Điều trị bệnh võng mạc, đái tháo đường ở người cao tuổi

Ts.Bs Trần Tất Thắng - Giám đốc Bệnh viện Mắt Nghệ An, khám và tư vấn cho bệnh nhân

Trong bối cảnh bệnh đái tháo đường ngày càng gia tăng, nhất là ở người cao tuổi, các biến chứng liên quan đến mắt trở thành nỗi lo thường trực. Võng mạc đái tháo đường – biến chứng nghiêm trọng nhất tại mắt – được coi là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở nhóm người trưởng thành và cao tuổi. Tại Nghệ An, Bệnh viện Mắt Nghệ An đã và đang trở thành điểm tựa tin cậy cho người bệnh, nhờ ứng dụng nhiều kỹ thuật hiện đại nhằm bảo vệ thị lực.

Theo các chuyên gia nhãn khoa, người cao tuổi mắc đái tháo đường thường đối mặt nguy cơ tổn thương võng mạc cao hơn do mạch máu đã suy yếu theo thời gian. Khi đường huyết tăng cao kéo dài, các vi mạch tại võng mạc giãn ra, tăng tính thấm và dễ rò rỉ, gây phù nề, xuất tiết. Nguy hiểm hơn, hiện tượng thiếu máu võng mạc khiến cơ thể hình thành các mạch máu mới, nhưng chúng lại rất mong manh và dễ vỡ, gây xuất huyết dịch kính, bong võng mạc, dẫn tới mù lòa.

Điều đáng lo ngại là bệnh diễn tiến âm thầm. Nhiều người cao tuổi vẫn sinh hoạt bình thường mà không biết võng mạc đang bị tổn thương. Chỉ đến khi thị lực suy giảm, nhìn mờ hoặc méo mó mới đi khám, thì thường đã ở giai đoạn muộn. “Có những bệnh nhân đến viện trong tình trạng võng mạc đã tổn thương nặng, việc điều trị trở nên khó khăn, thậm chí không thể phục hồi thị lực,” BSNT Trần Thị Út Bạch Tiên- Khoa Tổng hợp - Glocom Bệnh viện Mắt Nghệ An cho biết.

Một ca phấu thuật tại Bệnh viện mắt Nghệ An

Để điều trị võng mạc đái tháo đường, bệnh viện hiện áp dụng đồng bộ nhiều phương pháp tiên tiến. Phổ biến nhất là tiêm thuốc nội nhãn, đặc biệt đối với bệnh nhân phù hoàng điểm hoặc có tân mạch. Các thuốc kháng VEGF như Bevacizumab, Ranibizumab, Aflibercept được tiêm trực tiếp vào mắt, giúp ức chế sự phát triển mạch máu bất thường, giảm phù nề và cải thiện thị lực. Thủ thuật này diễn ra nhanh chóng, trong điều kiện vô khuẩn tuyệt đối, bệnh nhân có thể ra viện trong ngày.

Với những trường hợp nặng hơn, khi xuất hiện xuất huyết dịch kính kéo dài hoặc bong võng mạc do xơ hóa, các bác sĩ tiến hành phẫu thuật cắt dịch kính. Kỹ thuật này giúp loại bỏ dịch kính đục và máu đông, bóc màng xơ, kết hợp laser quang đông để ổn định võng mạc. Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ bơm khí hoặc dầu silicon để giữ võng mạc đúng vị trí. “Phẫu thuật cắt dịch kính là giải pháp cuối cùng cho những ca phức tạp, nhưng nhờ công nghệ hiện đại và tay nghề bác sĩ, nhiều bệnh nhân đã được cứu vãn thị lực,” bác sĩ Tiên chia sẻ.

Song song với điều trị tại viện, công tác sàng lọc, phát hiện sớm cũng được chú trọng. Bệnh viện Mắt Nghệ An đã triển khai chương trình khám lưu động tại nhiều xã, phường, kết hợp với Bệnh viện Nội tiết Nghệ An để tầm soát võng mạc đái tháo đường cho người dân. Đặc biệt, bệnh viện đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích hình ảnh đáy mắt, giúp phát hiện sớm tổn thương với độ chính xác cao, ngay cả khi mắt chưa có biểu hiện rõ ràng.

Nhờ vậy, nhiều bệnh nhân cao tuổi đã được phát hiện và điều trị kịp thời. Bà Lê Thị Na, 72 tuổi, ở xã Hưng Nguyên kể lại: “Tôi tưởng mắt mờ do tuổi già, không nghĩ là biến chứng của tiểu đường. Nhờ chương trình sàng lọc của bệnh viện, tôi được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Giờ mắt sáng rõ hơn, tôi có thể nhìn con cháu, đi lại bình thường.”

Thực tế cho thấy, việc phát hiện và điều trị sớm có ý nghĩa quyết định. Bệnh viện Mắt Nghệ An đã trở thành địa chỉ tin cậy không chỉ cho người dân trong tỉnh mà còn cho nhiều bệnh nhân từ các tỉnh lân cận tìm đến.

Tuy nhiên, yếu tố quan trọng không kém chính là sự chủ động của người bệnh. Bác sĩ BSNT Trần Thị Út Bạch Tiên - Khoa Tổng hợp - Glocom nhấn mạnh: “Người bệnh đái tháo đường, đặc biệt là người cao tuổi, cần coi việc khám mắt định kỳ là một phần trong điều trị bệnh. Với đái tháo đường týp 2, phải khám ngay khi phát hiện bệnh; với týp 1, nên khám sau 5 năm kể từ khi chẩn đoán; phụ nữ có thai và mắc đái tháo đường phải khám ngay từ đầu thai kỳ.”

Ngoài việc tuân thủ lịch khám, người bệnh cần kiểm soát tốt đường huyết, huyết áp và mỡ máu. Duy trì HbA1c dưới 7%, huyết áp dưới 130/80 mmHg, LDL-C dưới 100 mg/dL là những con số cần ghi nhớ. Song song đó, việc xây dựng lối sống lành mạnh, ăn uống điều độ, tập luyện thường xuyên, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng.

Bệnh võng mạc đái tháo đường ở người cao tuổi là biến chứng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát nếu được phát hiện sớm. “Mỗi bệnh nhân đái tháo đường hãy chủ động đi khám mắt định kỳ, kiểm soát đường máu và xây dựng lối sống lành mạnh. Chủ động hôm nay chính là giữ lại ánh sáng cho mai sau,” bác sĩ Tiên gửi lời khuyên.