Quốc tế 27/12/2023 10:27
Với vụ Triều Tiên phóng tên lửa ngày 18/12 vừa qua, 2023 trở thành năm chứng kiến số lần phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa nhiều nhất của Bình Nhưỡng (5 lần). Trong số đó phải kể tới 3 vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) sử dụng động cơ nhiên liệu rắn Hwasong-18, được đánh giá có tầm bắn hơn 15.000 km, có khả năng vươn tới lục địa nước Mỹ. Động thái này cho thấy, Triều Tiên đang gửi thông điệp mạnh mẽ về sức mạnh quân sự để tự vệ và tấn công. Đáng chú ý, vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa mới nhất diễn ra chỉ 1 ngày sau khi tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân USS Missouri của Mỹ cập cảng Hàn Quốc, mà Bình Nhưỡng coi là "hành động mới nhất chứng tỏ Mỹ đang dự tính chiến tranh hạt nhân".
 |
| Vụ phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) Hwasong-18 của Triều Tiên, ngày 18-12-2023 |
Trên thực tế, có thể nói bán đảo Triều Tiên đã bước vào một chu kì leo thang căng thẳng mới trong bối cảnh Mỹ - Hàn, Mỹ - Nhật - Hàn mở rộng các cuộc tập trận quân sự thường xuyên và Triều Tiên gia tăng các vụ thử vũ khí, trong đó có thử tên lửa, bao gồm cả những tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân. Sau mỗi hành động phô trương sức mạnh quân sự, hai bên lại chỉ trích lẫn nhau về việc biến bán đảo Triều Tiên trở thành "thùng thuốc súng"…
“Thùng thuốc súng” trên bán đảo Triều Tiên càng sôi sục khi Hàn Quốc quyết định đình chỉ một phần thỏa thuận giảm căng thẳng quân sự, còn gọi là Thỏa thuận quân sự toàn diện (CMA) vốn được hai bên kí kết năm 2018, nhằm phản ứng vụ Triều Tiên phóng vệ tinh trinh sát quân sự Malligyong-1 hồi cuối tháng 11. Ngay lập tức, Bình Nhưỡng thông báo hủy bỏ CMA và khôi phục tất cả các biện pháp quân sự đã tạm thời dừng lại theo thỏa thuận này. Theo CMA, Seoul và Bình Nhưỡng đồng ý “chấm dứt hoàn toàn mọi hành động thù địch chống lại nhau” qua việc thực hiện các biện pháp như đình chỉ các cuộc tập trận quân sự gần biên giới, hạn chế các cuộc tập trận bắn đạn thật, áp đặt các vùng cấm bay và duy trì đường dây nóng. Việc hủy bỏ CMA giống như đòn giáng mạnh vào hi vọng hòa bình trên bán đảo Triều Tiên bởi đây là thỏa thuận then chốt nhằm giảm nguy cơ xảy ra các sự cố đụng độ và bạo lực giữa hai bên.
Các hoạt động quân sự "ăn miếng trả miếng" giữa các bên trên bán đảo Triều Tiên năm 2023 khiến cơ hội giải quyết hòa bình vấn đề hạt nhân trong khu vực trở nên xa vời. Khả năng trở lại mô hình "ngoại giao thượng đỉnh" (giữa Triều Tiên và Hàn Quốc cũng như giữa Mỹ và Triều Tiên) vốn được tiến hành thành công vào năm 2018 - 2019 trong giải quyết vấn đề hạt nhân Triều Tiên, ngày càng khó khăn.
Trong bối cảnh đó, giới chuyên gia nhắc tới cơ chế đàm phán 6 bên, từng là cơ chế quan trọng để các bên liên quan giải quyết bất động về vấn đề hạt nhân của Triều Tiên thông qua đối thoại và thương lượng hoà bình từ năm 2003. Chuyên gia Cheong Wook Sik, Giám đốc Viện Hòa bình Hankyoreh, nhấn mạnh sự cần thiết của việc nối lại các cuộc đàm phán 6 bên một cách sáng tạo, với sự tham gia của Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga, Hàn Quốc và Triều Tiên. Đồng thời, gợi ý thành lập một nhóm nghiên cứu chung của 6 bên về các vấn đề đòi hỏi cách tiếp cận từ cơ bản, trung hạn đến dài hạn như: Giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, chuyển từ chế độ đình chiến sang chế độ hòa bình, tạo lập hệ thống hòa bình và an ninh ở Đông Bắc Á, bình thường hóa quan hệ Triều Tiên với Mỹ và Nhật Bản, đồng thời kiểm soát và cắt giảm vũ khí ở Đông Bắc Á.
Vòng xoáy căng thẳng và chạy đua quân sự trong thời gian qua cho thấy "thùng thuốc súng" trên bán đảo Triều Tiên đang nóng trở lại và có nguy cơ nổ tung bất cứ lúc nào. Điều cấp bách hiện nay là các bên liên quan cần hợp tác, kiềm chế, bởi chỉ nỗ lực ngoại giao mới có thể giải quyết các bất đồng, tránh kịch bản xấu nhất xảy ra.
