét xử.

Bà Chân cho rằng, do kết luận trong bản án không đúng với sự việc, gây thiện hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà, đồng thời vi phạm nghiêm trọng tố tụng, nên làm đơn đề nghị xem xét lại theo trình tự giám đốc thẩm.

Báo điện tử Ngày mới đề nghị TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xem xét lại vụ án theo trình tự giám đốc thẩm.