Danh xưng Nghệ An – Một chặng đường lịch sử, một khát vọng vươn lên

Danh xưng Nghệ An gắn với truyền thống văn hóa của người Nghệ

Nằm ở trung tâm Bắc Trung Bộ, Nghệ An từ lâu được biết đến là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, nơi hội tụ nhiều giá trị văn hóa, lịch sử, cách mạng và truyền thống hiếu học. Năm 1030, dưới triều vua Lý Thái Tông, Hoan Châu được đổi tên thành Nghệ An, và Uy Minh hầu Lý Nhật Quang được cử làm Tri châu. Từ dấu mốc ấy, danh xưng Nghệ An chính thức đi vào lịch sử, gắn bó mật thiết với tiến trình dựng nước và giữ nước của dân tộc. Trải qua các triều Trần, Lê, Tây Sơn, Nguyễn, dù địa giới hành chính nhiều lần thay đổi, cái tên Nghệ An vẫn trường tồn, trở thành một phần không thể tách rời của lịch sử Việt Nam.

Trong gần một thiên niên kỷ, Nghệ An luôn giữ vị trí chiến lược đặc biệt. Vùng đất này từng được ví như “phên dậu”, “then khóa” của các triều đại. Nghệ An còn là cầu nối quan trọng giữa đồng bằng ven biển và miền núi phía Tây rộng lớn...

Vùng đất đang thay da đổi thịt hằng ngày xứng đáng với danh xưng Nghệ An 995 năm

Bên cạnh vị thế địa chính trị, Nghệ An còn là vùng đất văn hiến lâu đời. Hiện toàn tỉnh có hàng nghìn di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, trong đó hơn 400 di tích được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh, 3 di tích quốc gia đặc biệt. Nhiều lễ hội truyền thống như Lễ hội Đền Cuông, Đền Quả Sơn, Đền Chung Sơn, Lễ hội Làng Sen vẫn được duy trì, trở thành không gian tâm linh, nơi hội tụ văn hóa cộng đồng. Đặc biệt, dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh – “hồn cốt” của xứ Nghệ – đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là niềm tự hào lớn lao không chỉ của Nghệ An mà còn của cả dân tộc Việt Nam.

Thiên nhiên khắc nghiệt đã hun đúc nên con người Nghệ An cần cù, bền bỉ, giàu nghị lực và tinh thần hiếu học. Từ trong khó khăn, người dân nơi đây đã tạo dựng phẩm chất kiên cường, sáng tạo, để rồi qua các thời kỳ lịch sử, Nghệ An trở thành vùng đất sản sinh nhiều anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa, nhà cách mạng, trí thức lớn. Ngay từ thời Bắc thuộc, cuộc khởi nghĩa Hoan Châu do Mai Thúc Loan lãnh đạo thế kỷ VIII đã thể hiện tinh thần bất khuất của nhân dân xứ Nghệ. Các bậc chí sĩ như Phan Bội Châu, Nguyễn Xuân Ôn, Lê Hồng Phong, hay những trí thức lớn như Cao Xuân Dục đã góp phần làm rạng rỡ truyền thống văn hiến và yêu nước. Đặc biệt, Nghệ An là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ thiên tài, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, người đã đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Năm 2025, tỉnh Nghệ An tổ chức nhiều hoạt động trọng thể kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An. Các sự kiện bao gồm lễ dâng hoa, dâng hương tại Khu di tích Kim Liên quê hương Bác Hồ; triển lãm, trưng bày thành tựu và di sản văn hóa; hội thảo khoa học nhằm làm rõ thêm giá trị lịch sử, văn hóa của danh xưng Nghệ An. Bên cạnh đó là các chương trình nghệ thuật đặc sắc, các hoạt động quảng bá hình ảnh Nghệ An trên nhiều kênh truyền thông, góp phần lan tỏa niềm tự hào về truyền thống lâu đời.

Danh xưng Nghệ An gắn với nhiều di tích văn hóa đặc sắc

Sinh thời, trong lần về thăm quê năm 1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Nghệ An là một tỉnh có truyền thống cách mạng, có nhiều công lao cho cách mạng. Nhân dân Nghệ An cần phát huy truyền thống tốt đẹp ấy, ra sức thi đua lao động sản xuất, học tập và chiến đấu, để Nghệ An tiến bộ hơn nữa”. Lời dặn ấy đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị, trở thành động lực tinh thần để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Nghệ An không ngừng phấn đấu, viết tiếp trang sử vẻ vang.

Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã xác định mục tiêu đến năm 2025, Nghệ An trở thành tỉnh khá của Bắc Trung Bộ; đến năm 2030, thời điểm kỷ niệm 1.000 năm danh xưng, phấn đấu trở thành tỉnh khá của cả nước. Để hiện thực hóa khát vọng ấy, Nghệ An đang tập trung xây dựng hạ tầng đồng bộ, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức, khai thác tiềm năng du lịch – dịch vụ. Đồng thời, tỉnh chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, xây dựng hình ảnh Nghệ An là “đất học, đất văn hiến” trong lòng bạn bè trong nước và quốc tế.

Nhìn lại 995 năm hình thành và phát triển, có thể khẳng định Nghệ An là vùng đất giàu truyền thống, gắn bó mật thiết với lịch sử dân tộc. Những giá trị văn hóa – lịch sử được bồi đắp qua gần một thiên niên kỷ chính là nền tảng vững chắc để Nghệ An tự tin bước vào giai đoạn phát triển mới, hội nhập sâu rộng cùng đất nước và thế giới. Kỷ niệm 995 năm danh xưng không chỉ là dịp tri ân tiền nhân, mà còn khẳng định tinh thần đoàn kết, sáng tạo, khát vọng vươn lên của toàn thể Đảng bộ, chính quyền và nhân dân. Với tiềm năng, lợi thế và truyền thống đáng tự hào, Nghệ An chắc chắn sẽ tiếp tục khẳng định vị thế mới, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, để hôm nay không hổ thẹn với tiền nhân và để mai sau, lịch sử ghi nhận một Nghệ An giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc.