Nguồn gốc đất

Trong đơn bà H’Man Niê nêu rõ: Diện tích đất hơn 2 sào (trên 2.000 m2), bà đang sử dụng được thừa kế từ bố ruột ông Y Dhe Byă (tên thường gọi Ae Tri, thường trú ở buôn Aê Lai, xã Krông Jing).

Về phần mình, ông Y Dhe Byă, (bố ruột bà H’Man Niê) trình bày: Lô đất ông cho con gái do ông khai hoang từ năm 1984. Đến năm 1986, UBND tỉnh Đắk Lắk có chủ trương thu hồi toàn bộ diện tích trong khu vực xã Krông Jing, trong đó có diện tích đất ông đã khai hoang giao cho Lâm trường M’Drắk (nay là Cty TNHH MTV Lâm nghiệp M’Drắk) trồng rừng. Trong thời gian này, gia đình ông vẫn canh tác, thường xuyên chăm non thửa đất đã khai hoang. Đến năm 2006, sau khi có thông tin khu đất trên được thu hồi trả về cho địa phương quản lý. Ngày 15/7/2006, ông Y Dhe Byă đã làm đơn xin được cấp quyền sử dụng tại thửa đất mà mình đã khai hoang từ năm 1984 gửi lên UBND xã Krông Jing và UBND huyện M’Drắk, nhưng không nhận được phản hồi.

Đồng thời ông Y Dhe Byă đã tổ chức họp gia đình (ngày 20/5/2006) trao quyền thừa kế cho con

gái út là bà H’Man Niê. Cuộc họp có đầy thành viên gia đình, Vợ chồng ông Y Dhe Byă; đại diện buôn trưởng ông Y Hiông Niê (tên thường gọi Ama Nhớt). Tại cuộc họp tất cả anh chị em trong gia đình đều đồng thuận cho bà H’Man Niê toàn quyền sử dụng thửa đất trên.

Theo tìm hiểu trong những 1984 – 2008, những khu vực đất UBND tỉnh thu hồi bàn giao cho Lâm trường M’Drắk, đều không được cấp sổ đỏ. Việc đăng kí chủ quyền những mảnh đất tự khai hoang chỉ dựa vào bà con trong buôn chứng kiến, thừa nhận. Sau đó, người nào đã khai hoang đất trước đây đều quay lại canh tác mà không ai tranh chấp với ai. Vào thời điểm 2006, Buôn trưởng YHiông Niê đã đứng ra làm chứng lô đất nêu trên do ông Y Dhe Byă khai hoang, làm rẫy trước đó.

Tại hồ sơ đất đai đo đạc năm 1996, thửa đất mà bà H’Man đang sử dụng thuộc thửa đất số 103, tờ bản đồ 56 xã Krôn Jing. Trên bản đồ thể hiện thửa đất 2000m2 do bà H’Man đang sử dụng. Đến nay toàn bộ hồ sơ địa chính vẫn đang thể hiện rõ điều này. Ông Khương Văn Phong, Trưởng Phòng TN&MT huyện M’Drắk cho biết: Số liệu bản đồ đo năm 1996 là đo theo hiện trạng của người sử dụng đất đang sử dụng. Điều này cho thấy lịch sử dụng thửa đất của bà H’Man thừa kế lại của bố ruột khai hoang năm 1984 và sử dụng cho đến nay là có cơ sở.

Đến năm 2016, khi bà H’Man tiếp tục làm đơn xin cấp quyền sử dụng đất thì mới phát hiện thửa đất mình đang sử dụng đã bị cắt 900m2 để cấp cho 3 hộ khác trong thôn, bà đã làm đơn khiếu nại. Lúc này, UBND xã Krông Jing và Phòng TN&MT huyện M’Đrắk mới đi đo đạc và vẽ thêm 3 thửa đất đã cấp cho 3 hộ dân trong buôn nằm trong thửa đất mà bà H’Man vẫn đang sử dụng cho đến nay. Điều này cho thấy, việc cấp QSD 3 thửa đất cho 3 hộ trong buôn Aê Lai đã không có hồ sơ thửa đất, không có số liệu và trích lục bản đồ thửa đất theo đúng quy định về hồ sơ đất đai.

Cấp QSD đất “thần tốc” cho người nhà cán bộ!?

Ngày 31/10/2008, UBND tỉnh Đắk Lắk, đã có quyết định thu hồi đất của Công ty Lâm Nghiệp M’Drắk, giao cho UBND huyện M’Drắk quản lý, với diện tích trên 2.500ha, trong đó có thửa đất mà ông Y Dhe Byă khai hoang từ năm 1984.

Điều đáng nói, chỉ 6 tháng sau khi có quyết định thu hồi của UBND tỉnh, ngày 20/4/2009, UBND huyện M’Drắk, đã “cấp tốc” cấp 3 sổ đỏ cho 3 hộ dân gồm: ông Y Kiêm Byă; H Yoăn Niê; Y Druinh Byă, trên thửa đất của gia đình ông Y Dhe Byă khai hoang năm 1984 và đã thừa kế lại cho con gái H’Man. Trong khi đó, gia đình ông Y Dhe Byă, mòn mỏi xin cấp đất nhưng không được UBND xã Krông Jing và UBND huyện M’Drắk phản hồi.

Theo tìm hiểu của phóng viên, 3 hộ dân được cấp bìa đỏ trên đều ở Buôn Aê Lai, xã Krông Jing là người nhà của ông Y Blốch Niê từng làm Bí Thư Đảng ủy xã Krông Jing; sau đó giữ chức Phó Chủ tịch UBMTTQVN huyện M’Drắk và Chủ tịch UBMTTQVN huyện này.

Mới đây, làm việc với PV, 1 trong 3 hộ dân, được cấp sổ đỏ khẳng định chắc nịch rằng, họ là người nhà của ông Y Blốch Niê. Điều đáng nói dù họ đã được cấp sổ đỏ cả chục năm nay, nhưng không được UBND xã Krông Jing bàn giao ngoài thực địa hay chỉ dẫn thửa đất được cấp sổ đỏ ở chỗ nào, chỉ nghe nói ở gần đường ra nghĩa trang của buôn, chứ không hề hay biết gì về mảnh đất được cấp quyền. “Không biết ở đâu mình lại có sổ đỏ này, mình chưa được cán bộ xã chỉ nơi cấp đất, giờ đưa sổ đỏ cho em gái út cầm, mà chắc cũng vứt đi, vì hơn 10 năm có sổ đỏ nhưng không có đất sử dụng” - Một người thân của ông Y BLốch cho biết.

Trao đổi với PV, ông Khương Văn Phong, Trưởng Phòng TN&MT huyện M’Drắk, cho biết: Nguồn gốc lô đất của bà H’Man Niê, trước đây nằm trong diện thu hồi đất giao cho Lâm trường M’Drắk năm 1986, nhằm mục đích trồng rừng. Đến năm 2008, UBND tỉnh có quyết định thu hồi, bàn giao lại cho địa phương quản lý. Do đó, việc cấp sổ đỏ cho 3 hộ dân trong Buôn Aê Lai là theo chương trình 132, 134 cho những hộ đồng bào thiểu số thiếu đất ở từ nguồn đất thu hồi của Nông, Lâm trường. Song ông Phong lại không đưa ra được hồ sơ cấp QSD đất cho 3 hộ này mà chỉ có vỏn vẹn 1 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà không có bất cứ giấy tờ gì khác, nghĩa là UBDN huyện M’Đrắk cấp QSDĐ cho các hộ này không có hồ sơ địa chính về đất đai.

Lý giải về việc tại sao bà H’Man Niê, xin cấp QSDĐ từ năm 2006, nhưng lại không được chính quyền chấp thuận, trong khi đó lại nhanh chóng cấp cho 3 hộ dân khác trên thửa đất mà bà đang sử dụng. Ông Phong cho biết, do gia đình bà H’Man Niê không đủ cơ sở để cấp đất, không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc đất, chỉ có văn bản thừa kế của gia đình và giấy xác nhận làm chứng của người dân địa phương.

Song bà H’Man khẳng định: Thửa đất bà đang sử dụng là đúng với thực tế như đã trình bày, không tranh chấp với ai ngoài việc UBND huyện M’Đắk cấp QSD 900m2 cho 3 hộ dân khác. Mà chính những hộ được cấp quyền sử dụng đất cũng không biết là đất được cấp nằm trong thửa đất bà đang sử dụng và cũng không tranh chấp với bà.