“Người cao tuổi phải là công dân số mẫu mực trong thời đại mới”

Phó Chủ tịch Phan Văn Hùng

PV: Thưa Phó Chủ tịch, xin ông cho biết quan điểm chỉ đạo của Trung ương về chuyển đổi số và “bình dân học vụ số” hiện nay?

Phó Chủ tịch Phan Văn Hùng: Chuyển đổi số là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Đây không chỉ là quá trình hiện đại hóa phương thức quản lí, kinh doanh, dịch vụ công… mà còn là bước đột phá để nâng cao chất lượng sống người dân. Mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã kí ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ngày 3/6/2020, Thủ tướng Chính phủ kí Quyết định số 749/QĐ-TTg về “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Chuyển đổi số được hiểu là quá trình thay đổi toàn diện từ phương thức quản lí, điều hành, Chính phủ số đến sản xuất, kinh doanh, kinh tế số và cung cấp các dịch vụ, xã hội số thông qua việc ứng dụng công nghệ số và khai thác dữ liệu số hiệu quả. Đây là quá trình có ý nghĩa sâu sắc, không chỉ về mặt kinh tế mà còn tạo ra đột phá trong phát triển xã hội, nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Song hành với chuyển đổi số, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo thực hiện Phong trào “Bình dân học vụ số”. Ngày 21/3/2025, Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ban hành Kế hoạch số 01-KH/BCĐTW chỉ đạo, triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số” trên toàn quốc. Phong trào nhằm giúp người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế như NCT, có thể tiếp cận, sử dụng và làm chủ công nghệ số cơ bản như điện thoại thông minh, internet, dịch vụ công trực tuyến, ngân hàng số... để hòa nhập và đóng góp tích cực vào xã hội số.

NCT TP Hà Nội tích cực tham gia các lớp "bình dân học vụ số"

PV: Theo ông, Việt Nam có thể học hỏi gì từ các quốc gia đã chuyển đổi số thành công?

Phó Chủ tịch Phan Văn Hùng: Mỗi quốc gia là một bài học quý. Estonia cho thấy cần kết hợp công nghệ với cải cách thể chế, văn hóa làm việc. Singapore đầu tư mạnh vào hạ tầng và bảo mật. Hàn Quốc chú trọng sự tham gia của toàn dân và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ. Đan Mạch nhấn mạnh thay đổi hành vi người dùng và phổ cập kĩ năng số. Trung Quốc thúc đẩy hợp tác công - tư, còn Phần Lan kết hợp công nghệ với giáo dục, môi trường và phát triển bền vững.

Việt Nam cần chọn lọc và tổng hợp, xây dựng chiến lược chuyển đổi số rõ ràng, dài hạn, đi sâu vào từng lĩnh vực, địa bàn cụ thể.

PV: Vai trò của Hội NCT các cấp và mỗi hội viên trong thực hiện chuyển đổi số nên như thế nào, thưa ông?

Phó Chủ tịch Phan Văn Hùng: Các cấp Hội cần tích cực tham gia và lan tỏa chuyển đổi số trong cộng đồng NCT. Một mặt, tổ chức các lớp hướng dẫn kĩ năng số cơ bản. Mặt khác, cần xây dựng mô hình “Câu lạc bộ số”, “Chi hội số”, phối hợp với tổ công nghệ cộng đồng, Đoàn Thanh niên để hỗ trợ NCT.

Mỗi hội viên nên được khuyến khích học tập công nghệ một cách chủ động, trở thành công dân số mẫu mực: Biết dùng điện thoại thông minh, tra cứu thông tin, thanh toán điện tử, truy cập dịch vụ công... Điều quan trọng là NCT phải thấy được ích lợi thiết thực từ việc số hóa như dễ liên lạc với con cháu, tìm thông tin sức khỏe, giải trí, học tập suốt đời, v.v…

Đoàn viên thanh niên TP Hà Nội hỗ trợ NCT sử dụng điện thoại thông minh và cài đặt các phần mềm ứng dụng

PV: Gia đình ông có tham gia vào quá trình chuyển đổi số không?

Phó Chủ tịch Phan Văn Hùng: Có chứ. Bố mẹ tôi gần 90 tuổi vẫn sử dụng được máy tính, điện thoại thông minh nhờ con cháu hướng dẫn. Hằng ngày ông bà nghe pháp thoại, xem tin tức, kết nối với con cháu trong và ngoài nước.

Ngoài ra, các con tôi đều được học công nghệ thông tin từ phổ thông, dùng thành thạo các nền tảng số, thậm chí biết lập trình. Cả gia đình đều sống trong môi trường số, nhờ đó NCT như bố mẹ tôi cảm thấy không bị cô lập, vẫn hòa nhập, sống vui, sống khỏe hơn.

PV: Ông có thể chia sẻ một vài kỉ niệm khi trực tiếp hướng dẫn NCT học công nghệ?

Phó Chủ tịch Phan Văn Hùng: Trong một buổi “bình dân học vụ số”, tôi hướng dẫn các cụ dùng ChatGPT. Ban đầu còn e ngại, nhưng chỉ sau 15-20 phút, các cụ vừa thao tác vừa cười rất vui. Có cụ hỏi: “Thế là từ nay hỏi gì cũng được trả lời à?”. Niềm vui và sự háo hức ấy là động lực rất lớn đối với chúng tôi.

Tôi mong làm sao để hơn 10 triệu NCT cả nước đều được tiếp cận công nghệ một cách phù hợp, đơn giản, thân thiện - từ đó sống chủ động, tự tin hơn trong thời đại số.

PV: Theo ông, Nhà nước cần có chính sách gì để hỗ trợ NCT thực hiện chuyển đổi số hiệu quả?

Phó Chủ tịch Phan Văn Hùng: Theo tôi, Nhà nước cần có chính sách đặc thù dành cho NCT. Trước hết, là đầu tư hạ tầng số đến tận cấp cơ sở, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa. Tiếp theo, hỗ trợ thiết bị thông minh phù hợp với người già - như điện thoại đơn giản, chữ to, giọng nói rõ ràng. Đồng thời tổ chức các chương trình đào tạo miễn phí, tài liệu dễ hiểu, có sự tham gia của thanh niên trẻ và cộng đồng. Các nền tảng số cũng cần được thiết kế thân thiện với NCT, tránh phức tạp, rối rắm.

Khi NCT được trang bị công nghệ, không chỉ họ được hưởng lợi mà còn là tấm gương, là trung tâm lan tỏa để cả cộng đồng học tập, phát triển cùng nhau. Đó là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển bền vững quốc gia.

PV: Trân trọng cảm ơn Phó Chủ tịch!