PV: Thưa ông! Ông quan niệm thế nào về khái niệm “gia đình văn hóa”? Và tại sao gia đình văn hóa lại quan trọng trong xã hội hiện nay?Ông Nguyễn Xuân Dĩnh: Các cụ ta thường nói “mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh” để nói về việc mỗi gia đình sẽ có những hoàn cảnh sống riêng, do đó quan niệm về gia đình văn hóa của mỗi người cũng có sự khác biệt. Theo tôi, gia đình văn hóa là gia đình mà trong đó các thành viên đối xử với nhau bằng tình yêu thương, tôn trọng và trách nhiệm, cùng lao động, học tập, sản xuất để dựng xây cuộc sống tốt đẹp hơn. Một gia đình văn hóa không chỉ là nơi nuôi dưỡng về vật chất mà còn là nơi gìn giữ những giá trị đạo đức, những chuẩn mực ứng xử trong xã hội. Khi gia đình có văn hóa, các thành viên sẽ giúp nhau phát triển cả về mặt thể chất, tinh thần và đạo đức.
Trong xã hội hiện đại, con người dễ bị cuốn vào công việc, cuộc sống, đôi khi quên đi những giá trị tinh thần cốt lõi, thì gia đình văn hóa lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Gia đình văn hóa là chỗ dựa vững chắc giúp mỗi người phát triển, tránh được những tác động tiêu cực của xã hội, đồng thời duy trì sự đoàn kết, hòa thuận, yêu thương giữa các thành viên.
Hàng nghìn năm qua, cha ông ta đã nói về nếp nhà như là một nền tảng để xây dựng và phát triển một gia đình, một dòng họ vững mạnh. Tôi nghĩ rằng gia đình văn hóa chính là nếp nhà trong thời đại hiện nay.
 |
| Gia đình ông Nguyễn Xuân Dĩnh nhiều năm liền đạt danh hiệu Gia đình văn hóa |
PV: Là “cây cao, bóng cả” trong nhà, theo ông, NCT có vai trò như thế nào trong việc xây dựng gia đình văn hóa?
Ông Nguyễn Xuân Dĩnh: NCT có vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát huy những giá trị văn hóa của gia đình. NCT không chỉ là những người kể lại những câu chuyện của ông cha, những kinh nghiệm sống, mà còn là người gìn giữ những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, làng xã, dòng họ, gia đình... NCT vì thế phải là tấm gương sáng cho con cháu học hỏi, không chỉ qua lời nói mà bằng hành động cụ thể. Thế nên, NCT đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nếp nhà, nhịp sống văn hóa của gia đình, trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo.
Trong gia đình tôi, tôi luôn cố gắng duy trì những thói quen tốt đẹp như: ăn cơm cùng nhau vào buổi tối, cùng nhau tham gia vào các hoạt động chung, dù công việc có bận rộn đến đâu. Những hành động này đôi khi không có giá trị vật chất nhiều, nhưng có giá trị tinh thần vô cùng to lớn, giúp các thành viên trong gia đình hiểu được sự quan tâm, sự yêu thương mà chúng tôi dành cho nhau. Hơn nữa, tôi và vợ tôi luôn là người chủ động nhắc nhở các con về lòng hiếu thảo, sự kính trọng đối với ông bà, cha mẹ cũng như giữ gìn mối quan hệ tốt đẹp với dòng họ, láng giềng.
PV: Xin ông chia sẻ những phương pháp mà ông đã áp dụng để duy trì những giá trị văn hóa trong gia đình?
Ông Nguyễn Xuân Dĩnh: Một trong những phương pháp mà tôi và vợ tôi luôn áp dụng chính là việc làm gương mẫu. Chúng tôi không chỉ nói với các con về giá trị gia đình, mà còn thực hiện những hành động cụ thể để các con, cháu thấy được những điều chúng tôi nói có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống. Ví dụ, tôi luôn cố gắng làm gương trong việc giữ gìn sức khỏe, sinh hoạt lành mạnh. Dù tuổi tác đã lớn, nhưng tôi vẫn duy trì thói quen tập thể dục, ăn uống khoa học, để các cháu thấy rằng sự chăm sóc bản thân không chỉ giúp cho bản thân mà còn là cách để chúng ta yêu thương gia đình nhiều hơn.
|
| Ông Nguyễn Xuân Dĩnh (hàng đầu thứ 3 từ trái qua phải) cùng con, cháu trong ngày Tết |
Trước khi dạy con cháu về lối sống trách nhiệm, chan hòa, thì bản thân chúng tôi phải sống trách nhiệm, chan hòa trong cuộc sống gia đình, quan hệ với hàng xóm, làng xã.
Hơn nữa, chúng tôi luôn tạo điều kiện cho các con, cháu tham gia vào các hoạt động gia đình, từ việc chuẩn bị mâm cơm, cho đến việc quét dọn nhà cửa vào mỗi dịp lễ Tết. Đây là cơ hội để mọi người cùng làm việc, chia sẻ công việc, cũng là lúc để chúng tôi nhắc nhở nhau về những phong tục, tập quán, truyền thống tốt đẹp của gia đình và quê hương.
Khi một thành viên gia đình có những hành vi “lệch chuẩn”, ông bà phải là người chủ động khuyên bảo, góp ý trên tinh thần xây dựng, yêu thương nhau. Không chỉ quan tâm đến công việc, học tập của con cháu, mà còn luôn giáo dục con cháu hướng tới nếp sống văn minh, yêu lao động, tránh xa các tệ nạn xã hội.
PV: Gia đình hiện nay đối mặt với nhiều thách thức, từ công việc, cuộc sống bận rộn, đến sự khác biệt trong lối sống giữa các thế hệ. Theo ông, làm thế nào để các gia đình trẻ có thể xây dựng một gia đình văn hóa trong bối cảnh xã hội hiện đại?
Ông Nguyễn Xuân Dĩnh: Thời nào cũng vậy, lúc nào cũng có những khó khăn đòi hỏi chúng ta phải vượt qua. Thế hệ chúng tôi, khó khăn đến từ hoàn cảnh chiến tranh, đói nghèo, người đi kẻ ở, thậm chí nhiều gia đình mất người thân, li tán. Ngày nay, khó khăn đa dạng hơn, phức tạp hơn, từ công việc đến các mối quan hệ xã hội. Nhu cầu của con người cũng có nhiều thay đổi, nhất là nhu cầu về vật chất và sự đáp ứng về tinh thần tương xứng.
Để giữ gìn gia đình, tôi nghĩ rằng điều quan trọng là dù bận rộn đến đâu, chúng ta vẫn cần phải dành thời gian cho nhau. Sự chăm lo về vật chất là rất cần thiết nhưng vật chất không thể thay thế được tình yêu thương và sự quan tâm của gia đình. Không phải cứ cho con cái nhiều tiền là chúng sẽ ngoan, không phải cứ nhà cao cửa rộng thì vợ chồng mới hạnh phúc. Phải vừa chăm lo kinh tế, vừa dành tình yêu thương và thời gian cho gia đình.
Người trẻ hay người già cũng cần gia đình là nơi để trở về sau một ngày làm việc, là nơi để cùng nhau chia sẻ, cùng nhau xây dựng những giá trị chung. Đừng để công việc, những căng thẳng trong cuộc sống làm cho chúng ta quên đi những giá trị cốt lõi của gia đình.
PV: Cảm ơn ông. Chúc ông và gia đình luôn mạnh khỏe và hạnh phúc!
