Ruộng bậc thang thông điệp từ quá khứ

Đến với vùng Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái, được thả hồn theo các thửa ruộng bậc thang vàng rực khi mùa lúa chín trải dài từ chân đến đỉnh núi. Có thể một ngọn đồi có 3-5 thửa ruộng nhưng cũng có ngọn núi có vài chục đến cả trăm thửa ruộng uốn lượn vòng quanh ôm lấy ngọn núi ấy như bậc thang lên tận trời xanh.

Ngắm nhìn những bậc thang ấy, ta tự hỏi nó đã hình thành từ bao đời nay, công sức tạo lên nó do tự nhiên hay từ sức lao động của con người. Chắc chắn phải từ bàn tay lao động của cộng đồng các dân tộc nơi đây. Bởi những ngọn núi hình thành cách đây hàng triệu năm chỉ là đá và đất được kiến tạo nên sự nhấp nhô cao thấp. Những người dân nơi này như người dân tộc Mông Mù Cang Chải đã tạo dựng. Họ bạt núi, lấy đất đá bao thành những thửa ruộng từ dưới chân lên đến đỉnh núi. Mỗi mảnh ruộng ấy với biết bao công sức từ bao bờ đến san đất cho bằng phẳng.

Đời cha khai phá được một vài thửa ruộng rồi tiếp đến đời con san lấp thành những thửa ruộng mới trên cao hơn, cứ thế hết thế hệ này đến thế hệ khác, những thửa ruộng leo dần lên đỉnh núi. Một gia đình có thể bao chiếm cả ngọn núi làm ruộng bậc thang và làm ngôi nhà sinh sống trên lưng chừng núi.

Ruộng bậc thang Mù Cang Chải có từ hàng trăm năm nay và đều do những đôi bàn tay của người Dao, Mông, Hà Nhì, Giáy, Tày, Xa Phó... đời này nối tiếp đời kia tạo ra. Những cánh đồng bậc thang không chỉ là tuyệt tác mà là những bồ thóc di động của đồng bào các dân tộc miền núi. Đây là phương thức canh tác nông nghiệp hiệu quả góp phần tạo ra lương thực phục vụ đời sống và sản phẩm du lịch độc đáo.

Những ai một lần đến với Sapa sẽ không khỏi ngỡ ngàng khi tận mắt chứng kiến những thửa ruộng bậc thang tuyệt đẹp như những nấc thang vươn cao tận lưng trời. Ruộng bậc thang Sapa mang vẻ đẹp tuyệt mĩ của một bức tranh thiên nhiên kì vĩ và là sản phẩm du lịch độc đáo thu hút khách trong và ngoài nước đến thưởng ngoạn.

Ruộng bậc thang Sapa với vẻ đẹp tự nhiên, rực rỡ mỗi mùa Thu về. Những cánh đồng mấp mô men theo sườn núi tạo nên bức tranh thiên nhiên sinh động giữa trời Tây Bắc từng được tạp chí du lịch Travel and leisure (Mỹ) công bố một trong 7 thửa ruộng bậc thang đẹp kì vĩ nhất châu Á và thế giới trong đó có tên Sapa. Du lịch Sapa nổi tiếng của Việt Nam được Travel and Leisure viết: “Với cảnh quan tuyệt vời, ruộng bậc thang trông giống như chiếc thang leo lên bầu trời, Sapa đã trở thành một trong những điểm thu hút du khách của Việt Nam”.

Lào Cai không chỉ có Sapa mà còn Y Tý. Từ Sapa lên Y Tý với những địa điểm đẹp nổi tiếng như Tả Giàng Phình, Mường Hum, Dền Sáng, Sùng Ma Sao... đi đến đâu ta cũng gặp những cánh đồng ruộng bậc thang cao vút đan xen giữa mây trời.

Y Tý được mệnh danh là “Vùng đất sương mù” của tỉnh Lào Cai. Xã Y Tý nằm phía tây của huyện Bát Xát, cách thành phố Lào Cai khoảng 100km, nơi đây có những thửa ruộng bậc thang tuyệt đẹp và những ngôi nhà trình tường của bà con dân tộc Hà Nhì tại hai bản Lao Chải 1 và Lao Chải 2. Vùng đất Y Tý nằm sâu trong núi, tứ bề núi cao, quanh năm mây mù che phủ. Trên độ cao 2.000m, lưng tựa vào dãy núi Nhiu Cô San có đỉnh cao tới 2.660m, hiếm khi thấy được ánh mặt trời đủ cả ngày. Thị tứ nằm nép mình bên núi trên những con đường ngoằn ngoèo.

Vùng thung lũng bình yên Y Tý đẹp bởi mây, bởi núi, bởi màu sắc rừng già và những thửa ruộng bậc thang mùa vàng. Sẽ thú vị khi gặp chợ phiên ngày thứ Bảy, nơi sặc sỡ sắc màu bởi trang phục của người dân bản địa và du khách. Người Mông mang trang phục váy xòe hay những chiếc khăn chim công sặc sỡ trên đầu các mẹ, các chị dân tộc Dao.

Quá khứ hình thành và phát triển từ ngàn năm nay đã trở thành di sản của đất nước.

Duy Tường