40 năm làm nghề đóng ghe
Tuổi cao gương sáng 15/04/2022 08:45
Chúng tôi rất ấn tượng khi bắt gặp một “nghệ nhân” đóng ghe đang “tác nghiệp” trong cái lều nhỏ ven bờ sông Thu Bồn. Đó là ông Ngô Văn Ba (68 tuổi, hội viên NCT trú tại tổ 25, khối Nam Diêu, phường Thanh Hà, TP Hội An) đã sản xuất hơn 500 chiếc ghe bằng gỗ, tôn suốt 40 năm qua. Ngoài ra, trong những lúc “rảnh nghề”, ông Ba lại khăn gói đi làm thợ sửa chữa ghe, thuyền ở Lý Sơn (Quảng Ngãi), Chu Lai, Núi Thành (Quảng Nam), Thanh Khê, Sơn Trà (Đà Nẵng)… Mỗi ngày tiền công 400.000-500.000 đồng.
Ông Ba đang trao đổi với chúng tôi. |
Vừa dùng máy mài gỗ trên trành be ghe, ông Ba cho hay, đến với nghề này ông tự học, theo thời gian năm tháng thành nghề “đóng ghe” lúc nào không hay. Hiện nay, ông Ba đóng 2 loại ghe chính. Ghe lớn (chiều dài 10 mét, chiều ngang 2 mét) có giá 100 triệu đồng/chiếc; ghe nhỏ (chiều dài 4 mét, chiều ngang 1,5 mét) có giá 10 triệu/ chiếc. Tất cả các ghe đều được làm bằng gỗ tốt như lim, kiền kiền… nên sản phẩm sau khi xuất xưởng có thể dùng trên 40 năm mới hư. Bình quân, ít nhất là mất 17 công và thợ phụ góp 2 công nữa uốn mê tôn để hoàn thành một chiếc ghe.
“Hiện tôi đóng ghe theo đơn đặt hàng là chủ yếu. Sản phẩm không chỉ cung cấp cho cư dân quanh vùng mà còn xuất đi nhiều nơi như Lý Sơn (Quảng Ngãi), Hội An (Quảng Nam), Sơn Trà (Đà Nẵng). “Đất có thổ công, sông có Hà Bá” nên trong quá trình đóng ghe, chủ ghe cùng chúng tôi duy trì tín ngưỡng quan trọng bởi chiếc ghe được xem như là “ngôi nhà trên sông”, ông Ba tâm sự.
Ông cho hay, học trò muốn học được nghề đóng ghe thì phải kiên nhẫn, ban đầu phải học cách đẽo be, giàn đà, khoan, đục các lỗ chốt hoặc đốt lửa uốn be, đóng chốt ráp be… Học khoảng 2 - 3 năm là trở thành thợ làm được tất cả các công đoạn trong đóng ghe và chuyên làm những việc khó như vẽ kiểu, chọn cây, ra thước tấc, làm lô mũi, lô lái, long cốt, cưa rọc, bắt be, rập giang đà… 40 năm qua, ông đã trực tiếp đào tạo nhiều học trò, có không ít “học trò” thành danh có “tay nghề” ngang ngửa “sư phò” như các anh Phạm Đồ (30 tuổi), Lê Văn Thiệt (45 tuổi)…
Theo những người chèo thuyền cho du khách dạo chơi trên sông Hoài (TP Hội An) cho hay, những chiếc ghe của ông Ba làm ra khá bền, rẻ nên rất đắt hàng, thường không đủ cung cấp. Không cần quảng bá tên tuổi, sản phẩm của ông được người dân truyền tai nhau và tạo ra sức hút lớn đối với người tiêu dùng.
Theo ông Ba cũng như nhiều người khác, nghề đóng ghe cũng không vất vả lắm và cho thu nhập khá. Tuy nhiên, nghề này đòi hỏi người làm phải hết sức tỉ mẩn, cẩn thận và có trách nhiệm với sản phẩm của mình. Chỉ cần một chiếc ghe kém chất lượng đưa ra thị trường thì không ai đến với mình nữa. Cho nên, dù tuổi cao sức yếu, 40 năm qua, ông Ba đã cần mẫn sản xuất hàng trăm chiếc ghe có chất lượng cho cư dân quanh vùng có phương tiện “bám sông bám nước” kiếm thêm thu nhập, cải thiện cuộc sống.