Đầu Xuân khao lão ở làng Diệc

Làng Diệc (còn gọi là Riệc) mang tên Mỹ Dặc. Mỹ Dặc là dải đất đẹp nay thuộc xã Tân Hòa, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, xa xưa cây cỏ um tùm, đầm đìa, sông ngòi chằng chịt, nhiều đàn chim, cò, vạc, diệc,… tới kiếm ăn, làm tổ, trú ngụ và sinh sôi. Vì thế mới gọi là Diệc.

Tục khao lão của người làng Diệc quy định khá nghiêm ngặt. Từ rất lâu đã quy định đàn ông 54 tuổi mới được làng cho lên lão. Tục lệ không bắt buộc ai đến tuổi cũng phải làm, mà tùy theo nhu cầu và điều kiện từng người nhưng nếu không làm thì sau này không được làm nữa. Người ở xa không về được có thể gửi tiền nhờ anh em, họ hàng làm cỗ thay. Lễ khao lão làng Diệc tổ chức một năm một lần vào sáng mùng 3 Tết, tại miếu làng.

Những người lên lão phải có một mâm cỗ đặc biệt. Cỗ lão phải giống nhau theo quy định chung, xếp hai tầng và đủ, có nước, có mặn. Cỗ mặn với 4 bát nấu và 8 đĩa. Cỗ nước có 4 bát chè, đĩa xôi và các loại bánh.

Đầu Xuân khao lão ở làng Diệc

Mâm cỗ lão hiện nay so với trước kia đã đơn giản hơn nhiều. Vẫn 4 bát nấu gồm chân giò ninh và bát mọc nạc; 8 đĩa gồm 4 đĩa giò, 1 đĩa nem, 1 đĩa thịt gà, 1 đĩa cá chép, 1 đĩa mọc hấp. Cỗ nước chỉ còn chè và xôi. Nhìn vào mâm cỗ, ta cảm nhận cuộc đời mỗi con người. Ở đó có vất vả, vui buồn và thành đạt, no ấm.

Cái hấp dẫn, ngon và độc đáo chính là cách chế biến và trình bày các món cỗ. Trong mâm cỗ mặn, đĩa cá chép nằm võng là điểm nhấn, đòi hỏi chế biến tỉ mỉ, mất nhiều thời gian nhất. Cá từ ba cân trở lên, rán xong phải cong như mái đình, vàng óng màu lúa đang chín. Vảy cá đều tăm tắp, không cong vênh. Mắt nguyên hình như đang đùa giỡn với sông nước, hàm chứa nét văn hóa ẩm thực riêng của làng Diệc.

Sau món cá chép cầu kì là món thịt gà. Gà là gà trống thiến đã rút xương, chặt không để rách da và phải bày khum khum như đĩa xôi. Một trong những món khó làm nhất là đĩa mọc hấp. Đĩa mọc làm bằng nhiều nguyên liệu khác nhau như thịt lợn, gan lợn, gan gà, mề gà, trứng,... phải cao bảy phân so với mặt đĩa và khi hấp không bị hở chân mới đạt yêu cầu. Ngoài các đĩa, các bát nấu cũng khá công phu, thể hiện sự khéo léo, tinh tế.

Bên cạnh cỗ mặn là cỗ nước. Cỗ nước hiện nay đã giảm hết các loại bánh chỉ còn xôi và 4 bát chè. Đĩa xôi tưởng đơn giản nhưng lại chế biến sao cho từng hạt xôi rời, không kết dính nhưng phải dẻo, thơm.

Người làng Diệc đã chế chiếc mâm gỗ có kích thước lớn hơn những chiếc mâm thường dùng để đựng được tất cả các món ăn. Đúng 5 giờ sáng mùng 3 Tết, cửa miếu mở. Những người đủ tuổi lên lão trong năm mới sẽ lần lượt dâng cỗ. Mâm cỗ của người lên lão có bố cao tuổi nhất sẽ được đặt ở vị trí trung tâm để lễ thánh. Các mâm sau theo thứ tự tuổi ông bố của người được lên lão đặt xung quanh. Lễ xong nhà nào về nhà đó khao làng, khao họ. Ngoài mâm cỗ lão, tùy theo hoàn cảnh, điều kiện, các gia đình sẽ làm thêm vài mâm cỗ thường để người thân, họ hàng chung vui.

Tại làng Diệc hiện có mấy trăm người đã lên lão. Khao lão một lần nhưng đi ăn cỗ cả đời vì được những người khao lão sau mời. Ai lên lão cũng được mời song không phải tất cả mọi người đều được dự. Gia đình có tang trở, làm sang cát sẽ không đến ăn cỗ lão. Việc mời cũng phải theo quy tắc, thể hiện sự kính trọng người sau với người trước. Theo danh sách bốc thăm, người sẽ lên lão cầm một quả cau đến nhà người đã lên lão để mời. Câu mời xưng hô cũng khác ngày thường, người đến mời phải gọi người được mời bằng cụ. Qua ngày lên lão, cách gọi lại trở về như ngày thường.

Sau khi lên lão, các cụ đều đóng góp vào việc của làng; như tu bổ đình, chùa, hay làm đường nông thôn mới, nhà văn hóa thôn… Quỹ đó gọi là quỹ công của những lão làng. Người ta căn cứ vào những người làm lão mà cắt cử vai vế cũng như nhận việc làng, việc họ. Ai không tham gia làm lão đều không được tham gia tiến cử các công việc của làng.

Mùng 3 Tết, làng Diệc hội mừng cho làng có thêm các bậc lão gìn giữ gia phong. Lên lão - đây là một nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc, thể hiện sự tôn trọng, tấm lòng hiếu thảo cũng như sự kính trọng của con cháu đối với các bậc cao niên. Cũng là cách giáo dục, răn dạy con cháu bổn phận ăn ở có trước, có sau với người đời, với xã hội. Phong tục thể hiện khát vọng sống lão, sống thọ, sống sung túc, no đủ của dân địa phương. Bởi ý nghĩa đó, tục lên lão vẫn được người dân làng Diệc duy trì, gìn giữ đến tận ngày nay và chắc chắn còn tồn tại mãi.

Trần Tâm

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Chuyện trong ngõ nhỏ

Chuyện trong ngõ nhỏ

Hôm nay, trong một chuyến đi công tác, lúc tránh nắng bên đường, tôi tình cờ chứng kiến hình ảnh rất cảm động nhưng dung dị vô cùng. Một bà cụ cầm chiếc khăn tang buộc lên lá cờ với vẻ trang trọng và tôn kính.
Nỗi xót thương vỡ òa trong nước mắt

Nỗi xót thương vỡ òa trong nước mắt

Tình cảm mẹ con là một đề tài thường thấy trong thơ ca từ xưa đến nay. Đề tài càng cũ đòi hỏi người viết càng phải tìm tòi và đào sâu suy nghĩ để có được những hình ảnh thơ mới lạ. Tác giả Hiền Mặc Chất đã làm được điều đó khi viết bài thơ “Mẹ”.
Hương vị mùa Hè

Hương vị mùa Hè

Ba mẹ đều là con một, nó không có cô chú hoặc cậu dì ruột. Ông bà nội ngoại lại mất sớm nên với nó, quê nội, quê ngoại chỉ là… khái niệm; không giống như lũ bạn cùng lớp mỗi độ chớm Hè lại nhao nhao tính chuyện về thăm ông bà hoặc cô dì chú bác chỗ nọ chỗ kia. Thấy chúng xắng xở mà… rầu thối ruột; nhà nó có chỗ nào đâu để về??
Tỉnh Bình Định: Bảo tồn để nhịp điệu cồng chiêng mãi ngân vang

Tỉnh Bình Định: Bảo tồn để nhịp điệu cồng chiêng mãi ngân vang

Tiếng âm thanh cồng chiêng vang vọng núi rừng cùng với điệu múa xoang của đồng bào dân tộc thiểu số được lưu giữ đến hôm nay là nhờ các thế hệ trẻ kế cận. Hiện nay các ngành chức năng đang nỗ lực dành mọi nguồn lực đầu tư, tiếp sức cho thế hệ trẻ để bảo tồn tiếng cồng chiêng mãi ngân vang.
Ngôi đền cổ trên đỉnh Đuổm sơn

Ngôi đền cổ trên đỉnh Đuổm sơn

Đền Đuổm có niên đại hơn 800 năm, tọa lạc uy nghi cổ kính trên đỉnh Đuổm sơn hùng vĩ, là danh thắng tâm linh độc đáo ở Thái Nguyên.

Tin khác

Thanh Hóa: Du lịch ở huyện Thạch Thành là điểm đến lý tưởng

Thanh Hóa: Du lịch ở huyện Thạch Thành là điểm đến lý tưởng
Thạch Thành là huyện miền núi nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Thanh Hóa, cách trung tâm thành phố Thanh Hóa khoảng 58 km, phía Bắc và Tây Bắc giáp các huyện Lạc Sơn, Tân Lạc (Hòa Bình); phía đông bắc giáp huyện Nho Quan (Ninh Bình). Ðặc biệt, huyện Thạch Thành có tuyến đường Hồ Chí Minh đi qua vùng đệm của rừng quốc gia Cúc Phương và được Bộ Giao thông Vận tải xác định là "điểm dừng chân" đã tạo cho Thạch Thành lợi thế phát triển thương mại- dịch vụ và du lịch. Vị trí địa lý này đem lại những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển du lịch ở Thạch Thành.

Hai bên bờ Sê Pôn

Hai bên bờ Sê Pôn
Nơi biên thùy, những người dân ở các bản Việt - Lào hỗ trợ, cùng nhau vượt qua gian khó, từng bước phát triển kinh tế, vun bồi tình hữu nghị Việt - Lào ngày càng bền vững...

Nghệ thuật từ những mảnh vỡ

Nghệ thuật từ những mảnh vỡ
Từ những mảnh vỡ, cùng sự tưởng tượng phong phú và đôi bàn tay tài hoa của những nghệ nhân như tụ tích nghệ thuật của trăm năm cha ông truyền lại, đã tạo nên nhiều kiến trúc độc đáo đỉnh cao của kiệt tác mà không nơi nào có được…

Ngợi ca tinh thần vượt khó của người dân làng chài

Ngợi ca tinh thần vượt khó của người dân làng chài
Lễ hội đình Cẩm Hải có từ năm 1980, nhằm tôn vinh 6 vị đại vương, là những người đã có công khai sinh ra đất Trà Cổ, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh và sau đó nhiều con cháu họ lại tiếp tục di chuyển đến Cẩm Phả để hình thành vùng đất Cẩm Hải ngày nay.

Thăm Nhà bia lưu niệm Văn nghệ kháng chiến Việt Nam

Thăm Nhà bia lưu niệm Văn nghệ kháng chiến Việt Nam
Theo con đường uốn lượn quanh những rừng cọ trập trùng, những nương chè xanh tốt bạt ngàn là đến được xã Gia Điền, huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ, nơi có Nhà bia lưu niệm, nơi cội nguồn của văn nghệ kháng chiến Việt Nam.

Tỉnh Bình Định: Du khách thích thú xem múa Chăm bên tháp cổ nghìn năm tuổi

Tỉnh Bình Định: Du khách thích thú xem múa Chăm bên tháp cổ nghìn năm tuổi
Mùa du lịch hè năm nay, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định tiếp đãi khách du lịch trong và ngoài nước một chương trình nghệ thuật độc đáo, đặc sắc đến từ tỉnh Ninh Thuận. Đó là những bài hát, điệu múa, âm thanh nhạc cụ của người Chăm được ngân vang bên tháp cổ nghìn năm tuổi.

Link xem trực tiếp Anh vs Tây Ban Nha, chung kết Euro 2024

Link xem trực tiếp Anh vs Tây Ban Nha, chung kết Euro 2024
Lần đầu tiên gặp nhau tại chung kết Euro, Tây Ban Nha cho thấy thành tích tốt hơn tuyển Anh thông qua lịch sử đối đầu của 2 đội. Trận chung kết diễn ra vào 02h00 rạng sáng ngày 15/7 trên SVĐ Olimpico (Berlin).

Tình cha

Tình cha
Thấy cha ôm thằng cu Tuấn, cu Bi, một đứa cháu nội, một đứa cháu ngoại vào lòng, vừa hôn, vừa nựng chúng, mắt cha sáng ngời niềm hạnh phúc khôn tả.

Mai một làng nghề đan lát Yến Nê

Mai một làng nghề đan lát Yến Nê
Hoà Tiến là xã thuần nông của huyện Hoà Vang, TP Đà Nẵng. Ngoài đất đai trù phú, ở đây còn phát triển nhiều làng nghề truyền thống của tổ tiên, ông bà bao đời để lại. Nhưng hiện nay, các làng nghề như dệt chiếu, đan lát, chằm nón… có nguy cơ mai một, thất truyền...

Hai người đàn bà

Hai người đàn bà
Chuyện này xảy ra thời bao cấp. Anh thợ sửa chữa ô tô nhìn thấy phó giám đốc xí nghiệp vận tải nhận tiền đút lót của đám lái buôn nhằm mua rẻ mớ lốp ô-tô thanh lí, đã nhỏ to bàn tán với cánh thợ. Chuyện này đến tai sếp, lập tức anh ta được mời lên phòng riêng sếp. Phó giám đốc hỏi:

Chung kết Euro 2024: Anh đấu với Tây Ban Nha khi nào, ở đâu?

Chung kết Euro 2024: Anh đấu với Tây Ban Nha khi nào, ở đâu?
Vượt qua những đối thủ “đáng gờm”, trận chung kết Euro 2024 là cuộc chạm trán giữa Anh vs Tây Ban Nha.

Công viên nước Sầm Sơn đồng giá vé tất cả các ngày trong tuần

Công viên nước Sầm Sơn đồng giá vé tất cả các ngày trong tuần
Công viên nước Sầm Sơn đang áp dụng ưu đãi đồng giá vè tất cả các ngày trong tuần, không phân biệt cuối tuần dành cho du khách đến vui chơi và trải nghiệm các trò chơi hấp dẫn dịp hè.

Về Quảng Ngãi viếng mộ cụ Huỳnh

Về Quảng Ngãi viếng mộ cụ Huỳnh
Mộ cụ Huỳnh Thúc Kháng - nhà hoạt động cách mạng, nhà báo, nhà văn xuất sắc của dân tộc ở nửa đầu thế kỉ XX, tọa lạc trên đỉnh núi Thiên Ấn, cách tam quan chùa Thiên Ấn khoảng 100m về phía Tây, thuộc địa phận xã Tịnh Ấn Đông, cách sông Trà Khúc và TP Quảng Ngãi khoảng 3km. Cùng với núi và chùa Thiên Ấn, mộ cụ Huỳnh Thúc Kháng được công nhận là Di tích Lịch sử quốc gia năm 1990.

Những lễ hội siêu hấp dẫn không thể bỏ qua tại Đà Nẵng hè này

Những lễ hội siêu hấp dẫn không thể bỏ qua tại Đà Nẵng hè này
Cùng với Lễ hội pháo hoa quốc tế Đà Nẵng DIFF 2024, một chuỗi các lễ hội và show diễn đẳng cấp diễn ra tại mọi ngóc ngách thành phố đưa Đà Nẵng thành điểm đến hot nhất cả nước hè này.

Link xem trực tiếp Hà Lan vs Anh, bán kết Euro 2024

Link xem trực tiếp Hà Lan vs Anh, bán kết Euro 2024
Trận bán kết 2 được đánh giá “ngang tài, ngang sức” giữa đội tuyển Hà Lan vs đội tuyển Anh sẽ diễn ra vào lúc 2 giờ rạng sáng ngày 11/7, trên SVĐ Signal Iduna Park (Dortmund).
Xem thêm
Chuyện trong ngõ nhỏ

Chuyện trong ngõ nhỏ

Hôm nay, trong một chuyến đi công tác, lúc tránh nắng bên đường, tôi tình cờ chứng kiến hình ảnh rất cảm động nhưng dung dị vô cùng. Một bà cụ cầm chiếc khăn tang buộc lên lá cờ với vẻ trang trọng và tôn kính.
Tỉnh Bình Định: Bảo tồn để nhịp điệu cồng chiêng mãi ngân vang

Tỉnh Bình Định: Bảo tồn để nhịp điệu cồng chiêng mãi ngân vang

Tiếng âm thanh cồng chiêng vang vọng núi rừng cùng với điệu múa xoang của đồng bào dân tộc thiểu số được lưu giữ đến hôm nay là nhờ các thế hệ trẻ kế cận. Hiện nay các ngành chức năng đang nỗ lực dành mọi nguồn lực đầu tư, tiếp sức cho thế hệ trẻ để bảo tồn tiếng cồng chiêng mãi ngân vang.
Thăm Nhà bia lưu niệm Văn nghệ kháng chiến Việt Nam

Thăm Nhà bia lưu niệm Văn nghệ kháng chiến Việt Nam

Theo con đường uốn lượn quanh những rừng cọ trập trùng, những nương chè xanh tốt bạt ngàn là đến được xã Gia Điền, huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ, nơi có Nhà bia lưu niệm, nơi cội nguồn của văn nghệ kháng chiến Việt Nam.
Thanh Hóa: Du lịch ở huyện Thạch Thành là điểm đến lý tưởng

Thanh Hóa: Du lịch ở huyện Thạch Thành là điểm đến lý tưởng

Huyện Thạch Thành có tuyến đường Hồ Chí Minh đi qua vùng đệm của rừng quốc gia Cúc Phương và được Bộ Giao thông Vận tải xác định là "điểm dừng chân" đã tạo cho Thạch Thành lợi thế phát triển thương mại- dịch vụ và du lịch. Vị trí địa lý này đem lại những
Công viên nước Sầm Sơn đồng giá vé tất cả các ngày trong tuần

Công viên nước Sầm Sơn đồng giá vé tất cả các ngày trong tuần

Công viên nước Sầm Sơn đang áp dụng ưu đãi đồng giá vè tất cả các ngày trong tuần, không phân biệt cuối tuần dành cho du khách đến vui chơi và trải nghiệm.
Những lễ hội siêu hấp dẫn không thể bỏ qua tại Đà Nẵng hè này

Những lễ hội siêu hấp dẫn không thể bỏ qua tại Đà Nẵng hè này

Cùng với Lễ hội pháo hoa quốc tế Đà Nẵng DIFF 2024, một chuỗi các lễ hội và show diễn đẳng cấp diễn ra tại mọi ngóc ngách thành phố đưa Đà Nẵng thành điểm đến hot nhất cả nước hè này.
Link xem trực tiếp Anh vs Tây Ban Nha, chung kết Euro 2024

Link xem trực tiếp Anh vs Tây Ban Nha, chung kết Euro 2024

Lần đầu tiên gặp nhau tại chung kết Euro, Tây Ban Nha cho thấy thành tích tốt hơn tuyển Anh thông qua lịch sử đối đầu của 2 đội. Trận chung kết diễn ra vào 02h00 rạng sáng ngày 15/7 trên SVĐ Olimpico (Berlin).
Chung kết Euro 2024: Anh đấu với Tây Ban Nha khi nào, ở đâu?

Chung kết Euro 2024: Anh đấu với Tây Ban Nha khi nào, ở đâu?

Vượt qua những đối thủ “đáng gờm”, trận chung kết Euro 2024 là cuộc chạm trán giữa Anh vs Tây Ban Nha.
Link xem trực tiếp Hà Lan vs Anh, bán kết Euro 2024

Link xem trực tiếp Hà Lan vs Anh, bán kết Euro 2024

Trận bán kết 2 được đánh giá “ngang tài, ngang sức” giữa đội tuyển Hà Lan vs đội tuyển Anh sẽ diễn ra vào lúc 2 giờ sáng ngày 11/7, trên SVĐ Signal Iduna Park (Dortmund).
Hương vị mùa Hè

Hương vị mùa Hè

Ba mẹ đều là con một, nó không có cô chú hoặc cậu dì ruột. Ông bà nội ngoại lại mất sớm nên với nó, quê nội, quê ngoại chỉ là… khái niệm; không giống như lũ bạn cùng lớp mỗi độ chớm Hè lại nhao nhao tính chuyện về thăm ông bà hoặc cô dì chú bác chỗ nọ chỗ kia. Thấy chúng xắng xở mà… rầu thối ruột; nhà nó có chỗ nào đâu để về??
Tình cha

Tình cha

Thấy cha ôm thằng cu Tuấn, cu Bi, một đứa cháu nội, một đứa cháu ngoại vào lòng, vừa hôn, vừa nựng chúng, mắt cha sáng ngời niềm hạnh phúc khôn tả.
Hai người đàn bà

Hai người đàn bà

Chuyện này xảy ra thời bao cấp. Anh thợ sửa chữa ô tô nhìn thấy phó giám đốc xí nghiệp vận tải nhận tiền đút lót của đám lái buôn nhằm mua rẻ mớ lốp ô-tô thanh lí, đã nhỏ to bàn tán với cánh thợ. Chuyện này đến tai sếp, lập tức anh ta được mời lên phòng riêng sếp. Phó giám đốc hỏi:
Lịch phát sóng, link xem trực tiếp "Những nẻo đường gần xa" trên VTV

Lịch phát sóng, link xem trực tiếp "Những nẻo đường gần xa" trên VTV

Bộ phim “Những nẻo đường gần xa” do VFC sản xuất quy tụ dàn diễn viên gạo cội như NSUT Đỗ Kỷ, NSUT Nguyệt Hằng, nghệ sỹ Vĩnh Xương cùng các gương mặt diễn viên trẻ hứa hẹn sẽ mang đến nhiều cung bậc cảm xúc cho khán giả truyền hình.
Mời chuyên gia thẩm định huy hiệu “lạ” gây tranh cãi của Đàm Vĩnh Hưng

Mời chuyên gia thẩm định huy hiệu “lạ” gây tranh cãi của Đàm Vĩnh Hưng

Chiều 9/5, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Phạm Đức Hải cùng ông Nguyễn Ngọc Hồi, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông đồng chủ trì họp báo về tình hình kinh tế - xã hội của thành phố.
Bộ VH-TT&DL vào cuộc vụ Đàm Vĩnh Hưng cài huy hiệu "lạ" khi biểu diễn

Bộ VH-TT&DL vào cuộc vụ Đàm Vĩnh Hưng cài huy hiệu "lạ" khi biểu diễn

Theo Chánh Thanh tra Bộ VH-TT&DL Lê Thanh Liêm cho biết bộ đã nắm được thông tin liên quan đến trang phục biểu diễn của Đàm Vĩnh Hưng trong liveshow diễn ra ở TP.HCM vào tối hôm 5/5 vừa qua.
Phiên bản di động