Trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ môi trường Vườn Quốc gia Hoàng Liên (Lào Cai): Đa dạng đối tượng và hình thức giáo dục, tuyên truyền về bảo v

Cùng với phát triển du lịch, công tác vệ sinh và bảo vệ môi trường được VQG Hoàng Lên hết sức chú trọng, coi đó là yếu tố quyết định cho sự phát triển bền vững của VQG Hoàng Liên. Trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ môi trường Hoàng Liên (Trung tâm) trực thuộc VQG Hoàng Liên là đơn vị thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn về du lịch sinh thái và giáo dục môi trường, tuyên truyền về vệ sinh môi trường cho du khách, người dân địa phương sống trong và ven VQG, người khuân vác đồ và hướng dẫn viên phục vụ khách du lịch trước khi tham gia chinh phục đỉnh Fansipan, thăm quan VQG. Những nhiệm vụ này được thực hiện tốt, thường xuyên, liên tục. Hàng năm, Trung tâm tổ chức tuyên truyền, giáo dục môi trường, cho học sinh Tiểu học, Trung học phổ thông bán trú của 4 xã vùng lõi với các chủ đề: Vai trò, lợi ích, tác dụng của rừng, PCCCR, Đa dạng sinh học VQG Hoàng Liên từ đó giúp các em học sinh thêm hiểu biết yêu quí và bảo vệ rừng. Đối với người dân các xã vùng lõi Vườn Quốc gia Hoàng Liên hằng năm tổ chức 8 – 10 lớp tập huấn mỗi lớp trung bình 30 người, nội dung tập huấn về công tác bảo vệ rừng và môi trường, giới thiệu các mô hình và phương pháp tiếp cận làm du lịch sinh thái trong VQG từ đó giúp giảm tác động đến tài nguyên rừng thông qua thu nhập từ du lịch. Đối với hướng dẫn viên du lịch và người khuân vác đồ phục vụ khách du lịch. Hằng năm Trung tâm tổ chức các lớp tập huấn cấp thẻ ra vào rừng cho đội ngũ Hướng dẫn viên là người dân của 4 xã vùng lõi thuộc VQG Hoàng Liên và hướng dẫn viên của các công ty, đơn vị lữ hành có đăng ký khai thác du lịch trong VQG. Nội dung tập huấn về du lịch sinh thái và giáo dục môi trường, đặc biệt là giới thiệu về đa dạng sinh học VQG Hoàng Liên và công tác thu gom, vệ sinh môi trường trong các tuyến điểm du lịch của VQG Hoàng Liên. Ngoài ra, Trung tâm còn tổ chức các lớp tập huấn về bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường và cấp thẻ cho đội ngũ hướng dẫn viên, người khuân vác đồ ra, vào rừng, nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Trong những năm qua công tác Giáo dục môi trường trong VQG Hoàng Liên đạt được nhiều tiến bộ đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực tuyên truyền cho học sinh trong trường học và khách du lịch thăm quan VQG Hoàng Liên.Tháng 2/2016, thực hiện kế hoạch của Giám đốc VQG Hoàng Liên về việc tổ chức tập huấn, và phát tài liệu là các bản mềm về “Giáo dục bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học trong trường học”, Trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ môi trường đã phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Sa Pa tổ chức tập huấn cho 120 hiệu trưởng, giáo viên của hơn 60 trường trường tiểu học và THCS tại huyện Sa Pa tỉnh Lào Cai; và huyện Tam Đường, Tân Uyên, tỉnh Lai Châu; với các nội dung tìm hiểu đa dạng sinh học VQG Hoàng Liên, vai trò, tác dụng của rừng, PCCCR, các Video về du lịch và đa dạng sinh học VQG, các bài hát về VQG……., từ đó các trường về phổ biến tuyên truyền cho học sinh, nâng cao nhận thức cho học sinh hiểu biết về VQG Hoàng Liên và có ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng Hằng năm, Trung tâm tổ chức tuyên truyền trực tiếp cho học sinh các trường tiểu học, THCS tại các xã vùng lõi VQG Hoàng Liên về công tác phòng cháy, chữa cháy rừng, bảo vệ môi trường trung bình mỗi cuộc tuyên truyền có 200 – 300 học sinh tham gia.

Công tác tuyên truyền tại địa phương luôn được đổi mới cả về nội dung và hình thức, phù hợp với tính chất tại cộng đồng bản địa. Các nội dung gắn kết thiết thực với hoạt động kinh doanh du lịch, sản xuất nông nghiệp và khai thác tài nguyên rừng của địa phương, được học viên tuyên truyền hưởng ứng cao.
Đặc biệt, năm 2018, hình thức tuyên truyền được tổ chức dưới dạng cuộc thi Rung Chuông Vàng tại 8 điểm trường cho học sinh các trường tiểu học và trung học cơ sở tại 4 xã Bản Hồ, Lao Chải, Tả Van, San Sả Hồ thu hút được 2.802 thầy cô, các em học sinh và cơ quan quản lý giáo dục trên địa bàn huyện tham gia. Kết quả của đợt thực hiện mang lại hiệu ứng lan tỏa tới cộng đồng địa phương và du khách đến Sa Pa.

Cuộc thi Rung Chuông Vàng được tổ chức ở trường học xã Lao Chải

Công tác tuyên truyền cho du khách thăm quan VQG Hoàng Liên
Lượng khách du lịch thăm quan VQG Hoàng Liên ngày càng tăng, mang lại doanh thu cho ngân sách nhà nước, bên cạnh việc lượng khách tăng thì việc bảo vệ môi trường ngày càng khó khăn do việc khách du lịch xả rác bừa bãi trong các tuyến du lịch gây mất vệ sinh môi trường và phản cảm cho khách du lịch.
Nhận thức được đây là vấn đề rất đáng lo ngại cho sự phát triển bền vững du lịch sinh thái trong VQG Hoàng Liên nên Ban Giám đốc VQG Hoàng Liên đã ra Kế hoạch số 32/KH-GDMT ngày 31/10/2015 về việc đổi mới công tác vệ sinh trên các tuyến du lịch trong VQG Hoàng Liên, mục đích thu gom rác thải trên các tuyến du lịch, đặc biệt là tuyến leo Fansipan. Chương trình được khởi động vào cuối năm 2015, đầu 2016 với điểm cốt lõi là xóa bỏ thùng rác dọc tuyến, phát túi nilon, vận động khách du lịch, hướng dẫn viên và người khuân vác tự phân loại và mang rác của bản thân ra khỏi rừng. Dưới sự hướng dẫn, tuyên truyền, vận động có định hướng của cán bộ, nhân viên Trung tâm. Chương trình đã mang lại hiệu quả tích cực, được du khách ủng hộ nhiệt tình và lượng rác thải giảm đi rõ rệt. Đến năm 2018, chương trình được đánh giá là thành công, mang lại môi trường tự nhiên xanh sạch, đẹp trong mắt du khách tham quan.

Khách du lịch được phát túi nilon và hướng dẫn mang rác ra khỏi rừng

Ngoài ra, trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Chỉnh, Giám đốc Trung tâm cho biết thêm: Trong 10 tháng đầu năm 2018, Trung tâm đã thực hiện trực bán vé tại trụ sở Trung tâm và trạm Núi Xẻ tất cả các ngày trong tuần. Thực hiện thu từ phí, lệ phí tháng 3/2018 thu được là 457.700.000 đồng, lũy kế năm đến hết ngày 18/10/2018 là 4.288.390 triệu, đạt 57,1% kế hoạch (có biểu chi tiết kèm theo); Lũy kế sự nghiệp: 1.023.110.000đồng đạt 80,04% so với kế hoạch giao trong năm 2018; Phối hợp quản lý khách leo núi Fansipan, tuyến Suối vàng – Thác tình yêu nhằm tăng thu cho ngân sách nhà nước; Thực hiện công tác tài chính kế toán đúng quy định, đảm bảo đầy đủ quyền lợi cho cán bộ nhân viên và người lao động; Tham mưu cho lãnh đạo quản lý tốt tình hình nhân sự trong Trung tâm, đảm bảo làm đúng công việc chuyên môn và đạt chất lượng công việc cao; Vào sổ công văn đúng, đủ tất cả các công văn đến và công văn đi; Tham mưu tờ trình, trình UBND tỉnh cho phép VQG Hoàng Liên giảm chỉ tiêu kế hoạch thu phí, lệ phí năm 2018; Tham mưu trình UBND phương án thu phí thăm quan đỉnh Fansipan thông qua tuyến cáp treo Fansipan sapa. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết làm việc với đoàn chuyên gia Pháp về lĩnh vực thể thao mạo hiểm tại Suối Vàng thác Tình Yêu;Tham mưu Lãnh đạo Trung tâm nâng cấp, chỉnh sửa nội dung trang Web để thuận tiện trong việc quảng bá hình ảnh du lịch sinh thái Vườn Quốc gia Hoàng Liên đến với du khách trong và ngoài nước; Thường xuyên duy trì hoạt động phòng trưng bày đa dạng sinh thái, hình ảnh đa dạng các tuyến, điểm du lịch góp phần tăng cường công tác quảng bá xúc tiến. Nghiên cứu và biên soạn các ấn phẩm giới thiệu quảng bá du lịch Vườn Quốc gia Hoàng Liên đến với du khách; Xây dựng đề cương danh mục dự án thuộc lĩnh vực du lịch trong Dự án “Chương trình tài trợ nhỏ về bảo tồn và quản lý bền vững các Vườn di sản ASEAN, pha II – hợp phần Việt Nam. Thực hiện công tác tuần tra kiểm soát tình hình vệ sinh, đôn đốc nhân viên hợp đồng thu dọn vệ sinh trên tuyến, điểm du lịch trong phạm vi quản lý theo định kỳ, đảm công tác an toàn cho du khách và vệ sinh môi trường; Chuẩn bị liên hệ với các trường thuộc 4 xã vùng lõi VQG Hoàng Liên để tổ chức tuyên truyền cho học sinh trường tiểu học PTDTBT, THCS xã Bản Hồ , Lao Chải , San Sả Hồ. Kiểm tra tình hình vệ sinh Tuyến Trạm Tôn Fansipan: Hoàn thiện đề cương các danh mục dự án thuộc lĩnh vực du lịch, giáo dục môi trường trong Dự án “Chương trình tài trợ nhỏ về bảo tồn và quản lý bền vững các Vườn di sản ASEAN, pha II – hợp phần Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Chỉnh, Giám đốc Trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ môi trường Hoàng Liên

Đồng bộ hóa cơ sở vật chất gắn với tuyên truyền bảo vệ tài nguyên rừng và môi trường, trên dọc tuyến được xây dựng các loại biển báo, biển nội quy, biển tuyên truyền với hình thức và nội dung thiết kế sinh động, ngắn gọn, thu hút trực quan người xem, tăng nhận thức của du khách giữ gìn vệ sinh môi trường, bảo vệ tài nguyên động thực vật tại tuyến du lịch.
Nhờ làm tốt công tác giáo dục bảo vệ môi trường, ý thức của du khách, hướng dẫn viên đã được nâng cao, góp phần xây dựng hình ảnh VQG Hoàng Liên ấn tượng đối với du khách trong và ngoài nước.

Thế Thực