Kinh tế 22/08/2025 09:37
Theo khảo sát của một số tổ chức nghiên cứu xã hội tại Việt Nam, hơn 70% NCT vẫn tiếp tục hỗ trợ tài chính cho con cháu sau khi nghỉ hưu. Khoản chi này bao gồm: Hỗ trợ học phí, chi phí học thêm, ngoại ngữ, kĩ năng cho cháu; Góp vốn hoặc cho mượn tiền để con cái kinh doanh; Hỗ trợ chi tiêu hằng tháng cho con cái còn khó khăn; Mua sắm đồ dùng, trang trải chi phí y tế cho cháu…
Câu chuyện “tiền hưu nuôi ba thế hệ” của bà Nguyễn Thị Lan, 68 tuổi, ở phố Lò Đúc, TP Hà Nội khiến ai biết cũng phải buông lời cảm thán. Lương hưu của bà nhận hằng tháng là 6 triệu đồng. Với số tiền này, đáng lẽ đủ để bà chi tiêu cá nhân và thuốc thang tuổi già. Nhưng thực tế, bà chỉ giữ lại khoảng 2 triệu đồng, còn 4 triệu đồng đều dành cho con trai út và hai cháu nhỏ. Bà Lan chia sẻ: “Con trai tôi làm công ty xây dựng, thu nhập bấp bênh, con dâu thì mới nghỉ việc để chăm con. Nhìn hai cháu đi học thiếu thốn, tôi không yên tâm nên mỗi tháng tôi cho thêm tiền học phí, tiền sữa cho cháu”. Thực tế, việc hỗ trợ con cháu khiến bà Lan nhiều lúc phải dè sẻn quá mức. Bữa cơm của bà thường chỉ có rau luộc và chút cá khô. Khi đau ốm, bà ngần ngại đi khám bệnh vì “sợ tốn kém”…
 |
| NCT cần cân nhắc khi chi tiêu. |
Xét ở góc độ văn hóa, đây là biểu hiện của tình thương và trách nhiệm gia đình. Nhưng dưới góc nhìn tài chính, trường hợp của bà Lan đã chi tiêu vượt khả năng, ảnh hưởng đến quỹ hưu trí, quỹ y tế và chính nhu cầu sinh hoạt cơ bản của bản thân bà.
Theo các chuyên gia tài chính, NCT thường có tâm lí muốn lo cho con cháu “đến nơi đến chốn”, nhưng nếu không cân đối, việc hỗ trợ quá mức của NCT cho con cái có thể khiến họ mất đi sự độc lập tài chính. Nguy hiểm hơn, trong trường hợp khẩn cấp về y tế, NCT có thể không đủ tiền chi trả.
Vì vậy, khoản chi cho con cháu chỉ nên dừng ở mức hợp lí, không vượt quá 20% thu nhập, tránh tình trạng NCT phải cắt xén chi phí thiết yếu. Sự cân bằng giữa lo cho mình và chia sẻ cùng con cháu chính là cách giúp các cụ an tâm tuổi già mà vẫn duy trì được tình thương trọn vẹn trong gia đình.
Theo các chuyên gia tài chính, do tâm lí của NCT là thương con, thương cháu nên họ dễ gặp một số “bẫy chi tiêu” khi giúp con cháu.
Thứ nhất là gánh thay nợ nần: Nhiều ông bà đứng ra vay ngân hàng hoặc mượn bạn bè để trả nợ cho con cái. Đây là rủi ro rất lớn, có thể khiến tuổi già lâm cảnh túng thiếu.
Thứ hai, đầu tư thay con: Không ít trường hợp cha mẹ rút tiền tiết kiệm đầu tư kinh doanh cho con, nhưng khi thất bại, chính họ phải chịu hậu quả. Ông Nguyễn Văn Minh, 65 tuổi, ở phường Long Biên, TP Hà Nội từng rút 300 triệu đồng tiền tiết kiệm đưa cho con trai kinh doanh. Do thiếu kinh nghiệm, con ông thua lỗ, mất vốn. Sau cú sốc đó, ông nhận ra: “Thương con thì vẫn thương, nhưng phải giữ phần an toàn cho mình. Nếu không, cả hai thế hệ đều thiệt hại”.
Thứ ba, tiêu thay, lo thay: Một số phụ huynh mua sắm mọi thứ cho con cháu, từ xe cộ, nhà cửa đến đồ dùng sinh hoạt, vô tình tạo tâm lí ỷ lại.
 |
Thứ tư, hi sinh quá mức: Có người thậm chí từ bỏ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của bản thân chỉ để dành tiền cho con cháu - điều này đi ngược lại nguyên tắc tài chính an toàn. Bà Nguyễn Thị Huyền, 63 tuổi ở Ninh Bình, từng có khoản tiết kiệm gần 1 tỉ đồng sau nhiều năm buôn bán. Năm 2019, ông rút toàn bộ số tiền này đưa cho con trai mở cửa hàng kinh doanh đồ điện tử. Ban đầu, cửa hàng buôn bán khá tốt, nhưng sau dịch bệnh, thua lỗ kéo dài. “Con trai thất vọng, còn tôi thì trắng tay. Lẽ ra tuổi này mình phải yên ổn, giờ lại lo toan từng đồng”, bà Huyền tâm sự. Vợ chồng bà buộc phải bán mảnh đất ở quê để bù nợ. Sự việc trở thành bài học cay đắng: Tình thương dành cho con không đồng nghĩa với việc dốc toàn bộ tài sản.
| Ba nguyên tắc quan trọng NCT cần nhớ khi chi tiêu cho con cái: Bảo đảm an toàn tài chính cho bản thân trước tiên. Hỗ trợ con cháu theo khả năng, không vay nợ để giúp. Cần biến sự hỗ trợ thành động lực phát triển, không phải sự phụ thuộc. |
Các chuyên gia tài chính đưa ra lời khuyên cho NCT về việc chi tiêu cho con cái.
Thứ nhất, cần đặt giới hạn rõ ràng: NCT cần trao đổi thẳng thắn với con cái về khả năng hỗ trợ của mình. Ví dụ, với mức lương hưu 10 triệu đồng/tháng, NCT có thể dành ra 2 triệu đồng mỗi tháng để đóng góp một phần học phí cho cháu. Phần lương hưu còn lại, NCT cần chia rõ ràng cho các khoản sinh hoạt hằng ngày, sức khỏe, tiết kiệm dự phòng… Đó là cách chi tiêu khéo léo của NCT: Vẫn yêu thương, vẫn san sẻ, nhưng biết đặt ra giới hạn hợp lí để tuổi già an tâm.
Thứ hai, cần khuyến khích con cháu tự lập: Thay vì chu cấp dài hạn, hãy hỗ trợ con cái theo hướng tạo cơ hội: góp vốn nhỏ ban đầu, cho mượn không lãi suất trong thời gian ngắn, hoặc hướng dẫn cách quản lí chi tiêu.
Thứ ba, cần ưu tiên giáo dục và sức khỏe: Nếu phải chọn, NCT nên dành tiền cho những khoản đầu tư bền vững như học hành, đào tạo nghề cho con cháu, hoặc chăm sóc y tế.
Thứ tư, cần tư vấn tài chính trước khi quyết định lớn. Chẳng hạn, nếu định hỗ trợ con cháu một khoản lớn như mua nhà, mở công ty, nên tham khảo ý kiến từ chuyên gia hoặc luật sư để tránh rủi ro…
Tựu trung, NCT cần nhớ, giúp con cháu không có nghĩa là gánh vác thay con cháu. Sự hỗ trợ tài chính nên được xem như “đòn bẩy tạm thời” chứ không phải “nguồn chu cấp lâu dài”. Cách hỗ trợ khôn ngoan nhất là giữ cho mình sự độc lập tài chính, từ đó mới có thể đồng hành bền vững cùng con cái.
Thiết nghĩ, việc chi tiêu của NCT cho con cái là hành động đẹp, thể hiện tình thương và trách nhiệm gia đình. Tuy nhiên, để tình thương ấy trở thành động lực chứ không biến thành gánh nặng, rất cần sự tỉnh táo và nguyên tắc tài chính rõ ràng. NCT trước hết phải bảo vệ “túi tiền tuổi già” của chính mình, sau đó mới tính đến việc san sẻ cho con cháu. Chỉ khi đó, sự giúp đỡ mới thực sự bền vững, vừa giữ được sự hiếu nghĩa, vừa bảo đảm an toàn cho cả hai thế hệ…
