Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cụ ông cụ bà tỉnh táo, bày tỏ quan niệm rất rõ ràng "chơi với cháu chứ không chăm cháu", "đi làm thuê chứ không ở nhà", "ở gần chứ không ở cùng"… Có người chuẩn bị cho mình một số tiền để có thể vào sống ở những trung tâm bảo trợ xã hội hoặc nhà dưỡng lão. Nhiều trường hợp hai mảnh đời cô đơn đã dọn về ở cùng, sớm tối có nhau.
Bà Nguyễn Thị Chung, ở tỉnh Hòa Bình đi giúp việc cho gia đình chị Lê Minh Thanh đã 3 năm. Gia đình chị Thanh coi bà như người trong nhà bởi tính xởi lởi, trung thực, hoạt bát và "biết việc". Đặc biệt, các con của chị còn coi bà như bà nội của mình. Chồng đi làm ăn xa, chị Thanh rất yên tâm khi giao nhà cửa và các con cho bà. Thậm chí có đợt phải đi công tác dài ngày, chị cũng chỉ gọi điện về hỏi thăm, thấy bà cháu tình cảm, khỏe mạnh, việc nhà suôn sẻ, chị vui lắm. Có lần, nhà bí người, chị Thanh còn để con theo bà về quê chơi ít hôm. Khi con trai lấy vợ, rồi cháu nội ra đời, bà thỏa thuận với chị Thanh cho bà được cùng trông nom cháu đỡ đần để con dâu có thể đi làm ngay gần đó. Thế là thuận cả đôi đường!
Một số phụ nữ cao tuổi còn sức khỏe, vẫn tự bươn chải, như đi lên thành phố làm giúp việc (trông trẻ, chăm người ốm, phụ giúp bán hàng, rửa bát…); các ông thì đánh giày, chạy xe ôm, nhận thầu các công trình xây dựng... Thu nhập của họ khá cao, bình thường cũng dành dụm được 5 - 6 triệu, cao có thể lên đến gần chục triệu đồng mỗi tháng chưa kể cơm nuôi, ăn ngủ tại nhà.
Nhiều NCT chọn niềm vui tuổi già ở những trung tâm dưỡng lão
Những NCT ở vùng đất đồng màu ven sông, cứ vào mùa vụ rủ nhau đi thu hoạch ngô, khoai, cà rốt... thuê mỗi ngày cũng kiếm đôi ba trăm, công việc phù hợp sức khỏe, vừa vui vẻ thoải mái, lại được chủ ruộng tôn trọng, đối xử tử tế. Các ông bà có điều kiện hơn thì dành thời gian giao lưu văn thơ, sinh hoạt câu lạc bộ, đi du lịch, vui thú bạn già, bạn đồng môn, đồng niên. Người khuyết thiếu "một nửa" thì tìm bạn tâm giao, chia sẻ vui buồn, chăm sóc nhau khi trái gió trở trời… Đó cũng là cách lựa chọn thông minh để NCT sống vui, sống khỏe, sống có ích. Con cháu nên ủng hộ. Bởi, cha mẹ có vui, có khỏe thì các con mới có thể yên tâm công tác, làm ăn được.
Dư luận nói gì?Ông Hà Minh Phượng, Cựu Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Điền Quang, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa cho rằng: Thực trạng này của NCT không chỉ diễn ra ở thành phố mà cả vùng nông thôn. "Cá chuối đắm đuối vì con", nhiều ông bà hi sinh vì con cháu, nhưng các con đâu có hiểu cho. Nhưng cũng tùy thuộc hoàn cảnh, không vì bản thân mà bỏ bê con cháu. Hạnh phúc nhất của đời người là "Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo".
Từng tham gia nhiều chương trình dành cho NCT, BS Nguyễn Vũ Thiện, Giám đốc Điều hành Bệnh viện Mắt Việt Nhật chia sẻ: Con cái không nên ỉ lại, đừng ép cha mẹ phải mãi làm trụ cột gia đình, trong khi bản thân mình đã trưởng thành.
Ông Phạm Hiển, Hội NCT huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La thì cho rằng: Cần phải có một sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của các thế hệ con cháu về chăm sóc NCT. Hội NCT phối hợp cùng các tổ chức đoàn thể theo dõi, phát hiện, tham gia ý kiến để góp phần cùng gia đình giải phóng sự lạm dụng lòng thương của các cụ đối với con cháu.
Là những người con hiếu thảo, biết sẻ chia, chị Hoàng Thị Kim Anh, anh Lê Văn Tinh ở Hà Nội bày tỏ sự bức xúc đối với hành vi ngược đãi, thiếu sự quan tâm cha mẹ, ông bà của các thế hệ con cháu. Luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa bày tỏ quan điểm: Con cái chăm sóc, phụng dưỡng và hiếu thảo với cha mẹ là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta từ bao đời nay. Đây không chỉ là vấn đề về đạo đức mà còn là nghĩa vụ được pháp luật quy định. Nếu gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ. Trường hợp con có hành vi hành hạ, đánh đập, ngược đãi bố mẹ, ông bà, người có công nuôi dưỡng mình thì tùy mức độ của hành vi có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại Mục 4 Nghị định 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về "Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình" theo Điều 185 Bộ luật Hình sự.
Thiết nghĩ, "kính lão trọng thọ", đạo hiếu không chỉ là truyền thống mà còn nét đẹp văn hóa của người Việt. Hơn ai hết, các thành viên trong gia đình cần biết yêu thương, chia sẻ, đặc biệt quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, sức khỏe cho ông bà, cha mẹ. Đó cũng chính là trách nhiệm công dân, trách nhiệm xã hội, góp phần cùng Đảng, Chính phủ, các cấp các ngành bảo đảm an sinh xã hội ngay trong cộng đồng dân cư.
Phóng sự của Thanh Hà
