Lồng Tồng ngày hội xuống đồng...

Giống như Lễ hội Tịch điền của người Kinh, Lễ hội Lồng Tồng của đồng bào Thái, Tày, Nùng, Dao và một số dân tộc khác ở phía Bắc, hằng năm cứ mỗi độ xuân về đồng bào Thái Mường Lò (huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái) lại tưng bừng mở Hội Lồng Tồng (Xuống đồng)…

Lễ hội được tổ chức ngoài trời, trên một thửa ruộng (Tồng) hay khu đất rộng, bằng phẳng. Phần lễ trong Hội Lồng Tồng rất thiêng liêng và quan trọng trong ngày đầu năm mới nên mọi người trong thôn, bản đều tham gia. Mỗi thôn, bản phải chuẩn bị một mâm lễ vật gồm thịt lợn, gà, xôi ngũ sắc, các loại bánh làm từ ngũ cốc… là thành quả của một năm lao động để cảm tạ trời đất, thánh thần, các vị tiền nhân phù hộ cho mùa màng bội thu, cuộc sống an khang, thuận lợi.
Ngoài mâm cỗ của các thôn còn có một mâm cỗ lớn gọi là “Pan cộ” có nghĩa là mâm cỗ “cái” gồm có một con lợn đã mổ bỏ nội tạng nhưng chưa nấu chín, 3 bát hương, hai đĩa xôi, 15 chiếc chén, 12 đôi đũa, một mâm lễ gồm một cuộn vải Thái, ba đĩa lá trầu không, vòng cổ, vòng tay... Sau nghi thức tế lễ, thầy cúng cầm nắm thóc vãi xuống đất và rẩy ít nước lên trời, khấn cầu mong cuộc sống no đủ, bình an, hạnh phúc. Vị chủ lễ dâng hương kính cáo các vị thần rồi mắc ách vào con trâu mộng, xuống đồng cày sá đầu năm, mở đầu cho vụ mùa trồng cấy. Con lợn ở mâm cỗ "cái" được chia đều cho các thôn, tượng trưng cho phát lộc đến mọi người dân.

Phần hội là các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thi đấu các môn thể thao dân tộc truyền thống như: Bắn nỏ, kéo co, đẩy gậy, đánh yến, múa xòe, hát khắp… thu hút hàng trăm người tham gia.

Người Thái Mường Lò có câu “Không xòe không tốt lúa, không xoè thóc cạn bồ, không xòe trai gái không thành đôi”. Vì vậy, Lễ hội Lồng Tồng không thể thiếu các điệu xòe, trong đó có 6 điệu xòe cổ, được các nghệ nhân coi là hồn cốt của đất Mường Lò, khởi nguồn của 36 điệu xòe khác. Đó là Khắm khen (tức Nắm tay nhau), Ðổn hôn (Bước tiến lùi), Phá xí (Bố bốn), Nhôm khăn (Tung khăn), Khắm khăn mơi lảu (Nâng khăn mời rượu); Ỏm lọm tốp mư (Vỗ tay đi vòng tròn). Năm 2013, tại thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái, 6 điệu xòe cổ này được dàn dựng với sự tham gia của 2013 người, làm nên màn đại xòe cổ xác lập kỉ lục Việt Nam.


Trong Lễ hội Lồng Tồng, đồng bào Thái cũng rất say mê hát đối, hát nối bằng các làn điệu khắp (hát, hò, ngâm thơ). Khắp được hát trong hầu hết các hoàn cảnh với các làn điệu như: Khắp sài peng (hát tình tự); khắp páy căn (hát chia tay); khắp chiêu (hò); khắp lồng tồng (hát xuống đồng); khắp báo sao (hát giao duyên).... Trong Lễ hội, trai gái Thái hát khắp giao duyên thể hiện tài đối đáp để giao lưu, kết bạn, tỏ tình…

Điểm cuốn hút của Lễ hội Lồng Tồng còn là các trò chơi, trò diễn dân gian truyền thống như: Kéo co, đu quay, đẩy gậy... và điển hình là ném còn. Đây là nét văn hoá truyền thống mô phỏng việc tung các bó mạ khi canh tác lúa nước của đồng bào Thái. Quả còn tiếng Thái gọi là “Cón cuống”, là biểu tượng mang lại niềm tin, sự phồn thịnh, hạnh phúc. Quả còn to bằng quả cam lớn, hình tròn với hoa văn nhiều mầu sắc tượng trưng cho vũ trụ. Bên trong quả còn nhồi hạt thóc, hạt bông, hạt vừng, hạt cải, hạt đỗ... thể hiện khát vọng sinh tồn, sinh sôi. Dây còn dài khoảng 50cm làm bằng vải bền chắc. Quả còn có tua rua bốn góc tượng trưng cho bốn phương trời, tua rua ở cuối dây còn và dưới quả còn là thiên địa. Quả còn càng có nhiều tua rua, nhiều sắc màu càng đẹp, càng đem lại may mắn, hạnh phúc và thịnh vượng.

Có hai cách tung còn, một là ném còn qua vòng treo trên cột (cây nêu) thì được coi là thắng cuộc, tài giỏi và may mắn cả một năm. Hai là chia làm hai tốp nam, nữ hoặc cả nam nữ tung còn cho nhau. Quả còn mang theo tua rua ngũ sắc bay vút lên trông rất đẹp mắt. Bên ném, bên bắt, những quả còn lên xuống nhịp nhàng, hòa trong tiếng hò reo cổ vũ, tạo nên không khí vui tươi, nhộn nhịp. Đây cũng là dịp các đôi trai gái giao duyên, gửi gắm tình cảm cho nhau qua quả còn. Chàng trai thích cô gái nào thì tung còn cho người đó, rồi trao cho nhau những vật kỉ niệm để làm niềm tin. Từ những hội chơi còn ngày Xuân, bao đôi trai gái bén duyên nên vợ, nên chồng, xây dựng gia đình hạnh phúc.

Trò chơi ném còn trong lễ hội


Lễ hội Lồng Tồng là một trong những lễ hội quan trọng bậc nhất hằng năm của đồng bào Thái Mường Lò, nhưng gần đây có địa phương 2, 3 năm hoặc hơn mới tổ chức một lần. Gần Tết năm ngoái, tôi có dịp qua xã Tú Lệ, huyện Văn Chấn - nơi có giống nếp Tan Lả đặc sản của người Thái Mường Lò. Hỏi ông Hoàng Văn Ô, Chủ tịch Hội NCT xã về Lễ hội Lồng Tồng, ông bảo, ngày xưa Lễ hội thường kéo dài từ mồng 4 Tết đến Rằm tháng Giêng. Nay tổ chức đơn giản, ngắn gọn hơn nên chỉ diễn ra trong ngày Rằm tháng Giêng và 5 năm mới tổ chức một lần.

Nghe ông Ô nói, tôi ngẫm nghĩ, năm 2015 Mường Lò vừa tổ chức Lễ hội, vậy là đến năm 2020 mới có Lễ hội Lồng Tồng tiếp theo. 5 năm mới “xuống đồng” một lần, kể ra thì cũng tiết kiệm được thời gian, tiền bạc, nhưng sao vẫn cứ thấy tiêng tiếc.

Văn Minh

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Ngôi nhà gỗ mít của người thợ già

Ngôi nhà gỗ mít của người thợ già

Bằng sự đam mê nghề nghiệp sau nhiều năm miệt mài lao động, dưới bàn tay tài hoa của người thợ mộc già, ông tự mình làm nên căn nhà bên trong hoàn toàn bằng gỗ mít...
Những bông hoa đẹp chào mừng kỉ niệm 10 năm thành lập quận

Những bông hoa đẹp chào mừng kỉ niệm 10 năm thành lập quận

Sau một buổi sáng (16/3) sôi nổi, rộn rã, 10 phường 10 vẻ khác nhau, 30 tiết mục với sự tham gia của hàng trăm ca sĩ, diễn viên, nhạc công không chuyên như những bông hoa văn hóa, văn nghệ đẹp đủ màu đã nở tung, khoe sắc trên sân khấu lớn Liên hoan tiếng hát NCT năm 2024 của quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội.
Thanh Hóa đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy

Thanh Hóa đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy

Lễ hội Sết Boóc Mạy được đồng bào người dân tộc Thái ở Như Thanh (Thanh Hóa) gìn giữ nhằm tri ân công đức của tổ tiên. Đồng thời, truyền lại cho thế hệ sau về truyền thống kiên cường, bất khuất của ông cha.
Xuân trên tay mẹ

Xuân trên tay mẹ

Thèm quá chừng cái bong bóng heo thổi căng phơi khô làm bóng ném!!!
Suốt đời tâm huyết với làn điệu Then

Suốt đời tâm huyết với làn điệu Then

Tại Lễ hội Đồng Đình năm 2024, ở xã Phong Dụ, huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh nhiều người rất ấn tượng với đội hát Then. Người chủ xướng của đội hát Then là Nghệ nhân ưu tú Nông Thị Hang, 79 tuổi, ở thôn Chiến Thắng, xã Điền Xá, huyện Tiên Yên.

Tin khác

Thăm chợ có tuổi đời trên trăm năm

Thăm chợ có tuổi đời trên trăm năm
Ở TP Tân An, tỉnh Long An có một khu chợ hơn trăm năm tuổi mà ngày nay, người dân vẫn nhắc đến với tất cả thân thương - chợ cũ Tân An...

Danh sách 8 đội bóng góp mặt ở tứ kết Champions League

Danh sách 8 đội bóng góp mặt ở tứ kết Champions League
Vòng 1/8 UEFA Champions League vừa khép lại, điều này đồng nghĩa với việc tứ kết Champions League mùa giải 2023-2024 đã chính thức xác định được 8 đội bóng xuất sắc nhất góp mặt.

Một nhiệm kì đầy biến động, nhưng để lại nhiều bài học quý cho sự phát triển

Một nhiệm kì đầy biến động, nhưng để lại nhiều bài học quý cho sự phát triển
Đại hội được tổ chức vào ngày 9/3/2024, tại quận Hà Đông, TP Hà Nội. Đoàn đại biểu Hội Nhà văn TP Hà Nội gồm: Nhà thơ Bùi Việt Mỹ, Phó Chủ tịch Thường trực; nhà thơ Lê Cảnh Nhạc, Phó Chủ tịch; nhà thơ Nguyễn Thị Mai, Ủy viên Ban chấp hành tới dự và tặng lẵng hoa chúc mừng. Khách mời có đoàn đại biểu Chi hội Nhà văn Bắc Sông Hồng, do nhà văn Khang Sao Sáng, Chi hội trưởng dẫn đầu; cùng các nhà văn Nguyễn Lâm Cẩn, Phương Anh. Các nhà văn thuộc Chi hội Nhà văn Hà Đông - Sơn Tây đến dự đông đủ.

Khám phá kho cổ vật ở tòa thành đá hơn 600 năm tuổi

Khám phá kho cổ vật ở tòa thành đá hơn 600 năm tuổi
Sau nhiều cuộc khai quật, kho cổ vật hơn 600 năm tuổi hiện được Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ (Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) trưng bày, thu hút đông đảo du khách tham quan, chụp ảnh.

Bánh mì Việt Nam đứng đầu danh sách món sandwich ngon nhất thế giới

Bánh mì Việt Nam đứng đầu danh sách món sandwich ngon nhất thế giới
Chuyên trang ẩm thực Tasteatlas mới đây đã đăng bài viết "Top 100 sandwiches in the world" (top 100 món bánh sandwich ngon nhất thế giới), trong đó bánh mì Việt Nam đứng ở vị trí đầu tiên.

Ngôi nhà 100 cột ở Cần Đước

Ngôi nhà 100 cột ở Cần Đước
Cần Đước, tỉnh Long An không những là vùng đất được biết đến với đặc sản gạo nàng thơm Chợ Đào mà còn là nơi có nhiều di tích lịch sử - văn hóa. Trong đó công trình kiến trúc, điêu khắc cổ, ở xã Long Hựu Đông, thường gọi là nhà Trăm cột. Nhà Trăm cột được xây dựng theo lối nhà rường đặc trưng của xứ Huế...

Nét đẹp văn hóa ở đình Long Thạnh

Nét đẹp văn hóa ở đình Long Thạnh
Đình Long Thạnh, xã Long Định, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia...

"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé
Phim “Dune: Hành tinh cát 2” là phần tiếp theo của “bom tấn” thành công năm 2021, chuyển thể từ bộ tiểu thuyết “Xứ cát” của nhà văn Frank Herbert.

Đội tuyển Việt Nam công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia

Đội tuyển Việt Nam công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia
Cách đây ít phút, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam đã công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia ở vòng loại thứ hai World Cup 2026.

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun
Tối 9/3, tập 1 "Queen of tears" (Nữ hoàng nước mắt) do bộ đôi cực phẩm về visual và độ nổi tiếng Kim Soo Hyun và Kim Ji Won đóng chính đã ra mắt khán giả.

Bản sắc văn hóa dân tộc qua chợ phiên vùng cao

Bản sắc văn hóa dân tộc qua chợ phiên vùng cao
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta rất chú trọng đến việc bảo tồn phong tục, tập quán mang đậm bản sắc văn hóa tộc người dưới mọi hình thức. Trong đó, có một hình thức bảo tồn hết sức sinh động và có sức lan tỏa lớn là những phiên chợ vùng cao, không gian sinh hoạt cộng đồng mang đặc trưng của những nét văn hóa cổ truyền...

Nghệ nhân “giữ lửa” cho những câu hát đúm

Nghệ nhân “giữ lửa” cho những câu hát đúm
Dù đã bước qua cái tuổi Thất thập nhưng tình yêu với nghệ thuật dân gian của nghệ nhân Vũ Thị Bấc, 85 tuổi, ở khu 2, phường Phong Cốc, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh vẫn dạt dào. Để bảo tồn và phát huy, hằng ngày cụ vẫn truyền dạy cho lớp trẻ những câu hát đúm cổ địa phương.

Đến thăm “thiên hạ đệ nhất hùng quan”

Đến thăm “thiên hạ đệ nhất hùng quan”
Chúng tôi rất ấn tượng khi đến tham quan di tích Hải Vân Quan vào một ngày đầu Xuân Giáp Thìn. Đây được xem là một công trình quân sự, nhất là biên phòng do triều đình nhà Nguyễn xây dựng trên đỉnh đèo Hải Vân vào năm 1826 để bảo vệ kinh thành Huế và giám sát các hoạt động ở vùng cửa biển Đà Nẵng. Mặc dầu hiện nay, di tích đang đại trùng tu và chưa mở cửa nhưng đã có đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm, check-in.

Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024

Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024
Chương trình "Mẹ vắng nhà - Ba là siêu nhân" được Việt hóa theo chương trình "The return of superman" của Hàn Quốc.

Sự hấp dẫn, cuốn hút của “Sắc mận cao nguyên trắng”

Sự hấp dẫn, cuốn hút của “Sắc mận cao nguyên trắng”
Ông Trần Ngọc Phương, Chủ tịch UBND xã Tả Văn Chư, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cho biết, nhờ thời tiết thuận lợi nên hoa mận Tả Van nở sớm hơn 10 ngày, hoa không chỉ dày bông mà còn tươi đẹp hơn các năm trước, nên UBND xã đã thay đổi lịch tổ chức chương trình "Sắc mận cao nguyên trắng” Bắc Hà năm 2024, diễn ra trong 2 ngày 24-25/2, tại thôn Lả Gì Thàng.
Xem thêm
Ngôi nhà gỗ mít của người thợ già

Ngôi nhà gỗ mít của người thợ già

Bằng sự đam mê nghề nghiệp sau nhiều năm miệt mài lao động, dưới bàn tay tài hoa của người thợ mộc già, ông tự mình làm nên căn nhà bên trong hoàn toàn bằng gỗ mít...
Những bông hoa đẹp chào mừng kỉ niệm 10 năm thành lập quận

Những bông hoa đẹp chào mừng kỉ niệm 10 năm thành lập quận

Sau một buổi sáng (16/3) sôi nổi, rộn rã, 10 phường 10 vẻ khác nhau, 30 tiết mục với sự tham gia của 300 ca sĩ, diễn viên, nhạc công quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội
Thanh Hóa đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy

Thanh Hóa đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy

Tối 17/3, UBND huyện Như Thanh (Thanh Hóa) long trọng tổ chức lễ công bố quyết định danh mục di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia Lễ hội Sết Boóc Mạy.
Nhà sản xuất đình đám nước Úc mang show Jetski đến Phú Quốc

Nhà sản xuất đình đám nước Úc mang show Jetski đến Phú Quốc

Được sáng tạo, điều hành bởi nhà sản xuất tên tuổi hàng đầu nước Úc - H2O Events và trình diễn bởi Á quân flyboard thế giới cùng hàng chục vận động viên quốc tế, show diễn Jetski hứa hẹn sẽ là chương trình đắt khách của tổ hợp giải trí nghìn tỷ tại Thị tr
Đầu năm hàng vạn du khách thăm viếng đền thờ Cầm Bá Thước và Bà chúa Thượng Ngàn

Đầu năm hàng vạn du khách thăm viếng đền thờ Cầm Bá Thước và Bà chúa Thượng Ngàn

Di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh đền thờ Cầm Bá Thước và Bà chúa Thượng Ngàn tọa lạc trên vùng đất mường Chiềng Vạn, nay là xã Vạn Xuân, huyện Thường Xuân, Thanh Hóa.
Tái hiện lễ hội của 05 dân tộc thiểu số dịp Lễ hội Khèn hoa 2024 tại Fansipan

Tái hiện lễ hội của 05 dân tộc thiểu số dịp Lễ hội Khèn hoa 2024 tại Fansipan

Ngày 12/2 (tức mùng 3 Tết Nguyên đán Giáp Thìn), Lễ hội Khèn hoa-Ngày hội các dân tộc và Hội xuân Mở cổng trời Fansipan sẽ chính thức khai mạc tại khu du lịch Sun World Fansipan Legend (Sa Pa, Lào Cai). Lễ hội đem đến nhiều trải nghiệm mới mẻ, thú vị cho
Danh sách 8 đội bóng góp mặt ở tứ kết Champions League

Danh sách 8 đội bóng góp mặt ở tứ kết Champions League

Vòng 1/8 UEFA Champions League vừa khép lại, điều này đồng nghĩa với việc tứ kết Champions League mùa giải 2023-2024 đã chính thức xác định được 8 đội bóng xuất sắc nhất góp mặt.
Đội tuyển Việt Nam công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia

Đội tuyển Việt Nam công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia

Cách đây ít phút, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam đã công bố danh sách tập trung chuẩn bị cho trận đấu với Indonesia ở vòng loại thứ hai World Cup 2026.
Vụ VĐV tố bị "cắt phế" tiền thưởng: Cho thôi công tác 4 HLV đội tuyển thể dục dụng cụ nữ

Vụ VĐV tố bị "cắt phế" tiền thưởng: Cho thôi công tác 4 HLV đội tuyển thể dục dụng cụ nữ

Sau hơn 1 tháng xác minh, kiểm tra những nội dung tố cáo của VĐV Phạm Như Phương về vụ việc "thu phế" tiền thưởng và khai khống tiền công tập luyện tại đội tuyển thể dục dụng cụ quốc gia, ông Đặng Hà Việt - Cục trưởng Cục Thể dục Thể thao cho biết, đơn vị
Xuân trên tay mẹ

Xuân trên tay mẹ

Thèm quá chừng cái bong bóng heo thổi căng phơi khô làm bóng ném!!!
Tết của người cựu chiến binh

Tết của người cựu chiến binh

Kể từ khi bị tai biến cách đây vài năm về trước, kí ức đối với ông tôi chỉ là những mảnh chắp vá lúc nhớ lúc quên.
Mùa Xuân trên rẻo cao

Mùa Xuân trên rẻo cao

Dừng xe ở lưng chừng đèo, Lâm bước xuống dang tay hít hà, tận hưởng không khí trong lành nơi rẻo cao Tây Bắc. Trước đó, anh đã đi hơn 300 cây số nhưng chỉ nghỉ đúng 2 chặng, lần này Lâm quyết tâm ở lại Tây Bắc ăn Tết và hết mùa Xuân anh mới trở về Hà Nội.
"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

"Bom tấn" "Dune: Hành tinh cát phần 2" gây sốt các phòng vé

Phim “Dune: Hành tinh cát 2” là phần tiếp theo của “bom tấn” thành công năm 2021, chuyển thể từ bộ tiểu thuyết “Xứ cát” của nhà văn Frank Herbert.
Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp “Nữ hoàng nước mắt" - Queen of tears của Kim Soo Hyun

Tối 9/3, tập 1 "Queen of tears" (Nữ hoàng nước mắt) do bộ đôi cực phẩm về visual và độ nổi tiếng Kim Soo Hyun và Kim Ji Won đóng chính đã ra mắt khán giả.
Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024

Link xem trực tiếp "Mẹ vắng nhà ba là siêu nhân" năm 2024

Chương trình "Mẹ vắng nhà - Ba là siêu nhân" được Việt hóa theo chương trình The return of superman của Hàn Quốc.
Phiên bản di động