Hai kiệt nữ đất Cồn Ông

Đến với du lịch cộng đồng canh nông Cồn Ông, du khách không chỉ được “trải nghiệm” những sản vật canh nông cùng với những nông dân Cồn Ông thời 4.0, hiếu khách, mà du khách còn được “mang về” niềm tự hào, bởi tiếng tăm của hai kiệt nữ đất Cồn Ông từ thế kỉ trước, đó là Nghệ sĩ Ưu tú Kim Chưởng; họ tên đầy đủ là Cao Thị Chưởng, sinh năm 1926, trong một gia đình nông dân nghèo tại làng Cồn Ông, xã Trường Long Hòa (nay bà xã Dân Thành), thị xã Duyên Hải.

Cha mất sớm để lại cho mẹ 4 người con. Năm 8 tuổi, Cao Thị Chưởng được mẹ cho theo người anh rể vào gánh hát Tân Đồng Ban. Đó là chiếc nôi nghệ thuật đầu đời của bà Cao Thị Chưởng, với nghệ danh Kim Chưởng.

Liệt nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Huỳnh Thị Cẩm 1937 - 1961 và nghệ sĩ Kim Chưởng 1926 - 2014.

Nghệ sĩ Kim Chưởng đã từng có 25 năm phục vụ cho 6 gánh hát ở Sài Gòn, đến năm 1960 bà tách ra làm bầu cùng đồng nghiệp thành lập gánh Kim Chưởng - Thanh Hương, lưu diễn khắp miền Trung, miền Tây Nam Bộ, được giới sân khấu cải lương Sài Gòn trước năm 1975 tôn vinh là “Anh hùng lưu diễn”. Về tài ca diễn của bà được báo chí kịch trường trước năm 1975 tôn tặng là “Đệ nhất đào võ hiệp cải lương”. Gánh hát Kim Chưởng của bà đã chắp cánh tên tuổi cho biết bao nghệ sĩ nổi danh, như: Ngọc Giàu, Minh Chí, Phương Quang, Phượng Liên, Dũng Thanh Lâm, Diệp Lang,…

Nghệ sĩ Nhân dân - soạn giả Viễn Châu từng viết tặng Nghệ sĩ Kim Chưởng bài thơ, có những câu lay động trái tim, như sau: Sau bức màn nhung đầy kỉ niệm/ Thuở còn thơ ấu đã bơ vơ/ Tóc xanh sớm gội nhiều mưa nắng/ Mai mốt về đâu tuổi dại khờ?...

Nghệ sĩ Kim Chưởng qua đời vào ngày 1/8/2014, mộ phần bà tại tỉnh Vĩnh Long.

Còn Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Huỳnh Thị Cẩm, sinh năm 1937, trong một gia đình nông dân nghèo tại ấp Cồn Ông, xã Trường Long Hòa (nay là xã Dân Thành), thị xã Duyên Hải.

Chồng bà, Xã đội phó Trường Long Hòa bị giặc bắn hi sinh vừa tròn trăm ngày, tháng 6/1961, bà Huỳnh Thị Cẩm bồng con mới 6 tháng tuổi cùng phụ nữ trong xã, theo sự chỉ đạo của Chi bộ, kéo vào đấu tranh chính trị với tề xã Trường Long Hòa tại ấp Ba Động, phản đối hành động giết người của chính quyền và quân đội ngụy. Xã trưởng Trường Long Hòa hạ lệnh cho lính dân vệ xả súng bắn vào đoàn biểu tình phụ nữ tay không, bà Huỳnh Thị Cẩm bị trúng đạn trọng thương. Trao con nhỏ lại cho đồng đội, bà Huỳnh Thị Cẩm hô to: Bà con ơi, cứ tiến, rồi trút hơi thở cuối cùng trên tay chị em đồng đội.

Thương tiếc bà, đồng đội lúc đó viết bài ca tiễn đưa trong niềm đau khôn nguôi: …Đốt nén nhang khấn nguyện vong hồn chị linh thiêng/ Hãy về chứng minh/ Mối tình Nhân dân/ Xin thề trước mộ phần/ Quyết tâm chiến đấu đến cùng/ Dầu rằng ngàn muôn nguy hiểm/ Vẫn hiên ngang vẫn không sờn gan…

Sau ngày miền Nam giải phóng 30/4/1975, đất nước thống nhất, Nhà nước truy tặng Liệt sĩ Huỳnh Thị Cẩm danh hiệu: Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân.

Nội ô thị xã Duyên Hải hiện nay có một con đường được HĐND tỉnh Trà Vinh có nghị quyết đặt tên đường mang tên bà - đường Huỳnh Thị Cẩm.