Ký ức hào hùng về Trung đội nữ dân quân bắn rơi máy bay Mỹ

Cuộc sống đời thường của bà Nguyễn Thị Cúc nhân chứng nữ dân quân bắn rơi máy bay Mỹ

Nhiệt huyết tuổi thanh xuân trên trận địa

Về xã Hà Tiến, huyện Hà Trung (nay là xã Tống Sơn, tỉnh Thanh Hóa) vào những ngày cuối hè, trước mắt chúng tôi là những cánh đồng lúa mênh mông, trải dài như một tấm thảm nhung xanh thẳm. Nơi đây, gần 60 năm trước có một Trung đội nữ dân quân đã từng vác súng bộ binh bắn rơi máy bay Mỹ. Câu chuyện về những người con gái chân đất mà kiên cường ấy khiến chúng tôi háo hức tìm gặp.

Trong lần gặp mặt này, phóng viên Tạp chí Người cao tuổi được nghe các bà, các mẹ tâm sự hồi tưởng lại thời chiến tranh oanh liệt, khi đó họ mới tuổi mười chín đôi mươi. Giờ đây, các bà các mẹ ai nấy đã đều 80-85 tuổi. Trong 10 cô gái ngày ấy nay chỉ còn quá nửa. Người vì tuổi cao, bệnh tật, người thì theo cháu con, hưởng tuổi già ở khắp mọi miền đất nước. Các bà cho biết: Cũng lâu lắm chúng tôi mới gặp được nhau, mỗi lần gặp gỡ và ôn lại những kỷ niệm xưa thì tinh thần cảm thấy vui tươi, khỏe mạnh hơn nhiều lắm.

Gần 60 năm qua những nữ dân quân ngày nào giờ đây họ đã tuổi 80-85

Gặp gỡ những nữ dân quân năm ấy, chúng tôi được nghe rất nhiều câu chuyện cảm động, hào hùng.

Bà Nguyễn Thị Cúc kể, khoảng vào năm 1966 khi máy bay Mỹ ồ ạt bắn phá miền Bắc, tại Thanh Hóa các mục tiêu được ngắm đến là cầu Báo Văn (Nga Sơn), cầu Hàm Rồng (thị xã Thanh Hóa), cầu Đò Lèn, ga Lèn, cầu Cừ, Quốc lộ 1A (Hà Trung), … Mục tiêu của chúng nhằm cắt đứt các huyết mạch giao thông không cho miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam.

Trước tình hình máy bay Mỹ đánh phá ác liệt, huyện Hà Trung lúc đó đã thành lập các Trung đội dân quân để bảo vệ các mục tiêu cầu. Cũng trong thời điểm này huyện đội Hà Trung đã cho phép xã Hà Tiến thành lập Trung đội dân quân gồm 10 cô gái thuộc làng Đồng Ô. Trung đội do bà Đỗ Thị Phách là Trung đội trưởng có nhiệm vụ hợp đồng tác chiến với các trung đội dân quân trong huyện và các lực lượng vũ trang để bảo vệ cầu Đò Lèn, ga Lèn.

Thời điểm tháng 11/1967, máy bay Mỹ tiếp tục bắn phá điên cuồng, chúng đã phát hiện tại ga Lèn có tàu hàng của ta đang chở lương thực vào chiến trường miền Nam, đây là mục tiêu để máy bay Mỹ ném bom. Để bảo vệ tàu, Trung đội nữ dân quân Hà Tiến đã anh dũng ngày đêm đào công sự lên đỉnh đồi bám trận địa chống trả quyết liệt, đồng thời chia nhau chặt cây ngụy trang cho đoàn tàu.

"Có được trận địa trên đỉnh núi cao là nơi lý tưởng để bắn trả máy bay Mỹ. Trung đội 10 người chỉ có hai khẩu Đại liên và 2 khẩu Thượng liên nhưng với lòng quyết tâm dũng cảm chúng tôi đã bắn trả quyết liệt. Máy bay Mỹ chia thành nhiều tốp, mỗi tốp 4 chiếc liên tục bổ nhào để ném bom, cứ mỗi lần máy bay của Mỹ nhào xuống ném bom là lúc Trung đội trưởng Đỗ Thị Phách phất cờ hô to điểm xạ… Lúc này, chúng tôi nã đạn. Cứ như vậy hết tốp này đến tốp khác, chúng tôi vẫn bám trụ, bắn trả quyết liệt nên máy bay Mỹ không thể ném bom trúng tàu", bà Cúc hồi tưởng lại.

Bà Cúc cho biết, bà nhớ mãi hình ảnh nữ dân quân Mai Thị Là, trong lúc cùng đồng đội quần nhau với giặc lái cả ngày chị bị vỏ đạn găm vào má, vậy mà không hay biết, sau khi bắn xong thấy máu chảy mới lấy mảnh vỏ đạn ra.

"Những trận đánh quyết liệt ấy chúng tôi cảm giác như không biết mệt, biết đói là gì cả, cứ lúc nào máy bay bổ nhào vào là chúng tôi bắn. Nhiều hôm chia nhau về nhà để ăn cơm, nhưng về đến nhà bố mẹ cũng chỉ luộc cho rổ sắn, chứ lấy đâu ra cơm mà ăn", bà Cúc kể.

Với lòng quả cảm và sự chiến đấu anh dũng, 10 cô gái dân quân thôn Đồng Ô đã lập nên chiến công vang dội. Các nữ dân quân ngày ấy vẫn bồi hồi, xúc động nhớ như in về một buổi chiều, lúc 16 giờ ngày 20/11/1967: chiếc máy bay F4 của Mỹ trúng đạn, bốc cháy. Tin vui từ Trung đoàn 250 và đơn vị ra-đa tỉnh Thanh Hóa báo về khiến chúng tôi ôm chầm lấy nhau, vừa hò reo sung sướng, vừa mừng rơi nước mắt.

Những tấm gương sáng trong thời bình

Sau chiến công vang dội này, Trung đội dân quân tự vệ Hà Tiến được Bác Hồ gửi thư khen ngợi và tặng Huy hiệu. Cả Trung đội được thưởng Huân chương Quân công hạng Ba. Riêng bà Đỗ Thị Phách - Trung đội trưởng và bà Nguyễn Thị Tẹn được đại diện đi dự hội nghị “Những tay súng tài giỏi bắn máy bay bằng súng bộ binh” tại tỉnh Hòa Bình.

Trở về với cuộc sống thường nhật, những nữ dân quân ngày ấy trở thành những người mẹ, người bà gương mẫu trong gia đình, trong lao động sản xuất, trong các hoạt động xã hội ở địa phương... Dù ở hoàn cảnh nào, các cô gái dân quân tự vệ Hà Tiến năm xưa vẫn luôn là tấm gương cho thế hệ sau noi theo.

Bà Cúc cho biết thêm: "Nhiều gia đình của đồng đội tôi đã có con cái thành đạt, đang công tác trong các lĩnh vực giáo dục, y tế và có nhiều cống hiến cho sự phát triển của tỉnh nhà, như: Gia đình bà Đỗ Thị Phách, Nguyễn Thị Bên, Mai Thị Phiên, Mai Thị Mạnh…".

Tâm sự với chúng tôi, ông Mai Đức Chinh - Phó Chủ tịch UBND xã Tống Sơn không giấu được niềm tự hào pha lẫn nỗi niềm trăn trở của mình khi nói về Trung đội nữ dân quân trong kháng chiến chống Mỹ của xã: “Họ là niềm tự hào của không chỉ người dân Tống Sơn. Chúng tôi luôn lấy đây là những tấm gương sáng để giáo dục cho các thế hệ trẻ tại địa phương, về tinh thần bất khuất, truyền thống yêu nước nồng nàn của dân tộc ta. Tuy nhiên, có một điều vẫn khiến chính quyền và các thành viên trong Trung đội nữ dân quân xưa băn khoăn, trăn trở là dù nhiều lần được chính quyền địa phương hướng dẫn làm hồ sơ, đề xuất lên cấp trên để được hưởng một phần chế độ đãi ngộ nhưng đến nay vẫn chưa có hồi đáp”.

Cầu Đò Lèn một chứng tích lịch sử hào hùng

Gần 60 năm sau nơi chiến địa xưa, nay là những bãi lúa, bờ ngô xanh mướt. Cầu Đò Lèn, Ga Lèn vẫn sừng sững hiên ngang – chứng tích tinh thần bất khuất, kiên trung của quân và dân Hà Trung trong kháng chiến chống Mỹ. Bên cạnh đó, cây cầu Đò Lèn mới được xây dựng kiên cố, rộng rãi, ngày đêm tấp nập xe cộ ra Bắc vào Nam, như thôi thúc nhịp vươn mình đổi mới của quê hương hôm nay.

Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam dâng hương, tặng quà tri ân dịp 27/7 tại Thanh Hóa Trong không khí linh thiêng những ngày tháng 7, Đoàn công tác của Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam đã đến dâng hương, ...