Hãy để Bồ Tát là Bồ Tát

Hiếm lắm mới có một sự kiện Phật giáo được bàn luận sôi nổi như vừa xảy ra ở Thừa Thiên Huế (TTH). Người ta tranh cãi kịch liệt có nên để cho cô gái đóng vai Quán Thế Âm Bồ Tát diện hệt cô dâu hay không. Vấn đề có lẽ không chỉ ở việc trang phục nào phù hợp mà là có nên trần tục hoá Bồ Tát như bao lâu nay vẫn làm không.

Phản ứng gay gắt

Hôm ấy nhằm 19/6 âm lịch tức 31/7 dương lịch, đúng ngày Quán Thế Âm Bồ Tát thành đạo, một trong tám ngày lễ chính của Phật giáo ở Việt Nam (VN). Đại thể, thiếu nữ vào vai Bồ Tát như Bồ Tát trong phim Tây Du Ký. Không biết tự bao giờ, dung mạo và kiểu trang phục ấy của Bồ Tát trên phim ảnh được thừa nhận như chuẩn mực.

Hãy để Bồ Tát là Bồ Tát
Cô gái hoá thân Quán Thế Âm tại lễ hội vía Quán Thế Âm ở TTH ngày 31/7 (Nguồn: Dân Trí).

Hiềm nỗi, khác với mọi năm, lần này phụ kiện của Bồ Tát xuất hiện ở chân núi Tứ Tượng (thôn Bằng Lăng, xã Thuỷ Bằng) nom giống ở các tiệm cho thuê đồ cưới. Voan trắng trên đầu giống hệt thứ cô dâu thời thượng hay đội. Váy trắng có cổ viền đăng ten trễ xuống gần ngực căng tròn. Hai ống tay áo trong suốt và tận cùng là chân váy bung to tựa cái nia sàng thóc.

Các diễn đàn mạng chỉ trích trang phục của Bồ Tát “sống” tại lễ hội Quán Thế Âm kéo dài hai ngày tổ chức ở Trung Tâm Du Lịch Tâm Linh Phật Giáo Quán Thế Âm thuộc thị xã Hương Thủy, cách cố đô Huế không xa về phía đông nam. Một trang được nhiều kiều bào đọc đưa “dư luận trong nước đang xôn xao về hình tượng Phật Bà Quan Âm”. Một tờ báo mạng giận dữ “báng bổ thần thánh như vậy là không thể chấp nhận được”. Diễn đàn phatgiao.org.vn bày tỏ “việc làm đó là bất xứng, thiếu hiểu biết và tôn kính”.

Dân Việt nêu ý kiến ông Bạch Chơn Đông - Giám đốc Sở Nội vụ Tỉnh TTH có bộ phận quản lý nhà nước về tôn giáo - rằng chương trình đã được Giáo hội Phật giáo tỉnh nghiên cứu kỹ, và rằng “cô gái đóng Phật Bà không phải mặc váy mà mặc áo trắng. Cái đó đối với cơ quan quản lý nhà nước phản cảm hay không thì không nhận định được. Hoạt động của họ không có vấn đề gì vi phạm pháp luật”. Diễn đàn phatgiao.org.vn nhận định đấy là “trả lời rất bao biện và vô trách nhiệm”.

Dung tục

Cách cho Bồ Tát ăn mặc kiểu cô dâu đúng là dễ động chạm đến lòng thành kính đã thành truyền thống huyền thoại của người Việt dành cho Bồ Tát.

Hãy để Bồ Tát là Bồ Tát
Hình tượng Quán Thế Âm Bồ Tát trong dân gian.

Quán Thế Âm vốn được miêu tả trong nhiều nền văn hóa khác nhau cả dạng thân nam lẫn thân nữ. Tuy nhiên, cũng như ở Trung Quốc và Nhật Bản, Quán Thế Âm ở VN được trình bày dưới dạng thân nữ. Ngài được gọi là Bạch Y Hành Giả, tức vị nữ hành giả mặc y phục màu trắng. Vấn đề ở chỗ không phải bạch y hay y phục trắng nào cũng được chấp nhận nếu biết hồng danh Quán Thế Âm có vị trí thiêng liêng trong tâm thức người Việt thế nào.

Trong quan niệm của người Việt, Quán Thế Âm luôn được xem là vị bồ tát có thần lực hơn cả, chỉ sau Thích Ca Mầu Ni Phật hay còn gọi là Phật Tổ. Quán Thế Âm được tôn xưng như vậy có thể do ảnh hưởng của Đại Thừa vốn chiếm vị trí chủ yếu ở VN lấy cứu vớt và giác ngộ chúng sinh làm tư tưởng chủ đạo. Nói cách khác, tư tưởng “giác tha” ấy càng làm tăng lòng sùng kính của người theo đạo Phật đối với Quán Âm.

Một trong những bằng chứng của sùng kính là nhiều chùa Đại Thừa có thể không có tượng Phật Tổ song luôn có tượng Bồ Tát. Nếu có đầy đủ, bên cạnh tượng Phật Tổ bao giờ cũng có tượng Quán Âm hai bên tả hữu là Quán Thế Âm Bồ Tát và Đại Thế Chí Bồ Tát, đại diện cho hai dạng phật tính căn bản là từ bi và trí tuệ. Ngoài khuôn viên chùa cũng vậy, các tượng trên luôn hiện hữu trong khi có thể thiếu các tượng phật hay bồ tát khác như Phổ Hiền Bồ Tát, Địa Tạng Bồ Tát, hay Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát.

Sơ qua như vậy chắc cũng đủ thấy lựa chọn bạch y như thế nào khó có thể tuỳ tiện, dễ dẫn đến dung tục hoá câu niệm hồng danh “Nam Mô Quán Thế Âm Bồ Tát”.

Giải thiêng - Lợi bất cập hại

Cho người thật hoá thân Bồ Tát trong lễ hội vía Quán Thế Âm Bồ Tát có lẽ là một trong những nỗ lực hoằng pháp, cố gắng kéo sinh hoạt Phật giáo đến gần hơn nữa với công chúng vốn đang có dấu hiệu suy giảm ở VN. Tuy nhiên, trong đề tài nghiên cứu khoa học trọng điểm cấp nhà nước số hiệu KX. 04.14/06-14 nhan đề “Biến đổi cơ cấu xã hội Việt Nam”, các nỗ lực hoằng pháp của Phật giáo nhiều năm qua được cho là chưa có nhiều kết quả.

Tại một số vùng (nhất là Tây Bắc, Tây Nam Bộ, và Tây Nguyên), Phật giáo có số tín đồ ít hơn các tôn giáo khác, theo thạc sỹ đại tá Bùi Huy Du. Một số nơi ghi nhận sự xuất hiện các cộng đồng dân tộc, tôn giáo mới. Một số người trong các cộng đồng dân tộc chuyển sang theo các tôn giáo mới như Công Giáo, Tin Lành. Một số phật tử như người Khmer bỏ đạo Phật theo Tin Lành. Tổ chức tôn giáo cơ sở ở một số nơi “lấn lướt tổ chức truyền thống làng xã” và các tổ chức tôn giáo đó không phải là Phật giáo.

Trong lúc chờ các nghiên cứu có hệ thống mổ xẻ nguyên nhân thực sự khiến Phật giáo suy giảm và các tôn giáo khác lấn lướt, có ý kiến cho rằng trần tục hoá sinh hoạt tôn giáo theo kiểu cho người hoá thân thành Bồ Tát chẳng khác gì “giải thiêng” hay làm Phật giáo mất hấp dẫn trong đời sống tâm linh của tín đồ.

Với truyền thống thờ cúng tổ tiên hay linh hồn người đã khuất, người Việt luôn coi Phật Tổ hay Quán Thế Âm như một thứ tổ tiên thay vì người ngoại tộc hay ngoại quốc cho dù Phật giáo phát tích từ Ấn Độ và Đại Thừa được truyền thừa từ Trung Quốc. Với truyền thống thờ thần hay thế lực siêu nhiên, người Việt cũng thường xuyên coi Phật Tổ hay Quán Âm như các vị thần. Không chỉ ở nhiều chùa chiền, hầu như phật điện nhà ai cũng trở thành thần điện để mong được phù hộ độ trì.

Có thể thấy tín ngưỡng thờ thần đã hoà trộn tự nhiên với tín ngưỡng thờ Phật, tính tâm linh Ấn Độ (quê hương của Phật giáo) nhường bước cho tính tâm linh Việt. Đấy có lẽ là một trong những lý do khiến Phật giáo ăn sâu bén rễ trong đa số cư dân Việt so với các tôn giáo khác cho đến gần đây.

Một Quán Thế Âm Bồ Tát bằng xương bằng thịt có thể hấp dẫn nhãn căn (mắt). Song để đánh thức lòng từ bi và trí tuệ bằng lục căn (sáu giác quan), chưa chắc người trần đóng thế vượt qua một bức tượng tưởng là vô hồn. Theo quan niệm của người Việt, tượng càng cổ càng có nhiều linh trì vào đó và, như vậy, càng thiêng. Tượng Man Nương hay Ỷ Lan trở nên thần bởi các vị đã được trì thành Phật Mẫu hay Quán Âm.

Thực sự cảm thấy băn khoăn trước việc trần tục hoá Quán Âm như kiểu ở TTH, một trong những trung tâm Phật giáo sôi nổi nhất VN. Làm như thế liệu có khiến mọi người, nhất là giới trẻ, đến với Phật giáo nhiều hơn, đánh thức và nuôi dưỡng tính thiện trong họ không? Đấy có phải là nỗ lực hoằng pháp thích ứng hiệu quả với đời sống hiện đại hay không?

Cách cho Bồ Tát ăn mặc kiểu cô dâu đúng là dễ động chạm đến lòng thành kính đã thành truyền thống huyền thoại của người Việt dành cho Bồ Tát.

Tiền Phong

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Hải Phòng: "Cai lao động" trả tiền công ... bằng ma túy

Hải Phòng: "Cai lao động" trả tiền công ... bằng ma túy

Cơ quan chức năng huyện An Dương (TP Hải Phòng) vừa ra lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp, tạm giữ và bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp với 3 đối tượng: Quàng Văn Đảo (SN 1993, quê Điện Biên), Phùng Văn Khoa (SN 1987, quê Yên Bái) và Quàng Văn Đông (SN 1991, quê Điện Biên) để điều tra làm rõ hành vi “Mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy”, “Tàng trữ, chứa chấp sử dụng trái phép chất ma túy”.
Trình Chủ tịch nước tặng quà người có công dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ

Trình Chủ tịch nước tặng quà người có công dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành văn bản số 8094/VPCP-KGVX ngày 5/11/2024 truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Lê Thành Long về việc trình Chủ tịch nước tặng quà cho người có công với cách mạng nhân dịp tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.
Đền Cô Chín Suối Rồng – ngôi đền nổi tiếng linh thiêng của Hải Phòng

Đền Cô Chín Suối Rồng – ngôi đền nổi tiếng linh thiêng của Hải Phòng

Đền Cô Chín Suối Rồng được mệnh danh là ngôi đền linh thiêng bậc nhất đất Cảng. Từ lâu, ngôi đền này đã trở thành điểm đến tâm linh quen thuộc của người dân TP Hải Phòng cũng như nhiều tỉnh, thành khác trong cả nước.
Đề xuất sửa Điều 15 trong dự án sửa đổi Luật Thuế GTGT

Đề xuất sửa Điều 15 trong dự án sửa đổi Luật Thuế GTGT

Ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Cục trưởng Cục thuế Doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế) cho biết, cần phải sửa Điều 15 trong Dự án sửa đổi Luật Thuế GTGT được nêu trong Tờ trình của Bộ Tài chính gửi đến Chính phủ.
Hải Phòng: Tăng cường kiểm soát sản lượng khai thác thủy sản

Hải Phòng: Tăng cường kiểm soát sản lượng khai thác thủy sản

Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Nguyễn Đức Thọ vừa có ý kiến chỉ đạo tại Văn bản 7954/VP-TL giao UBND các quận, huyện tiếp tục tăng cường thông tin tuyên truyền về chống khai thác IUU và nắm bắt hiện trạng hoạt động của tàu cá tại địa phương.

Tin khác

Tỉnh Hà Tĩnh: Mưa lớn liên tục, nhiều địa phương bị ngập cục bộ

Tỉnh Hà Tĩnh: Mưa lớn liên tục, nhiều địa phương bị ngập cục bộ
Do ảnh hưởng mưa lớn, tại địa bàn các xã Kỳ Sơn và xã Kỳ Lạc (huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh) và xã Hương Trạch, Phúc Trạch, Hương Bình, Lộc Yên (huyện Hương Khê) bị ngập nước, giao thông và một số thôn bị chia cắt cục bộ.

Thống kê - Những con số biết nói

Thống kê - Những con số biết nói
Trường THCS Hoàng Diệu (quận Lê Chân, TP Hải Phòng) vừa tổ chức Chuyên đề môn Toán cấp thành phố với chủ đề: “Thống kê - Những con số biết nói”.

Tạp chí điện tử Tiếp thị và Gia đình ra mắt bộ nhận diện mới

Tạp chí điện tử Tiếp thị và Gia đình ra mắt bộ nhận diện mới
Hình ảnh logo Tiếp thị & Gia đình được đăng ký bảo hộ bản quyền từ ngày 20/4/2001 đã trở nên thân thuộc với hàng triệu độc giả trong và ngoài nước.

Tỉnh Bình Định: Xây dựng khu tái định cư cho các hộ dân vùng sạt lở tại Núi Gành

Tỉnh Bình Định: Xây dựng khu tái định cư cho các hộ dân vùng sạt lở tại Núi Gành
UBND tỉnh Bình Định vừa có văn bản đồng ý chủ trương đầu tư xây dựng dự án Tái định cư di dời khẩn cấp các hộ dân sống trong vùng sạt lở tại Núi Gành, thôn Đức Phổ 1, xã Cát Minh, huyện Phù Cát.

Sôi động cùng chương trình tìm kiếm tài năng ẩm thực Bình Định

Sôi động cùng chương trình tìm kiếm tài năng ẩm thực Bình Định
Nhân kỷ niệm 1 năm thành lập (31/10/2023-31/10/2024), Hiệp hội văn hóa ẩm thực tỉnh Bình Định vừa tổ chức Hội thi “Thử thách tài năng đầu bếp tỉnh Bình Định” lần thứ nhất, năm 2024, tại tòa nhà Tocepo, 224 Đống Đa, phường Thị Nại, TP. Quy Nhơn.

Bình Định: Hướng tới dùng Taxi bay và Thủy phi cơ trên biển để phục vụ du lịch

Bình Định: Hướng tới dùng Taxi bay và Thủy phi cơ trên biển để phục vụ du lịch
UBND tỉnh Bình Định vừa có văn bản gửi Bộ Giao thông vận tải xin chủ trương xây dựng Đề án thí điểm Taxi bay và hướng dẫn thí điểm hoạt động Thủy phi cơ trên biển để phục vụ du lịch theo hướng đột phá mới, tạo điểm nhấn đặc sắc riêng cho ngành du lịch của tỉnh.

Lữ hành Saigontourist tiếp tục được công nhận Thương hiệu Quốc Gia liên tiếp lần thứ 9 năm 2024

Lữ hành Saigontourist tiếp tục được công nhận Thương hiệu Quốc Gia liên tiếp lần thứ 9 năm 2024
Công ty Dịch vụ Lữ hành Saigontourist (Lữ hành Saigontourist) vinh dự được công nhận là sản phẩm đạt Thương hiệu Quốc gia năm 2024, do Bộ Công Thương tổ chức, với chủ đề "Vươn mình tiến vào kỷ nguyên xanh”. Đây là lần thứ 9 liên tiếp (liên tục từ năm 2008 đến nay) Lữ hành Saigontourist tiếp tục giữ vững vị thế là doanh nghiệp lữ hành hàng đầu Việt Nam, đại diện Lữ hành Saigontourist cho biết.

TP.Hồ Chí Minh: Triển lãm quốc tế ngành vi mạch bán dẫn và Quang điện tử Việt Nam

TP.Hồ Chí Minh: Triển lãm quốc tế ngành vi mạch bán dẫn và Quang điện tử Việt Nam
Từ ngày 31/10 đến 2/11/2024, tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn (SECC), quận 7, TP. Hồ Chí Minh, Sở Công thương TP Hồ Chí Minh, tổ chức Triển lãm quốc tế ngành vi mạch bán dẫn Việt Nam năm 2024 và phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức sự kiện đồng hành Triển lãm quốc tế Quang điện tử Việt Nam năm 2024.

Nhóm thiện nguyện Cửa Lò và xe cứu thương không đồng cứu trợ người dân vùng lũ Quảng Bình

Nhóm thiện nguyện Cửa Lò và xe cứu thương không đồng cứu trợ người dân vùng lũ Quảng Bình
Đợt mưu lũ nhiều ngày qua, đã khiến cho tỉnh Quảng Bình bị ngập sâu trong biển nước, thiệt hại nặng nề. Quảng Bình đang dồn toàn lực để kịp thời ứng phó với tình hình mưa lũ diễn ra phức tạp. Bên cạnh đó, cũng có nhiều đoàn thiện nguyện cùng hướng về Quảng Bình để cứu giúp bà con vùng lũ.

Người cao tuổi tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở

Người cao tuổi tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở
Sáng 29/10, Hội NCT TP Hải Phòng tổ chức Hội nghị biểu dương NCT tiêu biểu tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở giai đoạn 2019 – 2024.

Khi nào xã Hoằng Yến xử lý dứt điểm công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp?

Khi nào xã Hoằng Yến xử lý dứt điểm công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp?
Tạp chí Người cao tuổi - Ngày mới online nhận được đơn thư của người dân trong đó có nhiều ngườicao tuổi ở xã Hoằng Yến, huyện Hoằng Hóa phản ánh về việc một hộ dân đang xây dựng công trình kiên cố trên diện tích đất nuôi trồng thủy sản, nằm cạnh bến phà sông Lạch Trường.

Vietnam Coffee: Ra mắt sản phẩm mới tại Coffee Expo Vietnam 2024

Vietnam Coffee: Ra mắt sản phẩm mới tại Coffee Expo Vietnam 2024
Ngày 31/10/2024, Thương hiệu Vietnam Coffee, thuộc Tổng Công ty Cà phê Việt Nam (VINACAFE), một trong những doanh nghiệp dẫn đầu trong lĩnh vực trồng và sản xuất cà phê tại Việt Nam, chính thức ra mắt dòng sản phẩm mới tại sự kiện Coffee Expo Vietnam 2024.

Khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu trong khắc phục hậu quả bão số 3

Khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu trong khắc phục hậu quả bão số 3
UBND quận Kiến An vừa tổ chức Hội nghị tổng kết, rút kinh nghiệm công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả bão số 3 và lũ khẩn cấp trên địa bàn quận.

Hội Cựu TNXP huyện Hàm Tân, Bình Thuận: "Tổ chức Hội là mái nhà chung, là chỗ dựa tinh thần"

Hội Cựu TNXP huyện Hàm Tân, Bình Thuận: "Tổ chức Hội là mái nhà chung, là chỗ dựa tinh thần"
Ngày 25/10, Hội Cựu TNXP huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận đã tổ chức Đại hội lần thứ V nhiệm kỳ 2024-2029. Đến dự có bà Vũ Thị Ngọc Liên, Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh, ông Nguyễn Thành Nam, Phó Chủ tịch UBND huyện, đại diện lãnh đạo các ban, ngành liên quan trong huyện và 50 đại biểu chính thức từ các cơ sở hội.

TP. Hồ Chí Minh: Chuẩn bị khai mạc Triển lãm SEMICON VIETNAM 2024

TP. Hồ Chí Minh: Chuẩn bị khai mạc Triển lãm SEMICON VIETNAM 2024
Triển lãm quốc tế ngành vi mạch bán dẫn Việt Nam (SEMICON VIETNAM 2024) sẽ chính thức diễn ra từ ngày 31/10 đến 2/11/2024 tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn (SECC), quận 7, TP. Hồ Chí Minh.
Xem thêm
Thống kê - Những con số biết nói

Thống kê - Những con số biết nói

Trường THCS Hoàng Diệu (quận Lê Chân, TP Hải Phòng) vừa tổ chức Chuyên đề môn Toán cấp thành phố với chủ đề: “Thống kê - Những con số biết nói”.
Ngành Giáo dục và Đào tạo TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc: Điểm sáng thi đua toàn diện

Ngành Giáo dục và Đào tạo TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc: Điểm sáng thi đua toàn diện

Kế tiếp thành quả năm học 2023- 2024, ngành Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) TP Vĩnh Yên phấn chấn bước vào năm học 2024- 2025 với niềm vui mới, quyết tâm mới…
Một tấm gương tâm huyết với sự nghiệp "Trồng người"

Một tấm gương tâm huyết với sự nghiệp "Trồng người"

“Có một nghề bụi phấn bám đầy tay/ Người ta bảo là nghề trong sạch nhất/ Có một nghề không trồng cây trên đất/ Lại nở cho đời những đóa hoa thơm”; Đó là nghề dạy học của cô giáo Nguyễn Thùy Linh, giáo viên âm nhạc Trường THCS Nguyễn Huệ, quận 12, TP Hồ Chí Minh.
Đền Cô Chín Suối Rồng – ngôi đền nổi tiếng linh thiêng của Hải Phòng

Đền Cô Chín Suối Rồng – ngôi đền nổi tiếng linh thiêng của Hải Phòng

Đền Cô Chín Suối Rồng được mệnh danh là ngôi đền linh thiêng bậc nhất đất Cảng. Từ lâu, ngôi đền này đã trở thành điểm đến tâm linh quen thuộc của người dân TP Hải Phòng cũng như nhiều tỉnh, thành khác trong cả nước.
Khám phá nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam

Khám phá nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam

Khám phá nơi đầu tiên Phật giáo du nhập vào Việt Nam
“Tận mục sở thị” ngôi đền linh thiêng có cây Gạo nhiều tuổi nhất Việt Nam

“Tận mục sở thị” ngôi đền linh thiêng có cây Gạo nhiều tuổi nhất Việt Nam

Hơn 700 năm trôi qua, trải qua bao thăng trầm của lịch sử, dưới làn mưa bom bão đạn, cây Gạo vẫn xanh tốt bốn mùa, xòe tán che chở cho ngôi đền Mõ cổ kính, linh thiêng.
Phiên bản di động