Giáo dục 18/03/2025 10:25
Mới đây, Ngày hội Tư vấn tuyển sinh - Hướng nghiệp 2025 diễn ra tại Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh), thu hút sự tham gia của hàng chục nghìn phụ huynh và học sinh, quy tụ gần 100 trường đại học, cao đẳng và tổ chức giáo dục, với tổng cộng 240 gian tư vấn.
Những năm gần đây, công tác hướng nghiệp cho học sinh cuối cấp luôn được chú trọng, song vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế. Ở các trường THPT, việc hướng nghiệp gần như chỉ thực hiện nội dung tư vấn tuyển sinh. Trong các buổi hướng nghiệp, việc trao đổi giữa học sinh và các chuyên gia tư vấn chỉ xoay quanh vấn đề chọn khối nào? Trường nào? Hoạt động hướng nghiệp thực chất chỉ là giới thiệu về trường và các ngành đào tạo, phục vụ cho việc tuyển sinh của cơ sở đó.
 |
| Ảnh minh họa |
Về phía gia đình, nói một cách công bằng, cha mẹ nào cũng lo lắng cho con ở giai đoạn chuyển tiếp này, mong con sau khi tốt nghiệp THPT sẽ có một tương lai tươi sáng… Tựu chung vẫn hướng con cái theo một ngành nghề nào đó mà họ mong muốn, để rồi nhồi nhét kiến thức bằng mọi giá để con mình tốt nghiệp THPT và vào được một trường đại học “Top trên”.
Còn các em học sinh hầu hết chọn ngành nghề theo mong muốn của gia đình, hay theo xu hướng số đông, theo bạn bè. Với cách hướng nghiệp như vậy dẫn đến kết quả là học sinh chủ yếu quan tâm thi vào trường nào, khoa nào, khối nào, đầu ra có “hot” hay không…
Thực tế cho thấy, để bước chân vào ngưỡng cửa đại học và có được tấm bằng cử nhân hay kĩ sư... không khó, song học như thế nào và ra trường làm gì mới là việc phải bàn. Nếu như trước kia, khi mà các trường đại học, cao đẳng trong cả nước chỉ tính trên đầu ngón tay nên việc thi đỗ đại học rất khó khăn, thì nay các trường đại học “mọc lên như nấm”, không ít cơ sở giáo dục coi việc đào tạo là một nghề kinh doanh và đương nhiên là tuyển sinh rất dễ dãi, thu hút người học càng đông càng tốt. Thế mới có chuyện, sau khi công bố điểm thi tốt nghiệp THPT, ngoài các trường có uy tín, chất lượng thực hiện việc xét tuyển theo chất lượng và chuyên ngành đào tạo, thì không ít trường đại học tung ra đủ các hình thức chào mời như gọi điện hay gửi giấy báo trúng tuyển đến tận nhà. Trong khi đó, mối quan tâm của các bậc phụ huynh là làm thế nào để con em mình được vào đại học. Vậy nên ngay cả khi biết con mình sức học chỉ ở mức trung bình cũng quyết cho con vào một trường đại học, cao đẳng nào đó, chứ không để con đi học nghề.
Đối với học sinh sức học chỉ ở mức trung bình, nên chăng nhà trường và các bậc phụ huynh nên hướng các con bắt đầu luôn chương trình học nghề ngay sau khi tốt nghiệp THCS, như vậy chỉ cần tốn thời gian 3 năm là hoàn tất chương trình THPT và cả chương trình nghề.
Đặc biệt, với những học sinh mà trình độ hạn chế, điều kiện gia đình khó khăn thì tốt nhất nên chọn học nghề thay vì học đại học, bởi vì trải qua 4 năm học đại học, vừa tốn kém vừa mất đi cơ hội việc làm. Với khoảng thời gian này, các bạn có thể ra làm nghề sớm để tích lũy kinh nghiệm, tạo lợi thế thăng tiến trong công việc hoặc có thể học tiếp chuyên sâu về lĩnh vực mà mình mong muốn theo đuổi.
Có một thực trạng là nước ta hiện đang “thừa thầy, thiếu thợ, cử nhân ra trường thất nghiệp là vấn đề không phải của riêng ai. Có rất nhiều trường hợp sinh viên tốt nghiệp nhưng lại làm một ngành nghề không tương xứng với bằng cấp dẫn đến thiếu kiến thức chuyên sâu, thiếu kinh nghiệm thực tế, mức lương thấp, cơ hội thăng tiến không nhiều.
Hướng nghiệp cho học sinh cuối cấp là vấn đề luôn được xã hội quan tâm, nhất là trong điều kiện thị trường lao động có sự cạnh tranh và biến động khá mạnh. Hướng nghiệp không chỉ đơn giản là việc giúp các em học sinh chọn một nghề cụ thể mà là giúp các em bộc lộ được sở trường, theo đuổi ngành nghề mình yêu thích, từ đó khẳng định vị thế của mình trong xã hội.
Có thể khẳng định, hướng nghiệp chính là sự định hướng cho cuộc sống tương lai, nó chính là khâu đầu tiên và đặc biệt quan trọng đến cuộc đời của mỗi con người. Thế nên việc hướng nghiệp có vai trò vô cùng quan trọng, đòi hỏi sự quan tâm hỗ trợ định hướng đúng đắn từ gia đình, nhà trường cũng như nhiều tổ chức xã hội, để các em nhìn nhận bản thân và đưa ra được sự lựa chọn tốt nhất cho tương lai!.
